شاعر باید مهندسی واژگان را بداند

خبرگزاری مهر دوشنبه 24 شهریور 1404 - 21:22
قزوین – یک پژوهشگر حوزه ادبیات گفت: شاعر باید مهندسی واژگان را بداند و از ابزارهایی چون استعاره، مجاز، کنایه، نماد و اسطوره به‌درستی بهره بگیرد.

به گزارش خبرنگار مهر، محمدعلی حضرتی‌ها عصر دوشنبه در آیین رونمایی از کتاب «بر حنجره سیمرغ‌های منطق‌الطیر» اثر مجید شفیعی، با تحلیل ساختارهای زبانی، نحوی و اسطوره‌ای این مجموعه اظهار کرد: این کتاب نمونه‌ای برجسته از شعر معاصر است که توانسته با عبور از مرزهای سنتی زبان، مخاطب را به تجربه‌ای تازه از معنا فرم و لذت زبانی دعوت کند.

وی با اشاره به اهمیت تطابق ساختار نحوی شعر با بنیان‌های اندیشه شاعر، اظهار کرد: مجید شفیعی در این مسیر گام‌های بلند و موفقی برداشته است و در حوزه فعل توانسته با جابه‌جایی معنایی میان افعال لازم و متعدی، و همچنین با تغییر جایگاه نحوی عناصر جمله مانند مضاف‌الیه و صفت، ساختارهایی خلق کند که یادآور نوآوری‌های نیما در شعر نو است.

حضرتی‌ها با ذکر نمونه‌هایی از شعر نیما یوشیج گفت: نیما با جابه‌جایی‌های نحوی مانند «با تنش گرم» به جای «با تن گرمش» یا «گورش تنگ» به جای «گور تنگش»، ساختار زبان را به نفع تصویرسازی شاعرانه تغییر داد و این نوع فراروی از دستور زبان اگر با مهارت و هنجارمندی همراه باشد می‌تواند به خلق بیانی متفاوت و تأثیرگذار منجر شود.

وی همچنین به نمونه‌ای از شعر فروغ فرخزاد اشاره کرد و گفت: فروغ با استفاده از ترکیب‌هایی مانند «سال‌های سراسیمه» به جای «سال‌هایی با سراسیمگی»، قید حالت را به جای صفت به کار برده و با این جابه‌جایی نحوی، بیانی متفاوت و شاعرانه خلق کرده است.

این پژوهشگر قزوینی عنوان کرد: این شگردها، اگرچه خلاف عرف زبان‌اند اما در شعر مشروعیت دارند و می‌توانند مخاطب را در لذت زبانی غرق کنند.

حضرتی‌ها تأکید کرد: شاعر باید مهندسی واژگان را بداند و از ابزارهایی چون استعاره، مجاز، کنایه، نماد و اسطوره به‌درستی بهره بگیرد و مجید شفیعی در این زمینه بسیار موفق عمل کرده و شعرهایش سرشار از ارجاعات هوشمندانه به شخصیت‌های مذهبی، تاریخی و اسطوره‌ای است.

وی با اشاره به نمونه‌هایی از شعر شفیعی گفت: در عباراتی مانند «زنان دوباره با حسادتی به زمین نام فرزندان خویش را یحیی می‌گذارند» شاعر با بهره‌گیری از اسطوره یحیی و تداعی سرنوشت او لایه‌های معنایی متعددی را در ذهن مخاطب فعال می‌کند و یا در سطرهایی چون «آسیه تن می‌شست در نسیم و نیل می‌نوشت بر دستانش تعبیر خواب مصر را» ذهن مخاطب میان داستان‌های موسی و یوسف در رفت‌وآمد قرار می‌گیرد و این پیوستگی ذهنی، قدرت شعر را دوچندان می‌کند.

حضرتی‌ها در پایان خاطرنشان کرد: شعر مجید شفیعی نه‌تنها از نظر فرم و زبان، بلکه از نظر محتوا و اندیشه نیز واجد ارزش‌های بالای ادبی است و مجموعه «بر حنجره سیمرغ‌های منطق‌الطیر» گامی مهم در مسیر شعر معاصر است که می‌تواند مخاطب جدی شعر را به تحسین، تأمل و بازخوانی دعوت کند.

منبع خبر "خبرگزاری مهر" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.