همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در هفته‌های اخیر اخبار نظامی نشان داده‌اند که قدرت‌های بزرگ و متوسط، در حال سرمایه‌گذاری سنگین روی فناوری‌هایی هستند که پیش‌ازاین تنها در خیال‌ها خلاصه می‌شدند: از هماهنگی گله‌ای پهپادها تا سامانه‌های ارزان‌قیمت ضد پهپاد، از موشک‌هایی با سرعت فراتر از صوت تا نفوذ در زیر دریا با زیردریایی‌های خودران.
جدیدترین سلاح‌ها، پهپادها و فناوری‌های نظامی
جنگ همیشه آزمونی برای نوآوری بوده است. اما چیزی که امروز دارد تغییر می‌کند، سرعت تحول است: فناوری‌هایی که ده سال پیش روی کاغذ بودند، امروز در میدان نبرد به کار گرفته می‌شوند. ایران، همواره یکی از محورهای این تحولات بوده؛ چه در موشک، چه پهپاد، چه فناوری‌های مخابراتی و شناسایی. در سوی دیگر دنیا، کشورهای غربی، شرق آسیا و قدرت‌های منطقه‌ای تلاش می‌کنند عقب نمانند.
بیشتر بخوانید :
تحولات نظامی اخیر
موشک قاسم بصیر ایران موشکی میان‌برد با سوخت جامد دومرحله‌ای که بردی در حدود ۱۲۰۰ کیلومتر دارد. این موشک مجهز به سیستم راهنمایی اینرسی + اپتیکال/مادون‌قرمز در فاز نهایی است و مقاومت نسبت به اخلال‌های دفاعی دارد.
در رزمایش‌ها و نمایش قدرت، ایران قایق‌های موشک‌انداز، مین‌های دریایی ضد کشتی، و موشک‌های کروز ضد کشتی با برد بالاتر از صدها کیلومتر را به نمایش گذاشته است.
همچنین گزارش‌ها حاکی است که ایران بر روی موشک‌ها و پهپادها به عنوان ابزار بازدارندگی در برابر تهدیدات رژیم صهیونیستی تمرکز دارد.
پهپادها و نبرد هوشمند؛ از شناسایی تا حمله خودکار
پهپاد ایران مهاجر ۱۰ یکی از مدل‌های قابل توجه است؛ پروازی با مداومت بالا (~۲۴ ساعت)، برد عملیاتی قابل توجه (~۲۰۰۰ کیلومتر)، حمل مهمات و تجهیزات الکترونیکی.
در سطح بین‌المللی، تحولات زیادی در گله‌های پهپاد (drone swarms) و هوش مصنوعی وجود دارد که توانایی تصمیم‌گیری و هماهنگی بین پهپادها را برای شناسایی و حمله افزایش می‌دهد.
اتحادیه اروپا قصد دارد سرمایه‌گذاری زیادی (~۶ میلیارد یورو) در صنعت پهپاد اوکراین انجام دهد تا تولید انبوه پهپادهای کم‌هزینه و کاربردی برای نظارت، رهگیری و حمله صورت بگیرد.
سامانه‌های ضد پهپاد و جنگ الکترونیک
Bhargavastra (هند)؛ یک سامانه ضد پهپاد است که از مهمات کوچکِ هدایت‌شونده و غیرهدایت‌شونده استفاده می‌کند تا در لایه‌های مختلف پهپادهای تهاجمی را از بین ببرد. توانایی درگیری تا حدود ۲/۵ کیلومتر دارد.
استفاده از امواج
در یونان، سامانه‌هایی مثل Telemachus Jammer در دست توسعه‌اند که بتوانند پهپادهای کوچک را مختل کرده یا ارتباطشان را قطع کنند؛ استفاده از امواج برای ایجاد اختلال در رادیو، GPS و کنترل پهپاد.
موشک‌های مافوق‌صوت و قابلیت‌های جدید سرعت بالا
گزارش‌هایی مبنی بر این وجود دارند که ایران ادعا کرده موشک‌هایی مافوق صوت دارد یا دارد روی آن‌ها کار می‌کند، خصوصاً برای مقابله با سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته.
در سطح جهان، یکی از حوزه‌هایی که بیشترین توجه را جلب کرده، توسعه موشک‌هایی است که سرعت، تغییر مسیر در فاز نهایی، استفاده از تم های تقلب یا پرتاب‌کننده‌های قدرت‌مند دارند، تا سیستم‌های ضد موشکی به سختی بتوانند آن‌ها را رهگیری کنند.
اهمیت و پیامدها
وقتی پهپادها با هوش مصنوعی و قابلیت تخمینی تصمیم‌گیری داشته باشند، نیازی کمتر به دخالت مستقیم انسانی هست و عملیات سریع‌تر انجام می‌شود، اما کنترل اشتباه، اشتباه تشخیص هدف و مسائل اخلاقی هم بالا می‌رود.
توسعه سامانه‌های پهپاد و جنگ الکترونیک یعنی تلاش کشورها برای محافظت از زیرساخت‌ها و نیروهایشان در مقابل حملات سبک و ارزان‌قیمت؛ چون پهپادهای کوچک و ارزان دارند نقش بزرگی پیدا می‌کنند.
موشک‌های مافوق‌صوت و فناوری‌هایی که قابلیت نفوذ در سیستم‌های دفاعی را دارند ممکن است ساختار بازدارندگی را تغییر دهند؛ کشورها باید دفاع دفاعی و استراتژی نظامی‌شان را بازبینی کنند.
هوش مصنوعی، پهپاد، ملخ‌های هوشمند و سامانه‌های ضد پهپاد
تحولات اخیر نشان می‌دهد که جنگ در آینده دیگر فقط میدان موشک و نیروی زمینی نیست؛ هوش مصنوعی، پهپاد، ملخ‌های هوشمند سامانه‌های ضد پهپاد و سرعت مافوق‌صوت دارند تعاریف جدید جنگ را می‌سازند. ایران نیز در همین مسیر است، تلاش می‌کند تا توان موشکی، پهپادی و دفاعی‌اش را بالاتر ببرد و بازدارندگی قوی‌تر بسازد.
