به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، وزیر علوم: تحریم‌ها «نباید» بر آموزش عالی اثر بگذارند اما پژوهشگران تقریباً از فرصت‌های بین‌المللی محروم شده‌اند.
خبرنگار رکنا در نشست خبری با وزیر علوم این سوال را مطرح کرد: آقای وزیر، همان‌طور که می‌دانید با اجرای احتمالی مکانیسم ماشه دسترسی به منابع علمی که همین حالا هم محدود است، محدودتر خواهد شد. همکاری با اساتید خارجی با مشکل روبه‌رو می‌شود و موضوع بازگشت نخبگان و پژوهشگران که آقای دکتر پزشکیان بارها بر آن تأکید کرده‌اند نیز زیر سؤال خواهد رفت. از سوی دیگر، ما با محدودیت‌های داخلی مثل فیلترینگ سایت‌های علمی مواجه هستیم و عملاً دسترسی پژوهشگران به منابع روز و جدید دشوارتر می‌شود. شما گفته‌اید که تحریم‌ها تأثیری بر آموزش عالی و فعالیت‌های وزارت علوم نخواهد داشت، اما به نظر می‌رسد این ادعا چندان درست نباشد. انتظار می‌رود برای چنین شرایطی برنامه جدی داشته باشید، چه از طریق رایزنی با نمایندگان مجلس و چه از طریق برنامه‌ریزی مستقیم در وزارت علوم. لطفاً به طور روشن بفرمایید برنامه مشخص شما در این زمینه چیست؟
پاسخ وزیر علوم به سوال خبرنگار رکنا اینگونه بود:
بر اساس حقوق بین‌الملل و مقررات سازمان‌های بین‌المللی، تحریم‌ها نباید به حوزه علم و فناوری تسری پیدا کنند. اما متأسفانه در عمل دیده‌ایم که تحریم‌ها به‌طور غیررسمی و خارج از اسناد و قطعنامه‌ها به عرصه علم و فناوری کشور هم کشیده شده‌اند.
با این حال باید توجه داشت که هنوز مکانیسم ماشه اعمال نشده است و ما امیدواریم در روزهای آینده اتفاقات بهتری رخ دهد. در عین حال، نمی‌توانم با قطعیت بگویم وضعیت بدتر می‌شود یا نه، چون تحریم‌های موجود آمریکا و اروپا آنقدر سنگین هستند که شاید تحریم‌های شورای امنیت در مقایسه با آنها اثرگذاری چندانی نداشته باشند. کشور ما از ابتدای انقلاب تا امروز، به اشکال مختلف در محاصره اقتصادی بوده است. آن زمان اسمش «محاصره اقتصادی» بود، بعدها شد «تحریم». همین شرایط باعث شده ما نوعی ورزیدگی و مقاومت خاص در برابر فشارها پیدا کنیم. البته این به معنای آن نیست که شرایط مطلوب است یا ما از این وضعیت استقبال می‌کنیم. قطعاً باید همه تلاش‌ها برای لغو تحریم‌ها انجام شود، هرچند این موضوع بیشتر در حوزه اختیارات وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی است و آنها نیز هوشیاری لازم را دارند.
اما در حوزه وزارت علوم، وظیفه ما کاهش آثار منفی تحریم‌هاست. برای مثال، با وجود محدودیت‌ها بیش از هزار میلیارد تومان هزینه شد تا اشتراک ایران در پایگاه‌های نشریات بین‌المللی تمدید شود و دسترسی پژوهشگران قطع نشود. همچنین همچنان از حضور اساتید در کنفرانس‌های بین‌المللی حمایت و آنها را تشویق می‌کنیم. البته باید بگویم تعداد اساتیدی که موفق می‌شوند فرصت مطالعاتی بروند، به‌شدت کاهش یافته و در حال حاضر تنها حدود ۷۰ تا ۸۰ نفر در فرصت مطالعاتی هستند، در حالی که در گذشته این رقم به یکی دو هزار نفر می‌رسید.
برنامه ما این است که منابع مالی بیشتری برای اعزام استادان به فرصت‌های مطالعاتی اختصاص دهیم تا این روند دوباره رونق بگیرد. همچنین برای دانشجویان، به‌ویژه در رشته‌های نوظهور که در قانون برنامه هفتم نیز مورد تأکید قرار گرفته‌اند، مانند هوش مصنوعی و علوم سایبری، طرح اعزام و بورسیه برای تحصیل در خارج از کشور را در دستور کار داریم. هدف این است که این دانشجویان دانش روز را به داخل کشور منتقل کنند. دولت هم در این دوره نسبت به گذشته مصمم‌تر است که از نظر مالی حمایت کند تا این فرصت‌ها برای استادان و دانشجویان فراهم شود.
