به گزارش گروه ترجمه رکنا، به نقل از سی ان ان، ایران از روز یکشنبه به وقت محلی بار دیگر با تحریم‌های موسوم به «ماشه‌ای» مواجه شد؛ اقدامی که در بحبوحه تنش‌های شدید در خاورمیانه صورت می‌گیرد.
اصطلاح «ماشه‌ای» به بازاعمال تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اطلاق می‌شود؛ تحریم‌هایی که یک دهه پیش در چارچوب توافق تاریخی برای محدود کردن و نظارت بر برنامه هسته‌ای بحث‌برانگیز ایران به حالت تعلیق درآمده بود.
فرانسه، آلمان و بریتانیا اعلام کردند که «چاره‌ای جز فعال‌سازی مکانیسم ماشه » نداشته‌اند و ایران را به عدم پایبندی به تعهدات توافق متهم کردند. اما بازگشت این تحریم‌ها می‌تواند تهران را بیش از پیش از نظارت‌های بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای خود دور سازد.
قرار بود تحریم‌ها در تاریخ ۱۸ اکتبر به طور دائم پایان یابد. اما توافق اولیه موسوم به «برجام» این اختیار را به هر یک از امضاکنندگان می‌داد که در صورت تشخیص نقض تعهدات از سوی ایران، پیش از این تاریخ خواستار بازگشت تحریم‌ها شوند.
در ماه اوت، مذاکره‌کنندگان اروپایی به شورای امنیت سازمان ملل اعلام کردند که ایران «تقریباً تمامی تعهدات برجامی خود» را نقض کرده است و اروپا در حال آماده‌سازی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه است. آن‌ها یک هشدار یک‌ماهه به ایران دادند تا روند قبل از ریاست روسیه بر شورای امنیت در اکتبر آغاز شود.
طی این مدت، نشست‌ها و تماس‌های متعددی با عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و دیگر مقامات ایرانی برگزار شد، اما هیچ‌یک نتوانست خواسته‌های اصلی اروپا را محقق کند؛ از جمله ارائه شواهدی مبنی بر آمادگی ایران برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک، پذیرش بازرسی‌ها و نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و شفاف‌سازی درباره وضعیت و محل نگهداری بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با درجه بالا.
کشورهای اروپایی همچنین خواهان ازسرگیری گفت‌وگوهای مستقیم ایران و ایالات متحده هستند.
قدرت‌های غربی و اسرائیل مدت‌هاست ایران را به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای متهم می‌کنند، هرچند تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید داشته است.
ماه جاری توافقی میان آژانس و ایران برای ازسرگیری بازرسی‌ها حاصل شد، اما دیپلمات‌های اروپایی آن را بیش از حد مبهم دانستند. عراقچی در رسانه‌های دولتی ایران اعلام کرد که دسترسی آژانس به سایت‌های هسته‌ای محدود و مشروط به تصمیمات شورای عالی امنیت ملی خواهد بود. او افزود که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ممکن است همچنان غیرقابل دسترس باقی بمانند و زیر آوار تأسیسات هسته‌ای دفن شده باشند.
وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه‌ای پس از فعال‌سازی ماشه اعلام کردند: «ما از ایران و همه کشورها می‌خواهیم که به طور کامل به این قطعنامه‌ها پایبند باشند.»
این مقامات با انتقاد از تهران به دلیل «نقض مکرر تعهدات برجامی» تصریح کردند که «چاره‌ای جز فعال‌سازی این روند نداشتند»، اما افزودند که این «پایان دیپلماسی نیست.»
ایران روز شنبه اعلام کرد که سفرای خود را از پاریس، برلین و لندن فرا می‌خواند. همچنین عراقچی در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل، اقدام سه کشور اروپایی را «سوءاستفاده آشکار از روند» توصیف کرد.
بازگشت تحریم‌ها شامل همان محدودیت‌هایی می‌شود که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ وضع شده بودند؛ از جمله تحریم تسلیحاتی، ممنوعیت دستیابی ایران به فناوری موشک‌های بالستیک و محدودیت بر بخش‌های نفتی و خدمات مالی ایران.
با این حال، تصمیم اروپا برای سایر امضاکنندگان برجام یعنی چین و روسیه الزام‌آور نیست؛ دو کشوری که متحدان سنتی ایران به شمار می‌روند.
ایالات متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ از برجام خارج شد و سیاست «فشار حداکثری» را با مجموعه‌ای از تحریم‌های سخت علیه ایران در پیش گرفت. اکنون بازگشت تحریم‌های ماشه‌ای نشان می‌دهد که اروپا عملاً به موضع ایالات متحده نزدیک شده است.
مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران اظهار داشت: «با ماشه راه را می‌بندند، اما این فکر و اندیشه است که راه را باز یا ساخته می‌کند.»
شورای روابط خارجی اروپا (ECFR) یادآور شده است: «تأثیر اقتصادی تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا بر ایران محدود خواهد بود، چرا که شدت محدودیت‌های آمریکا بسیار بالاست.» این شورا افزود: «اما یک پیامد عملی ماشه برای ایران آن است که اگر توافق هسته‌ای آینده به لغو تحریم‌های سازمان ملل منجر شود، مشخص نیست اتحادیه اروپا نیز همین مسیر را دنبال کند.»
این شورا همچنین خاطرنشان کرد: «غیرقابل تصور است که ـ پس از تجربه تلخ حملات نظامی ـ فعال‌سازی ماشه بتواند ایران را وادار به پذیرش خواسته آمریکا مبنی بر غنی‌سازی صفر اورانیوم کند.»
مقام‌های ایرانی پیش‌تر هشدار داده بودند که در صورت فعال‌سازی ماشه، تهران همکاری خود با بازرسان آژانس را متوقف خواهد کرد. برخی مقامات نیز تهدید کرده بودند که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل می‌تواند ایران را به خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) سوق دهد؛ اقدامی که به معنای پایان نظارت‌های بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای کشور خواهد بود.
با این حال، پزشکیان به جمعی از خبرنگاران و تحلیلگران گفت که ایران قصد ندارد در واکنش به احیای تحریم‌های سازمان ملل، از معاهده NPT خارج شود. خبرگزاری رویترز این اظهارات را منتشر کرده است.
پس از حمله ۱۲ روزه اسرائیل به ایران در ماه ژوئن و حملات هوایی ایالات متحده به تأسیسات کلیدی فردو، وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران نامشخص است.
ترامپ اعلام کرده بود که تأسیسات فردو «کاملاً نابود» شده است؛ هرچند ارزیابی‌های دیگر نشان داد که این تأسیسات به شدت آسیب دیده‌اند و برنامه هسته‌ای ایران ممکن است تا دو سال عقب افتاده باشد.
عراقچی گفته است بخش زیادی از اورانیوم غنی‌شده ایران زیر آوار دفن شده است. همچنین وضعیت تجهیزات حیاتی در اصفهان که برای غنی‌سازی اورانیوم تا سطح تسلیحاتی و تبدیل آن از گاز به فلز استفاده می‌شود، نامعلوم است.
بازرسان بین‌المللی از زمان درگیری‌های ژوئن تاکنون نتوانسته‌اند از این تأسیسات بازدید کنند.
