در سال‌های اخیر، واردات گوشت قرمز به یکی از موضوعات داغ و حساس بازار کالاهای اساسی در ایران تبدیل شده است. افزایش مداوم قیمت گوشت داخلی و فشار اقتصادی شدید بر خانوارها باعث شده سهم واردات در تأمین نیاز بازار پررنگ‌تر شود و هر خبر مرتبط با ورود محموله‌های خارجی فوراً توجه مصرف‌کنندگان و فعالان بازار را جلب کند. بسیاری از خانوارها به دلیل محدودیت‌های مالی ناچار به خرید گوشت‌های وارداتی هستند، حتی اگر کیفیت آنها محل تردید باشد. این وضعیت حاکی از حساسیت بالا و آسیب‌پذیری شدید بازار گوشت قرمز است و هرگونه اختلال یا ابهام در فرآیند واردات می‌تواند به سرعت بر قیمت‌ها و اعتماد عمومی اثر بگذارد.
جزئیات جدید از گوشت‌های مرجوعی و توقیف‌شده
اخیراً انتشار خبری درباره ورود محموله‌ای گوشت که پیش‌تر به دلیل مشکلات بهداشتی و کیفیتی از کشور دیگری مرجوع شده بود، بار دیگر بحث‌ها درباره امنیت غذایی و شفافیت در واردات را داغ کرده است. این رخداد تضاد آشکار بین هشدارهای کارشناسان و اظهارات رسمی مسئولان را به تصویر کشیده و مصرف‌کنندگان را در تصمیم‌گیری برای خرید سردرگم کرده است. در حالی که برخی فعالان و تحلیلگران بازار نسبت به احتمال وجود گوشت‌های کم‌کیفیت هشدار می‌دهند، مسئولان رسمی تأکید دارند که محموله‌ها در محدوده گمرک پلمب شده و هیچ محصول غیرقانونی وارد چرخه مصرف نشده است.
تحلیلگران اقتصادی معتقدند که قیمت‌های پایین گوشت‌های وارداتی، عامل اصلی تمایل مصرف‌کنندگان به این محصولات است. وقتی فاصله بین قیمت گوشت داخلی و درآمد واقعی خانوار افزایش می‌یابد، گزینه‌های ارزان‌تر حتی با وجود ریسک‌های بهداشتی، به انتخاب غالب تبدیل می‌شوند. این چرخه، علاوه بر تهدید سلامت عمومی، فرصت‌های فساد و سوءاستفاده اقتصادی را نیز افزایش می‌دهد و می‌تواند بازار داخلی را ناپایدار کند. بر همین اساس، شفافیت در فرآیندهای واردات و اعمال نظارت دقیق بر کیفیت و سلامت گوشت‌های وارداتی امری حیاتی است. تنها از طریق هماهنگی میان دستگاه‌های مسئول، کنترل قانونی دقیق و اطلاع‌رسانی شفاف به مصرف‌کنندگان می‌توان از بحران‌های احتمالی سلامت غذایی جلوگیری کرد و اعتماد عمومی را در بازار گوشت حفظ نمود.
فیلمی که اخیراً در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، نگرانی‌های گسترده‌ای درباره ورود محموله‌ای از گوشت‌های وارداتی به بازار ایران ایجاد کرده است.
در همین رابطه؛ مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران کشور در گفتگو با خبرگزاری حبرآنلاین در توضیح این ماجرا اعلام کرد که حدود ۱۰۰ هزار کیلوگرم گوشت از مغولستان و از طریق مرز باشماق به عراق صادر شده بود، اما به دلیل کیفیت پایین و مشکلات بهداشتی، دولت عراق از پذیرش آن امتناع کرد و محموله بازگشت داده شد. این محموله وارد کشور شده و در رشت متوقف شده است. بخشی از این گوشت‌ها قرار بود با گوشت داخلی ترکیب شده و وارد بازار مصرف شود.
عالی با لحنی انتقادی گفت: «این اقدام عملاً بازی با جان مردم است. دامپزشکی نباید اجازه می‌داد چنین محموله‌ای حتی وارد مرزهای کشور شود. مردم به دلیل مشکلات اقتصادی مجبور به خرید گوشت وارداتی هستند و پیش‌تر نیز تجربه مواجهه با گوشت‌های بی‌کیفیت را داشته‌اند.» وی همچنین هشدار داد که چنین وارداتی می‌تواند مورد سوءاستفاده دشمنان قرار گیرد و سلامت عمومی و حتی بخش‌های حساس کشور را تهدید کند.
در عکس ارسالی مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران، جزئیات نامه رسمی و وضعیت محموله بازگشتی گوشت را به‌طور واضح نشان می‌دهد و مستندات مربوط به توقف و بررسی محموله در سردخانه را در دسترس قرار می‌دهد.
از بعد اقتصادی نیز عالی معتقد است: «این گوشت‌ها باید پس از مرجوع شدن به کشور مبدا بازمی‌گشتند، اما مسیر آن از گمرک کشور ما عبور کرد. مردم هنگام خرید، کیفیت پایین گوشت و درصد بالای چربی آن را مشاهده می‌کردند، اما به دلیل قیمت پایین و محدودیت مالی مجبور به خرید بودند. واردات چنین محموله‌هایی به سادگی و با یک امضا انجام می‌شود، چرا که پشت آن رانت و فساد وجود دارد.»
گوشت های فاسد مغولستان به بازار ایران سرایت کرد؟
با این حال، داود امان‌اللهی، مدیرکل دفتر قرنطینه و امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی در گفتگو با رسانه ها ضمن تکذیب ورود این محموله به بازار، تأکید کرد که واردات امری طبیعی است و وظیفه دستگاه‌های نظارتی، جلوگیری از ورود هر محصولی است که با ضوابط دامپزشکی مطابقت ندارد. وی افزود که محموله در محدوده گمرکی قرار دارد و هیچ مجوزی برای ترخیص آن صادر نشده است. بررسی‌ها نشان داد برچسب‌های محموله مغایرت داشته و بخشی از آن تاریخ مصرف گذشته یا متعلق به عراق بوده است. بر اساس قوانین، محموله در سردخانه پلمب شده و پیگیری‌های قانونی ادامه دارد.
همچنین هادی بابایی، مدیرکل دامپزشکی استان گیلان نیز در گفتگو با رسانه ها ضمن رد شایعه ورود گوشت آلوده، توضیح داد که با هوشیاری کارشناسان دامپزشکی از ترخیص شش محموله گوشت منجمد وارداتی جلوگیری شده است. دلیل این اقدام شامل برچسب‌های غیرمجاز، تولید برای سایر کشورها، نزدیک شدن به تاریخ انقضا، مغایرت برچسب با محتویات و شرایط نامناسب نگهداری بود. وی تأکید کرد که محموله‌ها هرگز وارد چرخه توزیع و مصرف نشده‌اند و مردم می‌توانند با اطمینان کامل اقدام به خرید فرآورده‌های دامی کنند.
لازم به ذکر است که این رویداد بار دیگر اهمیت برنامه‌ریزی دقیق، جلوگیری از سوءاستفاده از واردات و مقابله با فساد پشت پرده را آشکار می‌کند. اقدام سریع مسئولان و نظارت دقیق دامپزشکی مانع از ورود محصولات غیرایمن به بازار شد. کارشناسان اقتصادی معتقدند که ادامه چنین روندی بدون شفاف‌سازی و مقابله با رانت و فساد می‌تواند منجر به نوسانات شدید قیمت گوشت و کاهش اعتماد عمومی شود. بنابراین ضروری است که دستگاه‌های مرتبط با واردات گوشت، از وزارت جهاد کشاورزی گرفته تا سازمان‌های نظارتی، هماهنگی بیشتری داشته باشند و فرآیندهای ورود، بازرسی و توزیع گوشت‌های وارداتی را به صورت شفاف و قانونی انجام دهند.
بازار گوشت قرمز، با توجه به حساسیت و اهمیت آن در سبد مصرفی خانوارها، نیازمند نظارت مستمر و کنترل دقیق است. همچنین اطلاع‌رسانی شفاف به مردم و ارائه راهکارهای جایگزین، از جمله توسعه تولید داخلی و افزایش ظرفیت سردخانه‌ها، می‌تواند تا حد زیادی از بروز بحران‌های مشابه جلوگیری کند. تنها با مدیریت هوشمندانه و شفافیت کامل در زنجیره تأمین و واردات است که می‌توان سلامت غذایی و ثبات بازار گوشت قرمز را تضمین کرد و از آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی پیشگیری نمود.
