در این گزارش به معرفی سرزمین لی لی پوت‌های ایران پرداختیم.
روستای ماخونیک یکی از روستا‌های منطقه سربیشه استان خراسان جنوبی و در نزدیکی مرز افغانستان است که به دلیل قد کوتاه مردمانش به روستای لی لی پوت‌ها معروف شده است.
البته این منطقه نه فقط به خاطر مردمانش بلکه به علت معماری روستا و آداب و رسوم و فرهنگ خاص روستاییان به یکی از ۷ روستای شگفت‌انگیز جهان تبدیل شده است.
مردم روستا به زبان فارسی با لهجه خاص خودشون صحبت می‌کنند و قد اون‌ها ۱ متر و ۴۰ سانتیمتر است، برای همین به سرزمین کوتوله‌ها معروف شده؛ اما امروزه با تغییر آداب غذایی‌شان کمی بلندقدتر شده‌اند.
خانه‌هایی با معماری و اندازه‌های خاص و عجیب یکی دیگر از ویژگی‌های این منطقه است. خانه‌ها در دامنه تپه ساخته می‌شوند و تا یک متر از سطح زمین پایین تر هستند و دو پله در ورودی خانه تعبیه شده است که اغلب شکل هندسی منظمی ندارند و ارتفاع سقف‌ها بسیار کوتاه است، که دلیل کوچکی آنها سرمای شدید هوا در فصل‌های سرد است تا بتوانند خانه را راحت‌تر گرم کنند.
شغل اصلی مردم روستا دامداری است که در کنار آن کشاورزی هم می‌کنند، البته بعضی از اهالی در معدن سنگ هم کار می‌کنند. بیشتر محصولات کشاورزی ماخونیک شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک می‌شود.
از آثار تاریخی ماخونیک می‌توان به سنگ سیاه (سنگ نگاره) ماخونیک، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر و... اشاره کرد.
از عادات عجیب مردم این منطقه می‌توان گفت که تا ۵۰ سال پیش چایی نمی‌نوشیدند، شکار نمی‌کردند و گوشت نمیخوردند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و به کودکان خود اجازه تماشای تلویزیون نمی‌دادند.
از فصل‌های خوب سفر به ماخونیک بهار و پاییزاست، اما نباید فراموش کرد به علت موقعیت جغرافیایی شب‌های سردی دارد و همیشه بهتر است که یک لباس گرم همراه داشته باشید.
اگر اهل سفر هوایی هستید با یک پرواز به بیرجند بروید و از آنجا به روستای ماخونیک سفر کنید.
