با توسعه زیرساخت‌های گردشگری و افزایش تنوع در تجربه‌های فرهنگی و تفریحی در سال‌های اخیر، سفرهای داخلی در عربستان سعودی به یکی از روندهای پرشتاب تبدیل شده‌اند. شهروندان سعودی، به‌جای سفرهای خارجی، بیش از پیش به کشف زیبایی‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی کشور خود از سواحل جده تا ارتفاعات خنک ابها (Abha)، از بازارهای سنتی مدینه تا ماجراجویی‌های بیابانی در ریاض روی آورده‌اند.
به گزارش ایمنا، این تغییر رفتار نشان‌دهنده اعتماد فزاینده به ظرفیت‌های گردشگری داخلی و بازتابی از دگرگونی عمیق در سبک زندگی و نگاه مردم به سفر و اوقات فراغت در سایه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان است.
بر اساس داده‌های پلتفرم گردشگری اسکای‌اسکنر (Skyscanner)، در ماه‌های جولای و آگوست، شهرهای جده، ریاض، ابها، دمام و مدینه در صدر جست‌وجوهای داخلی قرار گرفتند. این آمار نشان‌دهنده افزایش علاقه مردم به تجربه‌های فرهنگی، تفریحی و خانوادگی در داخل کشور است.
در میان مقاصد گردشگری داخلی عربستان سعودی، جده بیشترین میزان جست‌وجوی آنلاین را در ماه‌های تابستان به خود اختصاص داده است. این شهر با ترکیب منحصربه‌فردی از سواحل چشم‌نواز دریای سرخ، جشنواره‌های فرهنگی و هنری متنوع و توسعه روزافزون مراکز تفریحی و گردشگری، توانسته است توجه خانواده‌ها، جوانان و گردشگران داخلی را به خود جلب کند. جده تجربه‌ای چندوجهی از تفریح و فرهنگ از غواصی و ورزش‌های آبی گرفته تا پیاده‌روی در منطقه تاریخی البلد و شرکت در رویدادهای تابستانی را به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد.
ریاض نیز جایگاه خود را به‌عنوان قطب رویدادهای بزرگ، نمایشگاه‌های بین‌المللی، کنسرت‌ها، رستوران‌های سطح بالا و مراکز خرید مدرن حفظ کرده است. پایتخت عربستان با زیرساخت‌های پیشرفته و برنامه‌های فرهنگی متنوع، مقصدی جذاب برای گردشگرانی است که به‌دنبال تجربه‌های شهری، خرید و سرگرمی هستند.
در جنوب کشور، ابها با آب‌وهوای خنک کوهستانی، مناظر طبیعی سرسبز و جاذبه‌هایی همچون خیابان هنر، قلعه طبب و تله‌کابین‌های مرتفع، به پناهگاهی محبوب برای فرار از گرمای عربستان تبدیل شده است. این شهر نه‌تنها مقصدی برای آرامش و طبیعت‌گردی است، بلکه با برنامه‌های فرهنگی و هنری، گردشگران را به تجربه‌ای متفاوت دعوت می‌کند.
در شرق کشور، دمام با موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی آسان از شهرهای اطراف، به گزینه‌ای محبوب برای سفرهای کوتاه‌مدت آخر هفته تبدیل شده است. سواحل آرام، مراکز خرید و فضاهای تفریحی خانوادگی باعث شده‌اند این شهر در میان گردشگران داخلی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
تقاضای اقامت نیز هم‌راستا با این روند افزایش یافته است. بین ماه‌های ژوئن تا آگوست، مکه در صدر جست‌وجوهای هتل قرار داشت و پس از آن جده، مدینه و ریاض در رتبه‌های بعدی بودند. این بازه زمانی با موسم حج و همچنین تعطیلات تابستانی هم‌زمان است که شمار زیادی از زائران داخلی و خارجی برای انجام مناسک حج یا عمره به مکه سفر می‌کنند. ترکیب عوامل مذهبی، فرهنگی و فصل سفر، نقش مهمی در شکل‌گیری این الگوی تقاضا داشته است.
هتل‌های عربستان نیز به‌سرعت با این تغییرات سازگار شده‌اند. مدیر منطقه‌ای عملیات در گروه هتل‌های ای لاف در منطقه مکه، اعلام کرده است که شاهد تغییر واضحی در رفتار مسافران هستند؛ افراد بیشتری ترجیح می‌دهند تابستان را داخل کشور چه در اماکن مقدس و چه در مقاصد تفریحی بزرگ سپری کنند. در همین راستا بسته‌های اقامتی سفارشی و پیشنهادهای فصلی برای افزایش راحتی و ارزش سفر طراحی شده‌اند.
در حالی‌که جست‌وجوها نشان‌دهنده محبوبیت برخی شهرها بودند، آمار فروش واقعی در بعضی موارد متفاوت بود. شرکت سیاحت، یکی از اپراتورهای رسمی تحت نظارت وزارت گردشگری عربستان، گزارش داده که فروش تورهای داخلی از جولای تا آگوست ۳۸ درصد افزایش داشته است.
مدیر عامل این شرکت اعلام کرده است که ابها و مدینه در صدر فروش قرار داشتند، اما انتظار می‌رود با آغاز فصل زمستان، ریاض و العلا نیز محبوب‌تر شوند. او بخش بزرگی از این رشد را به نوآوری در طراحی تورها نسبت داد. هرچند مردم با مکان‌هایی همچون البلد در جده، خیابان هنر در ابها و الدرعیه در ریاض آشنا هستند، اما مسئولان گردشگری در این شهرها با افزودن تجربه‌های جدید، این مقاصد سنتی را برای نسل‌های مختلف جذاب‌تر کرده‌اند.
در جده، گردشگران می‌توانند با شرکت در تورهای پیاده‌روی هدایت‌شده در منطقه تاریخی البلد، با معماری سنتی، کوچه‌های باریک و بازارهای قدیمی آشنا شوند؛ سپس در جلسات هنری تعاملی شرکت کنند که شامل نقاشی، خوشنویسی یا ساخت صنایع دستی با راهنمایی هنرمندان محلی است و در پایان روز، با صرف غذای دریایی تازه در بازار ماهی، طعم واقعی فرهنگ ساحلی را تجربه کنند.
تجربه‌ها در ابها، رنگ و بوی طبیعت و تاریخ دارند؛ بازدید از قلعه طبب با چشم‌اندازهای کوهستانی، گشت‌وگذار در شهر مرتفع با معماری خاص و فضای آرام، سواری هیجان‌انگیز با تله‌کابین بر فراز دره‌ها و دورهمی‌های عصرگاهی در مزرعه‌ای محلی با چشم‌انداز کوهستان، ترکیبی از آرامش و تعامل فرهنگی را به گردشگران ارائه می‌دهد.
در ریاض، تورهای خارج از شهر به منطقه تاریخی دهرمه برگزار می‌شوند که شامل صرف صبحانه سنتی در فضای باز، بازدید از روستاهای قدیمی با خانه‌های گلی و بازارهای محلی و ماجراجویی در دل صحرا با فعالیت‌هایی همچون شترسواری، رانندگی در تپه‌های شنی و شنیدن داستان‌های بومی در کنار آتش است. این تجربه‌ها نه‌تنها سرگرم‌کننده هستند، بلکه پیوندی عمیق میان گردشگران و میراث فرهنگی عربستان برقرار می‌کنند.
رواج روزافزون اقامت‌های محلی در عربستان سعودی، شیوه برنامه‌ریزی سفر را به‌طور چشمگیری دگرگون کرده است. بسیاری از گردشگران به‌جای انتخاب هتل‌های سنتی، به‌دنبال تجربه‌هایی شخصی‌تر و نزدیک‌تر به طبیعت و فرهنگ بومی هستند. مزارع اطراف شهرهایی همچون ریاض و العلا به مقاصدی محبوب تبدیل شده‌اند؛ چرا که مالکان با درک ظرفیت‌های گردشگری، اقدام به بازسازی و تجهیز املاک خود برای پذیرایی از مهمانان کرده‌اند. این فضاها با ترکیب آرامش، چشم‌اندازهای طبیعی و امکانات اقامتی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از زندگی روستایی و بومی ارائه می‌دهند.
از سوی دیگر، گسترش اجاره‌های کوتاه‌مدت همچون ویلاها، خانه‌های سنتی و اقامتگاه‌های خانوادگی به افزایش تنوع در گزینه‌های اقامتی کمک کرده و امکان انتخاب‌های متناسب با سلیقه، بودجه و سبک سفر هر گردشگر را فراهم آورده است. این تحول نه‌تنها به رونق گردشگری داخلی کمک کرده، بلکه فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای جوامع محلی ایجاد کرده است.
شرایط آب‌وهوایی همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب مقصد سفرهای داخلی در عربستان سعودی دارد. در مناطق کوهستانی جنوب کشور، همچون النماس در استان عسیر، آب‌وهوای معتدل و بارش‌های تابستانی، این منطقه را به یکی از پناهگاه‌های محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است.
یکی از مالکان هتل‌آپارتمان‌های النماس، با اشاره به استقبال گسترده مسافران، اعلام کرد که تمام واحدهای اقامتی‌اش در طول فصل تابستان به‌طور کامل رزرو شده‌اند. او معتقد است باران‌های خنک و هوای مطبوع، مردم را به این منطقه می‌کشاند و تجربه‌ای متفاوت از تابستان گرم سایر نقاط کشور فراهم می‌کند. این جذابیت اقلیمی، در کنار مناظر طبیعی و آرامش محیط، النماس را به مقصدی ایده‌آل برای خانواده‌ها و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی تبدیل کرده است.
با شتاب گرفتن سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه‌های مهمان‌نوازی، فرهنگ و سرگرمی در چهارچوب برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰، گردشگری داخلی عربستان سعودی وارد مرحله‌ای تازه از رشد و تحول شده است.
این برنامه ملی با هدف تنوع‌بخشی به اقتصاد و ارتقای کیفیت زندگی، زیرساخت‌های گردشگری را به‌گونه‌ای توسعه داده است که نه‌تنها گردشگران خارجی بلکه شهروندان سعودی نیز بیش از گذشته به سفرهای داخلی روی آورده‌اند.
طبق گزارش «شاخص جهانی گردشگری» سازمان ملل، تعداد ورود گردشگران بین‌المللی به عربستان در سه‌ماهه نخست سال جاری بیش از دو برابر مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ بوده است که نشان‌دهنده جایگاه روبه‌رشد کشور در نقشه گردشگری جهانی است. در همین حال، مردم عربستان نیز در حال بازکشف زیبایی‌های سرزمین خود از میراث تاریخی و فرهنگی گرفته تا مزارع پنهان، روستاهای سنتی و مناظر طبیعی کمتر شناخته‌شده هستند. این روند سبک سفر را تغییر داده و آینده گردشگری در عربستان را با نگاهی تازه، بومی‌محور و پایدار بازتعریف کرده است.
گردشگران سعودی به‌دنبال چیزی فراتر از بازدیدهای سطحی هستند؛ تورهای پیاده‌روی که معماری سنتی، بازارهای قدیمی و صنایع دستی محلی را معرفی می‌کنند، محبوبیت بسیاری پیدا کرده‌اند. بسیاری از بازدیدکنندگان از داستان‌گویی‌های هدایت‌شده، چشیدن غذاهای محلی و تعامل عملی با هنرمندان لذت می‌برند و تجربه‌ای به‌یادماندنی خلق می‌کنند. خانواده‌ها و جوانان بیشتر به‌دنبال تجربه‌هایی تعاملی، راحت و ریشه‌دار در میراث فرهنگی هستند.
