به گزارش همشهری آنلاین، امروزه مورچه‌ها هم به جمع حشراتی پیوسته‌اند که در سراسر جهان با مشکل بقا روبه‌رو شده‌اند. در حالی که جمعیت سوسک‌ها، پروانه‌ها و زنبورهای عسل به شدت رو به کاهش است، حالا نوبت به مورچه‌ها رسیده است. به عنوان مثال پژوهشی که هفته گذشته در نشریه Science منتشر شد، هشدار می‌دهد که بیشتر گونه‌های بومی فیجی به‌سرعت در حال نابودی‌اند.
این روند حدود سه هزار سال پیش و همزمان با ورود نخستین انسان‌ها به جزایر آغاز شد، اما در ۳۰۰ سال اخیر همراه با ورود اروپایی‌ها، گسترش کشاورزی و رشد تجارت جهانی سرعت گرفته است.
اوان اکنومو، زیست‌شناس دانشگاه مریلند و مؤسسه علمی اوکیناوا در ژاپن می‌گوید: «فیجی خانه‌ی برخی از شگفت‌انگیزترین و محدودترین گونه‌های مورچه در دنیاست. اینکه گونه‌های بومی در حال کاهش‌اند، هم برای آینده آن‌ها در فیجی و هم برای شناخت وضعیت جهانی حشرات زنگ خطر جدی است».
برآوردها نشان می‌دهد حدود ۴۰ درصد از کل گونه‌های حشرات جهان با خطر انقراض روبه‌رو هستند؛ عمدتاً به دلیل نابودی زیستگاه‌ها، استفاده از آفت‌کش‌ها، آلودگی و گونه‌های مهاجم. حتی در مناطقی که انسان‌ها تأثیر مستقیم کمتری دارند، تغییرات اقلیمی باعث کاهش شدید جمعیت حشرات شده است. برای نمونه، مطالعه‌ای در کلرادوی آمریکا نشان داد که جمعیت حشرات پرنده در بیست سال گذشته بیش از ۷۲ درصد کاهش یافته است.
دانشمندان برای بررسی وضعیت مورچه‌های فیجی از رویکرد «ژنتیک جامعه‌ای» استفاده کردند. آن‌ها DNA هزاران مورچه را که در موزه‌ها نگهداری می‌شد بررسی کرده و تغییرات ژنتیکی بیش از صد گونه را با گذر زمان ثبت کردند. نتایج نشان داد بیشتر گونه‌های بومی در حال کاهش‌اند، هرچند برخی توانسته‌اند خود را با شرایط کشاورزی و شهری تطبیق دهند. در مقابل، گونه‌های غیربومی به دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر در حال گسترش‌اند.
همچنین شواهدی از ۶۵ بار ورود گونه‌های جدید مورچه به فیجی پیدا شد؛ بعضی خودبه‌خود به این جزایر رسیده‌اند و برخی دیگر همراه با فعالیت‌های انسانی و شبکه تجارت جهانی وارد شده‌اند.
محققان امیدوارند این یافته‌ها به تلاش‌های جهانی برای حفاظت از حشرات کمک کند. آن‌ها در حال حاضر پایش مستقیم مورچه‌ها را در اوکیناوا ژاپن آغاز کرده‌اند و قصد دارند همچنان از مجموعه‌های موزه‌ای، از جمله موزه تاریخ طبیعی اسمیتسونیان، برای بررسی تغییرات ژنتیکی حشرات بهره ببرند.
اکنومو در گفت‌وگویی با روزنامه گاردین تأکید کرده است: «نگرانی‌های جهانی درباره آخرالزمان حشرات واقعی است، اما هنوز ابهام زیادی درباره مقیاس آن وجود دارد. ما باید با روش‌ها و در مکان‌های بیشتری این روند را بررسی کنیم».
منبع: عصر ایران
