استخراج غیرمجاز رمزارز سال‌هاست که صنعت برق ایران را با چالش مواجه کرده است. محمد اله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، اعلام کرد که در پنج ماه نخست سال جاری، کشف دستگاه‌های ماینر غیرمجاز نسبت به سال گذشته پنج برابر افزایش یافته و مصرف این دستگاه‌ها حدود ۲,۴۰۰ مگاوات، معادل مصرف یک کلانشهر، برآورد می‌شود. این میزان، ۴.۵ تا ۵ درصد از کل انرژی تولیدی کشور و ۲۰ درصد از ناترازی برق را شامل می‌شود.
محمد اله‌داد با اشاره به هزینه پایین برق در ایران، گفت: «هزینه استخراج یک بیت‌کوین در ایران حدود ۱,۳۲۰ دلار است، در حالی که این رقم در کشوری مانند ایتالیا به بیش از ۳۰۰,۰۰۰ دلار می‌رسد.» این اختلاف قیمت، سودآوری استخراج غیرمجاز را چندین برابر کرده و انگیزه فعالیت‌های زیرزمینی را افزایش داده است. ماینرهای غیرمجاز اغلب از برق ارزان بخش‌های کشاورزی، دامداری، مرغداری و شهرک‌های صنعتی به‌صورت مخفیانه استفاده می‌کنند.
هر دستگاه ماینر روزانه حدود ۸۰ کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند که با نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده، فشار مضاعفی بر شبکه برق وارد می‌کند. اله‌داد گزارش داد که در ماه‌های اخیر، بیش از ۲۱ مورد آتش‌سوزی در منازل و اماکن تجاری به دلیل فعالیت ماینرها رخ داده است. همچنین، در برخی پرونده‌ها، خسارات ناشی از مصرف غیرقانونی برق به مصادره اموال متخلفان منجر شده است.
وزارت نیرو با ابلاغ ویرایش چهارم دستورالعمل برخورد با مراکز استخراج غیرمجاز رمزارز، رویکرد سختگیرانه‌تری در پیش گرفته است. این دستورالعمل، که اجرای آن بر عهده شرکت توانیر است، با هدف یکسان‌سازی شناسایی و محاسبه خسارات، پیشگیری از تضییع حقوق عمومی و کاهش فشار بر شبکه برق طراحی شده است. استفاده غیرمجاز از برق نه‌تنها پایداری شبکه را کاهش می‌دهد، بلکه خطر خاموشی را افزایش می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین تغییرات این دستورالعمل، افزایش پاداش گزارش‌دهندگان مراکز غیرمجاز است. بر اساس مصوبه جدید، پاداش به ازای هر دستگاه ماینر ۱.۵ میلیون تومان تعیین شده و سقف آن از ۲۰۰ میلیون به ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. این اقدام از ابتدای مهرماه اجرایی خواهد شد و با هدف تشویق مشارکت مردمی در کشف تخلفات طراحی شده است.
وزارت نیرو از شهروندان دعوت کرده است تا با ارسال گزارش به سرشماره ۳۰۰۰۵۱۲۱، در شناسایی مراکز استخراج غیرمجاز مشارکت کنند. کارشناسان معتقدند این دستورالعمل نه‌تنها شناسایی ماینرهای غیرمجاز را تسهیل می‌کند، بلکه به کاهش تلفات انرژی، حفاظت از سرمایه‌های عمومی و پایداری شبکه برق کمک خواهد کرد.
افزایش پاداش گزارش‌دهندگان، گامی مهم در راستای مقابله با استخراج غیرمجاز رمزارز است، اما موفقیت این طرح به همکاری عمومی و اجرای قاطعانه قوانین بستگی دارد. با توجه به فشارهای سنگین ماینرهای غیرمجاز بر شبکه برق، این اقدام می‌تواند نقطه عطفی در مسیر پایداری انرژی کشور باشد.
