همشهری آنلاین – مریم سرخوش: ماه سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۸ مهر) در تقویم جهانی به نام «ماه آگاهی‌رسانی سرطان کودکان» شناخته می‌شود؛ ماهی برای یادآوری اینکه پشت هر آمار و عدد، کودکی با رویاهای نیمه‌تمام و خانواده‌ای نگران ایستاده است. بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود ۴۰۰ هزار کودک در جهان به سرطان مبتلا می‌شوند؛ یعنی هر ۴ دقیقه یک کودک تازه به جمع بیماران افزوده می‌شود. اگرچه در کشورهای توسعه‌یافته بیش از ۹۰ درصد کودکان شانس درمان دارند، در کشورهای در حال توسعه این عدد به کمتر از ۳۰ درصد می‌رسد و ایران در میانه این طیف قرار دارد.
متخصصان تاکید می‌کنند که شناسایی زودهنگام علائم و مراجعه به‌موقع، مهم‌ترین گام برای افزایش شانس بقا و کاهش عوارض درمان است؛ از لوسمی و تومورهای مغزی گرفته تا سرطان‌های احشایی که همه می‌توانند کودکی را هدف قرار دهند؛ اما با آگاهی‌رسانی درست، آموزش پزشکان و حمایت جامعه می‌توان امید را در دل این کودکان و خانواده‌هایشان زنده نگه داشت.
دکتر ماندانا تسبیحی، فوق‌تخصص بیماری‌های خون و سرطان در این باره به همشهری می‌گوید: در سرطان کودکان باید شناسایی زودهنگام علائم و مراجعه به موقع داشته باشیم تا در کنار درمان استاندارد با عوارض کمتر بیمار بهبود پیدا کند. همچنین می‌توان با برنامه‌ریزی عوارض درازمدت را هم پایش کرد و کاهش داد.
به گفته تسبیحی، لوسمی و لوکمی (سرطان خون)، تورمورهای مغزی و ناحیه ستون فقرات، تومورهای احشایی به ترتیب شایع‌تر سرطان‌های دوره کودکی هستند و نجات و بقای این گروه سنی هم بسته به نوع سرطان و مرحله‌ای که مراجعه می‌کنند، متفاوت است.
او ادامه می‌دهد: کودکی که دچار لوکمی می‌شود و ریسک‌فاکتور دیگر مثل مسائل ژنتیکی یا سابقه خانوادگی را ندارد، بیش از ۸۰ درصد شانس بهبودی و بقا برای او قائل هستیم. بقا هم یعنی ۵ سال کامل از اتمام درمان گذشته و بازگشت بیماری در کودک نداشته باشیم. اما درباره برخی از انواع سرطان‌ها از همان ابتدا گفته می‌شود که شانش بقای قطعی ندارد و با اقداماتی که انجام می‌شود طول عمر برای کودک افزایش پیدا می‌کند.
این فوق تخصص آگاهی خانواده‌ها از علائم سرطان را بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: برخی علائم در سرطان‌های کودکان با سایر بیماری‌ها یکسان است. مثلا تهوع و استفراغ که به دلیل بیماری‌های ویروسی رخ می‌دهد و بسیار شایع است. این علائم با درمان‌ها کوتاه مدت بهبود پیدا می‌کند. منظور ما علائمی است که بیش از ۱۰ روز تا دو هفته ادامه دارد و به درمان‌های رایج و مرسوم پاسخ نمی‌دهد. در این شرایط باید بررسی‌های جدی‌تر و تشخیص افتراقی انجام شود. این علائم مشترک می‌تواند شامل سردرد، عدم تعادل و... هم باشد که همپوشانی با دیگر بیماری‌ها دارد.
او همچنین تاکید می‌کند: پزشکان عمومی و اطفال اولین سطح مراجعه خانواده‌ها هستند و ما به دنبال افزایش آگاهی و آموزش در این افراد هستیم که با دقت بیشتری نسبت به تشخیص این بیماری‌ها در کودکان عمل کنند.
تسبیحی در پاسخ به این سوال که با توجه به کاهش سن ابتلا به بیماری‌های متابولیک آیا باید نگران ابتلای بیشتر به سرطان بود، بیان می‌کند: بیماری‌های متابولیک عامل مستقیم بروز سرطان نیستند، جز در یک مورد که بیماری‌ها ارثی باشند و باعث فیبروز یا سیروز کبدی شوند و کودک را زمینه‌ساز تومورهای کبدی کنند. اما به طور کلی این بیماری‌ها باعث تضعیف سیستم ایمنی کودک و بیدار شدن ژن‌های خاموش بد می‌شود. این مساله رشد سلول را از حالت عادی خارج و باعث رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.
