وزارت آموزش و پرورش ایران هم در راستای اجرای بخشنامه «ایران دیجیتال» رشته هوش مصنوعی را در دوره دوم متوسطه ایجاد کرده است. این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش یونسکو، حدود ۱۱ کشور، برنامه درسی برای هوش مصنوعی تصویب کرده‌اند.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در مرداد ماه امسال اعلام کرد که آموزش رایگان هوش مصنوعی برای حدود دو‌میلیون دانش‌آموز از اوایل تابستان آغاز شده است. این آموزش‌ها با طراحی ساده و به‌صورت بازی‌محور، برای گروه سنی ۶ تا ۱۶ سال مناسب است و هدف آن، توانمندسازی نیروی انسانی آینده کشور در حوزه فناوری‌های نوین است. این طرح بخشی از برنامه «ایران دیجیتال» است و با همکاری وزارت ارتباطات و آموزش و پرورش اجرا می‌شود. در این طرح، ۲۰۰ هزار معلم نیز تحت آموزش قرار گرفته‌اند و تمام هزینه‌های آموزشی آنها توسط معاونت علمی ریاست‌جمهوری تامین شده است.
در همین راستا، مصطفی آذرکیش، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در روزهای اخیر از ایجاد رشته «هوش مصنوعی» در دوره دوم متوسطه خبر داد. به گفته او، در حال حاضر، روند آموزش هوش مصنوعی به ۷۳۰ هزار دانش‌آموز آغاز شده و همچنان هم ادامه دارد. همچنین بر اساس اظهارات آذرکیش، وزارت آموزش و پرورش در تابستان امسال تفاهم‌نامه‌ای با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان و همچنین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات امضا کرد. بر اساس این تفاهم‌نامه، هدف‌گذاری اولیه آموزش دو‌میلیون نفر بود که از این میان آموزش یک‌میلیون دانش‌آموز در همکاری با معاونت علمی پیگیری می‌شود. با این اوصاف، به نظر می‌رسد که در درس «کار و فناوری» آموزش کدنویسی و برنامه‌هایی برای تقویت تفکر الگوریتمی شروع شده و اکنون یکی از پیشنهادهای جدی وزارت آموزش و پرورش ایجاد رشته «هوش مصنوعی» در دوره دوم متوسطه است.
با اینکه هنوز رشته هوش مصنوعی وارد برنامه آموزشی مدارس ایران نشده و صرفا به‌صورت گزینه پیشنهادی مطرح شده است، بر اساس آخرین گزارش یونسکو، حدود ۱۱ کشور، برنامه درسی برای هوش مصنوعی تصویب کرده‌اند. کشورهایی مثل کویت، قطر، اردن و غیره در حال گنجاندن موضوعات هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در دروس فناوری اطلاعات و مهارت‌های دیجیتال هستند. در برخی کشورها هم، توجه ویژه به جنبه‌های اخلاقی، عدالت دیجیتال، تاثیر اجتماعی هوش مصنوعی و جلوگیری از سوگیری الگوریتمی بوده است. به هر حال، اجرای کارآمد این طرح نیازمند معلمان آموزش دیده، دسترسی به تجهیزات، محتوای مناسب با زبان‌آموز و سن دانش‌آموزان است. احتمالا در مناطق روستایی یا با امکانات کمتر چالش‌هایی برای زیرساخت‌ها وجود دارد. کشورهای مثل چین، امارات، استونی، عربستان و کره‌جنوبی اقدامات مشخصی در آموزش هوش مصنوعی در مدارس انجام داده‌اند.
از سال ۲۰۲۵، شهرهایی مثل پکن تصمیم گرفته‌اند دوره‌های هوش مصنوعی را در تمام دوره‌های ابتدایی تا دبیرستان اجباری کنند. حداقل ۸ ساعت در سال تحصیلی آموزش هوش مصنوعی برای هر دانش‌آموز پیش‌بینی شده است. در مقاطع پایین‌تر هم، تمرکز بر «آشنایی با مفاهیم پایه»، «تشخیص تصویر»، «تشخیص صدا» و آموزش تفکر انتقادی نسبت به تولیدات هوش مصنوعی است. البته در مقاطع بالاتر، این کاربرد عملی‌تر و پروژه محور می‌شود. در برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» عربستان هم، آموزش هوش مصنوعی را در مدارس عمومی در سال تحصیلی ۲۰۲۵-۲۰۲۶ راه‌اندازی کرده است.
بیش از شش‌میلیون دانش‌آموز در تعلیمی شرکت خواهند کرد که شامل چارچوب‌های ملی، آموزش معلمان و دروس مربوط به هوش مصنوعی است. امارات هم آموزش هوش مصنوعی را از پیش‌دبستانی تا کلاس دوازدهم رسمی می‌کند که هدف این است تا همه دانش‌آموزان، در تمام مراحل تحصیلی، با مفاهیم هوش مصنوعی آشنا شوند و ابزاری برای آمادگی آینده فناوری داشته باشند. در مجموع و با توجه اینکه وزارت آموزش و پرورش کشورمان به تازگی به آموزش هوش مصنوعی ورود کرده، لازم است تا توصیه‌های کارشناسی مورد توجه قرار دهند. از نظر آنها، ابتدا باید آشنایی با مفاهیم پایه در مقاطع پایین‌تر، سپس کاربرد و پروژه در مقاطع بالاتر مدنظر قرار بگیرد.
معلمان هم باید آموزش‌های لازم را نه فقط دانش رایانه بلکه مهارت‌های مفهومی، تفکر انتقادی، اخلاق فناوری دیده باشند. زیرساخت مناسب از جمله اینترنت پایدار، دستگاه‌ها، منابع آموزشی دیجیتال، محتوای بومی و زبان فارسی مناسب، مثال‌ها، پروژه‌ها بر اساس مسائل محلی، توجه به عدالت دسترسی بین مناطق شهری و روستایی، مدارس شهری و کم‌برخوردار از دیگر مواردی است که به اعتقاد کارشناس‌ها باید در آموزش هوش مصنوعی در مدارس به آنها توجه شود. همچنین، ارزیابی و بازخورد نسبت به پیشرفت دانش‌آموزان در هوش مصنوعی و تاثیرات اخلاقی و اجتماعی نیز از نکات کلیدی است.
