به گزارش رکنا، این روزها با کاهش گرمای تابستان و کاهش رطوبت هوا، شرایط مناسب‌تری برای سفر به مناطق شمالی کشور فراهم شده است. اما اگر قصد دارید به مناطق جنگلی شمال، شمال غربی یا شمال شرقی سفری کنید، توجه داشته باشید که این مناطق میزبان «مرال‌ها» یا همان گوزن‌های قرمز خزر هستند که در دوره‌ای حساس به سر می‌برند. دوره‌ای که با عنوان فصل گاوبانگی شناخته می‌شود و برای بقای این گونه کمیاب اهمیتی زندگی‌ساز دارد. از نیمه شهریور تا نیمه مهر، این دوره حساس جریان دارد و زندگی و پایداری این گونه کم‌نظیر به این زمان وابسته است. در ادامه، جزئیات این فصل هیجان‌انگیز را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
اصطلاح « گاوبانگی » به دوره‌ای گفته می‌شود که مرال‌ها یا گوزن‌های قرمز خزر آماده جفت‌گیری می‌شوند. این دوره از نیمه شهریور آغاز شده و تا نیمه مهرماه ادامه دارد. در این دوران، مرال‌های نر با تولید آوایی بلند و خاص، که از دورترین نقاط به گوش می‌رسد، مرال‌های ماده را به جفت‌گیری و مرال‌های نر را به مبارزه برای کسب قلمرو دعوت می‌کنند. این صدا شباهت زیادی به آوای گاو دارد و به همین علت به «گاوبانگی» معروف شده است. مرال‌های ماده پس از شنیدن این صدا از دل جنگل‌ها خارج می‌شوند و به چمنزارها می‌روند تا به مراسم طبیعی جفت‌گیری بپیوندند.
مرال یا همان گوزن قرمز خزر یکی از گونه‌های گران‌بها در اکوسیستم جنگل‌های حاشیه دریای خزر محسوب می‌شود. این نوع گوزن در پهنه‌ای از جنگل‌های بین دریای سیاه و دریای خزر، به ویژه در جنگل‌های هیرکانی زندگی می‌کند. از آنجا که نسل مرال‌ها با خطرهای شکار بی‌رویه و نابودی زیستگاه مواجه است، آنها تحت حفاظت ویژه قرار دارند. این گونه تحت عنوان گوزن نجیب یا گوزن قرمز شرقی نیز شناخته می‌شود.
مرال‌ها در جنوب دریای خزر، از جنگل‌های هیرکانی گیلان تا ارسباران و حتی مناطق جنگلی خراسان شمالی سکونت دارند. جنگل‌های معروف هزارجریب در بهشهر، پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه و منطقه حفاظت شده البرز مرکزی از زیستگاه‌های مهم این گونه به شمار می‌آید. مرال بالغ دارای قدی حدود ۱۳۷ سانتی متر و وزنی بین ۲۳۰ تا ۳۲۰ کیلوگرم می‌باشد. یکی از مشخصه‌های مهم مرال‌ها شاخ‌های بلند و پرقدرت آنها است که طول آنها به حدود ۱۲۰ سانتی‌متر می‌رسد. جفت‌گیری مرال‌ها در فصل گاوبانگی انجام شده و نوزادان آنها در بهار متولد می‌شوند.
فصل گاوبانگی مرحله‌ای حیاتی در چرخه زندگی مرال ها محسوب می‌شود. در این زمان، نرها به دنبال جفت‌گیری هستند و با صدای بلند ماده‌ها و حتی نرهای رقیب را به مبارزه فرا می‌خوانند. در شرایط طبیعی، مرال‌ها در دل جنگل‌های هیرکانی و پوشش ضخیم زندگی می‌کنند و شکار آنها بسیار دشوار است. اما در این دوره خاص، نرها به حالت گیجی و ناهشیاری دچار می‌شوند و شکار آنها آسان‌تر می‌شود. برخی شکارچیان از این وضع سوءاستفاده کرده و حتی با تقلید صدای مرال نر، این گونه بی‌پناه را شکار می‌کنند.
خوشبختانه، در چند سال گذشته اقدامات مؤثری برای حفاظت از مرال‌ها در فصل گاوبانگی انجام شده است. طبق سرشماری سال گذشته، تعداد مرال‌های موجود در جنگل‌های هیرکانی حدود ۴۰۰ رأس تخمین زده شده است. به گفته مسؤلان مربوطه، گروه‌های ویژه برای حفاظت و مبارزه با شکار غیرقانونی در دوازده منطقه زیستگاهی مرال‌ها مستقر شده و با هرگونه تخلف برخورد جدی می‌کنند. از مردم محلی و گردشگران خواسته شده است که در هنگام این فصل حساس، از ورود به جنگل‌ها خودداری کنند و در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک، آن را به منابع طبیعی اطلاع دهند.
مرال‌ها به عنوان گونه‌ای در معرض انقراض، نیازمند توجه و مسئولیت‌پذیری ما انسان‌ها هستند. بیایید با حفظ محیط زیست طبیعی‌شان، گام مؤثری برای نجات این موجودات ارزشمند برداریم.
