به گزارش مشرق، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا طی روزهای اخیر درباره پایگاه هوایی بگرام در افغانستان در تازه‌ترین اظهارات خود در شبکه اجتماعی «ایکس» مدعی شد: «اگر افغانستان پایگاه هوایی بگرام را به کسانی که آن را ساخته‌اند، یعنی ایالات متحده آمریکا، بازنگرداند، اتفاقات بدی خواهد افتاد!»
وی همچنین در نشست خبری ۲۷ شهریورماه، موقعیت استراتژیک بگرام را عامل اصلی اهمیت آن برای آمریکا دانست و گفت: «ما قصد داشتیم بگرام را حفظ کنیم، نه به خاطر افغانستان، بلکه به خاطر چین؛ چون این پایگاه تنها یک ساعت با محل ساخت موشک‌های هسته‌ای چین فاصله دارد.»
واکنش فرمانده ارتش افغانستان به ادعای ترامپ درباره بگرام
این اظهارات با واکنش تند فصیح‌الدین فطرت، فرمانده ارتش افغانستان روبه‌رو شد.
وی با رد هرگونه تعامل یا مذاکره درباره واگذاری این پایگاه راهبردی اظهار کرد: «در این اواخر صدای بلند می‌شود از سوی بعضی کسان که گویا ما با امارت اسلامی افغانستان برای بازپس‌گیری میدان هوایی بگرام وارد گفت‌وگو شده‌ایم. به مردم افغانستان اطمینان می‌دهیم که معامله بر سر حتی یک وجب از خاک ما، اصلاً امکان‌پذیر نیست.»
بگرام؛ از جنگ سرد تا اشغال توسط آمریکا
پایگاه هوایی بگرام که در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال کابل و ۱۱ کیلومتری جنوب غربی چاریکار در ولایت پروان واقع شده، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های نظامی افغانستان به شمار می‌رود.
این پایگاه ابتدا در دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی توسط اتحاد شوروی ساخته شد، اما پس از اشغال افغانستان توسط ناتو، آمریکا آن را به‌طور کامل بازسازی و تجهیز کرد.
این پایگاه دارای سه آشیانه بزرگ، یک برج کنترل، چندین ساختمان پشتیبانی و ۱۳۰ هزار متر مربع فضای پروازی است. باند اصلی آن به طول ۳.۶ کیلومتر توانایی میزبانی از بمب‌افکن‌ها و هواپیماهای باری سنگین را دارد.
* هواپیماهای A-۱۰ آمریکا در پایگاه بگرام و فرود یک جت جنگندهٔ آمریکایی اف-۱۵ای در سال ۲۰۰۹ در پایگاه هوایی بگرام
در طول عملیات آزادی بلندمدت (Operation Enduring Freedom) که پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آغاز شد، بگرام به مرکز اصلی عملیات‌های هوایی و زمینی آمریکا و ناتو تبدیل شد.
در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۱، با افزایش استقرار نیروهای خارجی، این پایگاه به قطب لجستیکی غرب در قلب آسیا تبدیل شد.
از عملیات آناکندا تا پرواز پهپادهای مرگبار
در جریان عملیات آناکندا در مارس ۲۰۰۲، نیروهای ویژه سازمان سیا (CIA) از واحد عملیات‌های ویژه (SAD) در کنار نیروهای ویژه آمریکا و اتحاد شمال (جبهه متحد اسلامی ملی برای نجات افغانستان) در بگرام مستقر شدند. این عملیات با هدف مقابله با عناصر القاعده و طالبان در دره شاهی‌کوت انجام شد.
در سال‌های بعد، بگرام به محل استقرار تجهیزات پیشرفته‌ای مانند پهپادهای MQ-۹ ریپر تبدیل شد؛ پهپادهایی که با حمل بمب‌های هدایت‌شونده GBU-۳۸ JDAM، اهداف نظامی را در مناطق مختلف افغانستان مورد هدف قرار می‌دادند.
*پهپاد MQ-۹ ریپر مجهز به بمب‌های هدایت‌شونده GBU-۳۸ JDAM
نیروهای آمریکایی و ناتو همچنین از این پایگاه برای برگزاری تمرینات نظامی مشترک استفاده می‌کردند. برای نمونه، نیروهای سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا در یکی از مسابقات تیراندازی برگزارشده توسط ارتش جمهوری چک در بگرام، با سلاح‌های CZ Scorpion شرکت داشتند.
تصاویر منتشرشده از بگرام، مقایسه‌ای بین سوخو-۲۵های شوروی در دهه ۱۹۸۰ و هواپیماهای A-۱۰ آمریکا در دهه‌های اخیر را به نمایش گذاشته و نشان‌دهنده تحول این پایگاه در طول چهار دهه اشغال و استفاده نظامی توسط قدرت‌های خارجی است.
* هواپیمای سوخو-۲۵ شوروی(بالا) و هواپیمای A-۱۰ آمریکا(پائین)
رژه طالبان با تجهیزات آمریکایی در بگرام
پس از خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال ۲۰۲۱، پایگاه بگرام به دست نیروهای طالبان افتاد.
در هفته‌های ابتدایی پس از این تحول، تصاویر و گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد طالبان در همین پایگاه، با استفاده از تجهیزات نظامی به‌جای‌مانده از ارتش آمریکا، یک رژه نظامی برگزار کرده‌اند.
این تصاویر که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت، به‌عنوان نمادی از پایان حضور نظامی ۲۰ ساله ایالات متحده در افغانستان و واگذاری کنترل یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های منطقه‌ای آمریکا به طالبان تلقی شد.
رقابت ژئوپلیتیکی با چین؛ هدف پنهان واشنگتن از احیای بگرام؟
دونالد ترامپ در سخنان اخیر خود تلاش کرد هدف اصلی از حفظ بگرام را نه امنیت افغانستان، بلکه مهار چین عنوان کند. او مدعی شد این پایگاه تنها یک ساعت با محل ساخت موشک‌های هسته‌ای چین فاصله دارد.
ترامپ پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، دست‌کم ۲۰ بار در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های مختلف گفته است که آمریکا نباید پایگاه بگرام را از دست می‌داد. او تقریباً در تمام این موارد، بلافاصله از چین نیز نام برده و مدعی شده: «چین بگرام را اشغال کرده است.»
تحلیل‌گران معتقد هستند که اشاره ترامپ به تأسیسات قدیمی هسته‌ای چین در منطقه سین‌کیانگ بوده است؛ جایی که در گذشته، آزمایش‌های هسته‌ای انجام می‌شد. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که چین تولیدات راهبردی خود را به مناطق مرکزی کشور منتقل کرده و هیچ نشانه‌ای از حضور نظامی پکن در بگرام وجود ندارد.
این در حالی است که طالبان نیز ادعاهای ترامپ درباره نفوذ چین در بگرام را رد کرده‌اند.
نگرانی آمریکا از رشد توان هسته‌ای چین
بر اساس گزارش پنتاگون، ارتش آزادی‌بخش خلق چین تا میانه سال ۲۰۲۴ توانسته ذخایر هسته‌ای خود را به ۶۰۰ کلاهک افزایش دهد؛ عددی که نشان‌دهنده رشدی ۲۰ درصدی نسبت به سال قبل است.
در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد ترامپ تلاش دارد احیای بگرام را به‌عنوان بخشی از راهبرد مهار چین در دستور کار قرار دهد؛ رویکردی که با مخالفت جدی افغانستان و بسیاری از بازیگران منطقه‌ای مواجه شده است.
