در این میان برخی معامله‌گران دلیل سبزپوشی بازار را ارزندگی بسیاری از نمادها عنوان می‌کنند. با وجود اینکه به نظر می‌رسد بازار به لحاظ ارزندگی در محدوده‌های جذابی قرار گرفته اما همچنان سایه ریسک‌های مختلف بر سر بازار سرمایه وجود دارد. از سوی دیگر با فعال‌سازی مکانیسم ماشه به نظر می‌رسد سیاست بانک مرکزی بر کاهش نرخ بهره چندان استوار نخواهد بود.
این در حالی است که روز گذشته محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی اظهار کرد: نرخ دلار در مرکز مبادله رسمی به طور ثابت در حدود ۷۰ هزار تومان تثبیت خواهد شد و نیازهای وارداتی با این نرخ تامین می‌شود. این خبر در شرایطی اعلام شده که پیش‌بینی می‌شد احتمال رشد حداقل ۳۰ درصدی دلار توافقی و کاهش اختلاف آن با دلار بازار آزاد وجود دارد و بازار می‌تواند از مسیر رشد دلار توافقی منتفع شود. همچنین صندوق‌های طلا نیز تحت‌تاثیر نوسانات طلای جهانی و نرخ ارز روز شنبه سبزپوش شدند. با این حال روز گذشته این صندوق‌ها سرخ‌پوش شدند و وضعیت آنها با تابلوی معاملات سهام متفاوت بود. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد بازارها در وضعیت چندان عادی قرار ندارند و معامله‌گران باید به استراتژی‌های شخصی خود پایبند بمانند.
دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای روز گذشته با افزایش ارتفاع ۲.۴ درصدی روبه‌رو شد و در نهایت روز معاملاتی را با عبور از محدوده ۲میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی، در محدوده ۲میلیون و ۶۳۹ هزار واحدی به پایان رساند. این درحالی است که شاخص کل در دو روز ابتدایی هفته حدود ۴.۵۶ درصد رشد را تجربه کرده است. در این بین نماگر هموزن نیز با رشد ۱.۸۶ درصدی مواجه و در نهایت در سطح ۷۹۴ هزار و ۵۹۶ واحدی قرار گرفت و بازدهی دو روزه ۳.۳ درصدی را ثبت کرد.
از سوی دیگر شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، همسو با سایر نماگرها حدود ۱.۴ درصد سبزپوش بود و روز گذشته در سطح ۲۴ هزار و ۲۳۱ واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد روز گذشته بازار سرمایه که شامل سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی بازار می‌شود مقدار ۵ هزار و ۷۲۶ میلیارد تومانی را ثبت کرده است که نسبت به روز شنبه حدود ۲۰ درصد رشد داشته است. از طرفی روز گذشته حدود ۲ هزار و ۳۱۶میلیارد تومان نقدینگی به بازار تزریق شد که بیشترین مقدار از ۲۳ اردیبهشت ماه بوده است.
هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت روز یکشنبه بازار عنوان کرد: بازار سرمایه روز یکشنبه شاهد فضایی مثبت بود که به طور عمده تحت تاثیر سفارش‌های حمایتی و تقاضای قابل‌توجه از سوی صندوق‌های اهرمی و سرمایه‌گذاری شکل گرفته بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از صندوق‌های اهرمی، برخلاف روال معمول که حجم معاملات بالایی داشتند، روز یکشنبه حجم‌های پایین‌تری را ثبت کردند.
این موضوع به همراه صف‌های خرید سنگین، حاکی از القای جو روانی مثبت در بازار است. با این حال، به نظر می‌رسد بخش عمده این تقاضا دستوری بوده و از سوی صندوق‌های حمایتی و تثبیت هدایت شده است. بازار روز یکشنبه شاهد ورود قابل‌توجه پول حقیقی بود که در دو ناحیه کلیدی، تقاضای قوی را به ثبت رساند. این ورود نقدینگی می‌تواند در کوتاه‌مدت، به‌ویژه در روزهای آینده، بازار را در وضعیت مثبت نگه دارد، مشروط بر اینکه عرضه‌های سنگین بر سهامداران حقیقی تحمیل نشود. در صورت مدیریت عرضه‌ها به‌صورت تدریجی، شاخص کل بورس می‌تواند مقاومت کلیدی ۲میلیون و ۶۵۰ هزار واحدی را پشت سر گذاشته و به سمت مقاومت بعدی در محدوده ۲میلیون و ۸۰۰ تا ۲میلیون و ۸۳۰ هزار واحدی حرکت کند.
باید عنوان کرد با فعال شدن مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌های جدید، انتظار می‌رفت بازار سرمایه تحت فشار قرار گیرد. با این حال، بازار برخلاف پیش‌بینی‌ها، روند مثبتی را تجربه کرد. تحریم‌های جدید می‌توانند در میان‌مدت بر اقتصاد کلان و شرکت‌های بورسی تاثیر منفی بگذارند. کاهش حجم صادرات شرکت‌ها، مشکلات در تامین مواد اولیه وارداتی و افزایش هزینه‌های نقل‌وانتقال از جمله چالش‌های پیش‌رو هستند. به‌ویژه شرکت‌های صادراتی ممکن است مجبور شوند تخفیف‌های بیشتری به واسطه‌ها ارائه دهند تا بتوانند صادرات خود را حفظ کنند. همچنین، نظارت بین‌المللی بر کشتی‌های ایرانی می‌تواند محدودیت‌های بیشتری را بر تجارت خارجی کشور تحمیل کند.
در حوزه صنایع، شایعاتی مبنی بر افزایش نرخ ارز توافقی شنیده شده است. با وجود تکذیب این موضوع از سوی رئیس بانک مرکزی و تاکید بر حفظ نرخ در محدوده ۷۰ هزار تومان، فاصله زیاد بین دلار آزاد و توافقی می‌تواند رانت قابل‌توجهی ایجاد کند. در صورت افزایش نرخ ارز توافقی به محدوده ۸۵ هزار تومان، شرکت‌های صادراتی می‌توانند از نظر ریالی سودآوری خود را حفظ کنند. صنایعی مانند پتروشیمی، معدنی و فلزی به دلیل وابستگی به نرخ ارز، در حال حاضر از تقاضای بالایی برخوردارند. در بورس کالا نیز رقابت برای محصولات افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که فعالان بازار پیش‌بینی افزایش قیمت‌ها و کاهش دسترسی به محصولات را دارند.
شاملو ادامه داد: در کوتاه‌مدت با توجه به تقاضای دستوری و عدم عرضه سنگین از سوی حقوقی‌ها، انتظار می‌رود بازار همچنان روند مثبت خود را حفظ کند و به سمت مقاومت‌های ۲میلیون و ۸۰۰ هزار و سپس ۲میلیون و ۹۳۰ هزار واحدی حرکت کند. با این حال، در صورت عرضه ناگهانی سهام، ممکن است بازار با نوسانات شدیدی مواجه شود. در بلندمدت، ریسک‌های ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری همچنان پابرجا است. هرچند بازار در حال حاضر با حمایت‌های دستوری مثبت به نظر می‌رسد، اما این حمایت‌ها نمی‌توانند اثرات میان‌مدت تحریم‌ها به طور کامل خنثی شود.
مریم محبی، کارشناس بازار سرمایه وضعیت روز گذشته بازار را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: به دنبال عدم تصویب طرح پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بازار سرمایه روزهای شنبه و یکشنبه شاهد افزایش تقاضا بود. این افزایش تقاضا همزمان با رشد طلا به دلیل کاهش ارزش پول ملی رخ داد. در این میان با فعال شدن مکانیسم ماشه، ارزش دلاری بازار سهام به پایین‌ترین سطح خود رسید.
این موضوع نشان‌دهنده ارزندگی بازار سرمایه است، اما ریسک‌های سیاسی و اقتصادی ناشی از این مکانیسم، از جمله کاهش فروش نفت ایران در بازارهای بین‌المللی و تاثیر آن بر درآمدهای کشور به قطعیت تبدیل شده است. از سوی دیگر اعمال محدودیت‌های قانونی برای خرید تتر در داخل کشور جذابیت بازارهای موازی را کاهش داده است. همچنین، افزایش احتمال خروج ایران از معاهده NPT نیز ریسک‌های بیشتری را به بازار تحمیل کرده است. این عوامل، همگی به ضرر بازار سرمایه عمل می‌کنند. با این وجود بازار سرمایه در دو روز ابتدایی هفته جاری سبزپوش بود.
از سوی دیگر رئیس‌کل بانک مرکزی، نرخ تثبیت ۷۰ هزار تومان را برای دلار توافقی اعلام و بر پیگیری این سیاست تاکید کرد. همچنین اعلام حراج مجدد سکه در روزهای میانی مهرماه، افزایش ارزش معاملات به بیش از شش هزار میلیارد تومان، ورود پول حقیقی به بازار و افزایش فروش حقوقی‌ها از دیگر تحولات اخیر بود. با این حال، این عوامل به‌تنهایی نشان‌دهنده یک روند بنیادی قوی برای رشد بازار سرمایه محسوب نمی‌شوند. در دوره‌هایی که بازار سرمایه دچار ریزش بود، کاهش قدرت اقتصادی کشور و افت توان شرکت‌ها در رشد و سودآوری به دلیل نبود چشم‌انداز مثبت اقتصادی، از عوامل تشدیدکننده این روند بودند. بنابراین رشد ناگهانی بازار در روزهای اخیر نمی‌تواند تنها بر پایه عوامل اقتصادی باشد و به نظر می‌رسد بیشتر تحت تاثیر عوامل هیجانی قرار گرفته است.
محبی ادامه داد: بازار سرمایه در حال حاضر در شرایط نسبتا مطلوبی قرار دارد و بازارساز می‌تواند با اقداماتی مانند کاهش حجم مبنا برای روان‌تر شدن معاملات و تشویق فعالان بازار به افزایش ورود پول حقیقی، به تداوم این روند کمک کند. با این حال، کاهش تعداد فعالان بازار سرمایه و جذابیت بالای بازارهای موازی مانند طلا که حتی در رکوردزنی معاملات بورس کالا نیز مشهود است، نشان‌دهنده چالش‌های پیش‌رو است. به نظر می‌رسد روند کنونی بازار بدون حمایت قوی دولت و وزارت اقتصاد نمی‌تواند بلندمدت باشد. از این رو به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که به دنبال سهام شرکت‌های بنیادی با پتانسیل رشد و سودآوری بالا، نقدشوندگی مناسب و اصلاح قیمتی عمیق در ماه‌های اخیر باشند. سرمایه‌گذاری در نمادهای بازار پایه همچنان غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
همچنین، به نظر می‌رسد تاثیرات منفی فعال‌سازی مکانیسم ماشه تا حد زیادی توسط بازار پیش‌خور شده باشد. بنابراین، انتظار رشدهای چشم‌گیر در بازارهای مختلف دور از انتظار است. پیشنهاد می‌شود سرمایه‌گذاران با تشکیل سبدی متنوع شامل صندوق‌های درآمد ثابت، سهام، طلا و سایر ابزارهای مالی، حاشیه امن سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند. با توجه به اینکه رشد اخیر بازار بیشتر تحت تاثیر عوامل هیجانی بوده، احتمال کاهش این روند با فروکش کردن هیجانات وجود دارد. این موضوع می‌تواند سهامداران را در سهام غیربنیادی و نامطلوب گرفتار کند. در نهایت، سرمایه‌گذاران باید با دقت و تحلیل دقیق وارد بازار شوند تا از فرصت‌های موجود بهره ببرند و از ریسک‌های احتمالی در امان بمانند.
