به گزارش اقتصادنیوز، براساس گزارش‌های دولت اوکراین، از زمان آغاز جنگ تاکنون 19 هزار و پانصد کودک اوکراینی از مناطق اشغالی توسط روسیه ربوده شده و به مناطق مختلف منتقل شده‌اند.
به گزارش الجزیره، سازمان ملل متحد و نهادهای حقوق بشری تأکید کرده‌اند که برخی از این انتقال‌ها اجباری بوده‌اند و کودکان بدون رضایت والدین یا سرپرستان قانونی به روسیه انتقال داده شده‌اند. یکی از اهداف گزارش شده از چنین اقدامی، فاصله گرفتن کودکان اوکراینی از زبان، فرهنگ و هویت خود است، تا در نهایت به تصویری مناسب برای سیاست‌های روسیه تبدیل شوند. این فرایند از از طریق تغییر نام، شهروندی روسی، بازآموزی و جایگزینی خانواده‌ی جدید صورت می‌گیرد.
ایمی مک‌کینون در فایننشال‌تایمز مدعی شد: کودکان اوکراینی که توسط روسیه ربوده شده‌اند، در بیش از ۲۰۰ مرکز در سراسر روسیه و مناطق اشغالی اوکراین نگهداری می‌شوند. طبق تحقیقات منتشر شده در روز سه‌شنبه، این کودکان به طور منظم تحت شست‌وشوی مغزی و آموزش‌های نظامی اجباری قرار می‌گیرند.
مرکز تحقیقات بشردوستانه دانشکده بهداشت دانشگاه ییل در گزارشی نوشت که ۲۱۰ مرکز نگهداری از این کودکان را شناسایی کرده است. این مراکز شامل اردوگاه‌های تابستانی، مراکز درمانی، مدارس نظامی، بیمارستان‌ها و حتی یک پایگاه نظامی می‌شود که کودکان اوکراینی از زمان تهاجم گسترده روسیه در فوریه ،۲۰۲۲ در آنجا نگهداری شده‌اند.
طبق این گزارش، روسیه درحال اجرای یک برنامه بی‌سابقه آموزش مجدد و آموزش نظامی در مقیاس بسیار بزرگ است. این مراکز به اندازه ای مجهز به خوابگاه‌ها و امکانات هستند که توانایی نگهداری هزاران کودک اوکراینی برای مدت زمان زیادی را خواهند داشت.
داده‌های عمومی شرکت‌های روسی فاش کرده‌اند که بیش از نیمی از این مراکز توسط نهادهای فدرال و محلی اداره می‌شوند؛ از جمله وزارت دفاع و اداره املاک ریاست‌جمهوری روسیه.
مقامات اوکراین تخمین می‌زنند که تاکنون نزدیک به بیست هزار کودک در میانه جنگ، به روسیه منتقل شده‌اند و تنها بخش کمی از آن‌ها بازگردانده شده‌اند. گفته می‌شود که تصویر تعدادی از این کودکان حتی در وبسایت‌های فرزندخواندگی روسیه نیز دیده شده است، هرچند آمار دقیق آن مشخص نیست.
مادر و فرزند اوکراینی که سال 2023 با پادرمیانی قطر به اوکراین بازگردانده شدند
در سال ۲۰۲۳، دیوان کیفری بین‌المللی حکم بازداشت ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و یکی از مقامات ارشد او را به دلیل انتقال اجباری کودکان اوکراینی، صادر کرد.
گزارش دانشگاه ییل نشان‌دهنده این بود که تعداد و شعبه‌های مراکز نگهداری کودکان، بسیار گسترده‌تر از پیش‌بینی‌هاست. ناتانیل ریموند، مدیر این تحقیقات، می‌گوید: «تعداد مراکز حداقل دو برابر چیزی است که تصور می‌کردیم.»
محققان دانشکده بهداشت از منابع عمومی مانند شبکه‌های اجتماعی، بیانیه‌های دولت روسیه، گزارش‌های خبری و تصاویر ماهواره‌ای تجاری برای رسیدن به این نتایج استفاده کردند.
براساس یافته‌ها، در دو سوم مراکز شناسایی شده، تلاش برای بازآموزی این کودکان مطابق دیدگاه‌های مسکو صورت می‌گیرد. همچنین، در دست‌کم 39 مرکز، کودکان اوکراینی تحت آموزش‌های نظامی و شست‌وشوی مغزی قرار دارند. ریموند در ادامه افزود: «آنچه در زمینه نظامی‌سازی کودکان در حال رخ دادن است، بسیار سازمان‌یافته‌تر و فراتر از چیزی است که تصور می‌کردیم.»
در قسمتی از گزارشات آمده که برخی از کودکان اوکراینی در اردوگاه‌هایی برای تولید تجهیزات نظامی روسیه قرار داده شده‌اند، این تجهیزات عبارت‌اند از پهپاد، مین‌یاب، ربات و خشاب‌گذارهای سریع برای سلاح‌های تهاجمی.
این آزمایشگاه در سال ۲۰۲۲ با حدود ۶ میلیون دلار بودجه فدرال آمریکا تأسیس شد. اما امسال و در جریان تلاش دولت ترامپ برای کاهش هزینه‌های دولت، بودجه آن تعلیق شد. گزارش اخیر نخستین گزارشی است که پس ازکاهش بودجه این موسسه منتشر شده است.
ناتانیل ریموند گفت: «ما کاملاً با حداقل منابع کار می‌کنیم و اگر منابع جایگزین تأمین نشوند، ممکن است سال آینده تعطیل شویم.»
اغلب بودجه این موسسه اکنون با کمک‌های مالی افراد تامین می شود. ناتانیل ریموند می‌گوید: «۲۶ سال است که در زمینه تحقیقات جنایات جنگی فعالیت می‌کنم. هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کردم که روزی از مادربزرگ‌های اوکراینی آمریکایی که زندگی خود را با حقوق بازنشستگی می‌گذرانند، ایمیل‌هایی را با این مضمون دریافت کنم که « من فقط همین مقدار پول دارم، اما اگر برای بازگرداندن کودکان تلاش می‌کنید، این سهم من است.»
با این وجود، دولت روسیه تاکنون به درخواست‌ها برای اظهار نظر در این زمینه پاسخی نداده است.
