خبرگزاری مهر، گروه استانها: کشتی در خراسان، نه تنها یک ورزش که آئینی برخاسته از روحیه جوانمردی، مقاومت و هویت فرهنگی مردم این دیار است. از پهلوانان اسطوره‌ای مثل پوریای ولی و پهلوان اکبر خراسانی تا قهرمانان معاصر همچون رسول و امیررضا خادم، امیر توکلیان و مجید خدایی و تا امروز که احمد محمدنژاد جوان چشم‌ها را به فینال جهانی زاگرب دوخته این خاک همیشه قهرمان‌پرور بوده است.
تاریخچه غنی و سرشار از افتخار کشتی این استان، گواه این مدعاست که خراسان رضوی همواره مهد پرورش استعدادهای درخشان در عرصه پهلوانی و ورزش ملی بوده و هست. از زورخانه‌های سنتی تا سالن‌های مدرن رقابت‌های جهانی، رد پای پهلوانان خراسانی در هر دوره و هر رویداد مهم ورزشی دیده می‌شود.
این گزارش به بررسی ریشه‌های کهن پهلوانی در این استان، معرفی نسل‌های طلایی قهرمانان و تمرکز بر امید تازه‌ای که احمد محمدنژاد جوان با درخشش خود به جامعه کشتی ایران هدیه داده، می‌پردازد.
ریشه‌های کهن پهلوانی در خراسان
تاریخ کشتی خراسان به صدها سال پیش بازمی‌گردد. در سرزمینی که فرهنگ مذهبی و روح جوانمردی عمیقاً ریشه دوانده، کشتی باستانی و پهلوانی به عنوان نمادی از این ارزش‌ها همواره مورد احترام و تقدیر بوده است.
پهلوانانی چون پوریای ولی که نامش با اخلاق، شجاعت و وارستگی عجین شده، و پهلوان اکبر خراسانی از دیگر چهره‌های اسطوره‌ای این دیار، بازوبند پهلوانی را نه تنها نماد قدرت بدنی، بلکه سند اخلاق، مردانگی و پایبندی به اصول معنوی می‌دانستند.
این میراث گران‌بها از گذشتگان، نسل به نسل منتقل شده و الهام‌بخش قهرمانان بعدی بوده است. یکی از نقاط عطف مهم در تاریخ کشتی خراسان به سال ۱۳۲۳ خورشیدی بازمی‌گردد؛ در این سال سید مصطفی طوسی مشهدی، یکی از برجسته‌ترین پهلوانان دوران خود، توانست اولین بازوبند پهلوانی کشور را بر بازوی خود ببندد. او این افتخار را دو سال دیگر نیز تکرار کرد و با کسب سه دوره متوالی بازوبند پهلوانی، نام خود را برای همیشه در تاریخ پرافتخار کشتی ایران و به‌خصوص خراسان ثبت کرد.
این دستاورد نه تنها نشان‌دهنده برتری فنی و بدنی او بود، بلکه گواه تعهد او به اصول اخلاقی و جوانمردی بود که در زورخانه‌ها و در میان مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود. او با شیوه‌های پهلوانی خود، الگو و سرمشق بسیاری از جوانان و ورزشکاران آن دوران شد و میراث پهلوانی را برای نسل‌های آینده زنده نگه داشت.
از گود زورخانه تا سکوهای جهانی
خراسان رضوی همواره به عنوان یکی از قطب‌های اصلی کشتی ایران شناخته شده است. این استان نه تنها در کشتی باستانی و سنتی، بلکه در کشتی حرفهای و مدرن نیز همواره حرفهای زیادی برای گفتن داشته است. تاریخچه افتخارات این استان در میادین بین‌المللی، مملو از نام‌های بزرگی است که پرچم سه‌رنگ جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز درآورده‌اند.
حاج محمد خادم، پدر خانواده خادم، از اولین قهرمانان بین‌المللی خراسان به شمار می‌رود. او در سال ۱۹۶۲ در رقابت‌های جهانی سبک‌وزن، موفق به کسب مدال نقره شد. اما تأثیر او تنها به دوران قهرمانی‌اش محدود نشد؛ او بعدها به عنوان مربی، نقش کلیدی در پرورش نسل طلایی کشتی ایران ایفا کرد و شاگردان بسیاری را به سکوهای جهانی و المپیک هدایت نمود. تربیت شاگردانی چون رسول خادم، گواه روشنی بر دانش و توانایی‌های مربیگری اوست.
رسول خادم؛ بدون شک یکی از پرافتخارترین و محبوب‌ترین کشتی‌گیران تاریخ ایران. رسول خادم، فرزند خلف محمد خادم، میراث‌دار عنوان و افتخارات خانواده خود بود. او با کسب مدال طلای المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا در وزن ۹۰ کیلوگرم، به اوج افتخار دست یافت. پیش از آن نیز در المپیک ۱۹۹۲ بارسلون، مدال برنز را کسب کرده بود. در رقابت‌های جهانی نیز در مجموع دو مدال طلا، یک مدال نقره و چندین مدال دیگر به دست آورد. او همچنین پنج مدال طلای آسیا را در کارنامه خود دارد. شهرت و محبوبیت او به حدی بود که در سال ۲۰۰۰، به عنوان هفدهمین کشتی‌گیر برتر قرن بیستم در سطح جهان انتخاب شد. سبک کشتی، روحیه جنگندگی و شخصیت اخلاقی او، همواره مورد تحسین بود.
امیررضا خادم؛ برادر رسول خادم، نیز از چهره‌های درخشان کشتی خراسان است. او در المپیک ۱۹۹۲ بارسلون و ۱۹۹۶ آتلانتا موفق به کسب دو مدال برنز شد. در رقابت‌های جهانی نیز یک مدال طلا و یک مدال برنز را به گردن آویخت. علاوه بر این، او در بازی‌های آسیایی ۱۹۹۴ هیروشیما، مدال طلای وزن ۸۲ کیلوگرم را کسب کرد. امیررضا خادم علاوه بر افتخارات ورزشی، به عنوان اولین ورزشکار حرفهای که وارد عرصه سیاست شد و به مجلس شورای اسلامی راه یافت، نیز در تاریخ ماندگار شد.
مجید خدایی؛ یکی دیگر از مفاخر کشتی خراسان که در رقابت‌های جهانی موفق به کسب مدال برنز شد و همچنین در المپیک ۲۰۰۴ آتن حضور یافت و نمایشی قابل تقدیر از خود نشان داد. او نیز از کشتی‌گیران تکنیکی و بااخلاق بود که در اوزان سنگین برای تیم ملی افتخارآفرینی کرد.
امیر توکلیان؛ این کشتی‌گیر ارزشمند در رده جوانان جهان به مقام نایب‌قهرمانی دست یافت و از استعدادهای درخشانی بود که نویدبخش آینده‌ای روشن برای کشتی ایران بود.
یعقوبعلی شورورزی؛ نام این پهلوان اسطوره‌ای با استقامت و اقتدار گره خورده است. شورورزی برای شانزده سال متوالی، قهرمان بلامنازع وزن سنگین کشتی ایران باقی ماند. او همچنین افتخار دارنده حق ضرب و زنگ احترام در تمام زورخانه‌های ایران را داشت که نشان‌دهنده جایگاه رفیع و احترام بی‌حد و حصر او نزد جامعه پهلوانی بود. این عنوان، گواهی بر پهلوانی واقعی و اخلاق‌مداری او بود.
طلای ۲۲ ساله در راه خراسان؛ وعده احمد شکفته برای مدال محمد نژاد
احمد شکفته رئیس انجمن کشتی با چوخه کشور، پیشکسوت کشتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: امیدها برای طلای محمد نژاد جوان در رقابت‌های جهانی زنده شد؛ مدالی که پس از ۲۲ سال می‌تواند دوباره بر گردن کشتی خراسان بزرگ آویخته شود.
شکفته، پیشکسوت کشتی از امید فراوان خود به موفقیت محمد نژاد جوان در رقابت‌های جهانی سخن گفت و اظهار کرد: این مدال ارزشمند، اگر امشب رنگش زرین شود، بعد از ۲۲ سال خراسان بزرگ صاحب افتخار بزرگی خواهد شد. من قبل از اعزام، با محمد صحبت کردم و از او خواستم به خاطر امام رضا (ع) تمام توانش را بگذارد. خوش‌قولی او در عمل به وعده‌اش مثال‌زدنی است.
شکفته با اشاره به تأثیر این موفقیت بر آینده کشتی خراسان افزود: این مدال می‌تواند نویدبخش روزهای روشن برای کشتی منطقه باشد. حتی قصد داریم پس از بازگشت از کرواسی، مستقیم به مشهد بیاییم و شادی این پیروزی را با مردم تقسیم کنیم.
وی محمد نژاد را «پدیده تیم ملی در مسابقات جهانی» خواند و ابراز امیدواری کرد که شادی این مدال، بخشی از رنج‌ها و دغدغه‌های اقتصادی این روزهای مردم را برای مدتی کوتاه فراموش کند. شکفته همچنین با یادآوری پیشینه درخشان کشتی‌گیران خراسان در رقابت‌های بین‌المللی گفت: در گذشته، ۳۰ تا ۴۰ درصد نفرات تیم ملی از خراسان بودند و با نگاه ویژه فدراسیون به خراسان بزرگ، می‌توان این جایگاه را دوباره به دست آورد.
امروز وضعیت کشتی خراسان نگران‌کننده است
حسین کلال، از پهلوانان برجسته خراسان، در گفتگو با خبرنگار مهر با یادآوری نام بزرگان کشتی منطقه همچون غدیر نخودانی، حسین میرقزیان و علیرضا خداوند عفتی، اظهار کرد: در گذشته، پهلوانان پرآوازه‌ای از خراسان در سطح ملی و جهانی افتخارآفرینی می‌کردند و حتی در سال‌های میانی دهه ۱۳۵۰ اعضای تیم ملی ایران را تشکیل می‌دادند.
وی با اشاره به مسابقات کشتی محلی چوخه و حضور در کنار پیشکسوتان، افزود: امروز وضعیت کشتی خراسان نگران‌کننده است؛ در شهرستان‌ها حمایت کافی وجود ندارد
کلال تأکید کرد: با همت مسئولان و توجه به عنوان‌داران، می‌توان تعداد قهرمانان و پهلوانان واقعی را در شهرستان‌ها و استان افزایش داد و کشتی خراسان را دوباره به روزهای طلایی‌اش بازگرداند.
آمار افتخارات خراسان رضوی
تاریخچه افتخارات کشتی خراسان رضوی به این نام‌ها محدود نمی‌شود. این استان همواره مهد پرورش قهرمانان بوده است، بیش از ۱۵ بازوبند پهلوانی ملی؛ کسب این عنوان توسط کشتی‌گیران مختلف خراسانی در طول دهه‌ها، نشان‌دهنده عمق ریشه‌های پهلوانی در این استان است.
ده‌ها مدال المپیک، جهان و آسیا، از قهرمانان نسل‌های گذشته تا ستاره‌های امروز، مجموع مدال‌های کسب‌شده توسط کشتی‌گیران خراسانی در معتبرترین رویدادهای ورزشی جهان، عددی چشمگیر است.
اسکندر فیلابی، این قهرمان ارزشمند با کسب چهار طلای بازی‌های آسیایی، نام خود را در تاریخ این بازی‌ها ثبت کرده است. افتخار ویژه او، رکورد تاریخی قهرمانی هم‌زمان در رشته‌های کشتی آزاد و فرنگی در یک دوره از بازی‌های آسیایی است که توانایی و چندبعدی بودنش را به نمایش می‌گذارد.
خراسان رضوی؛ گهواره همیشگی پهلوانان ایران
کشتی خراسان رضوی همچنان یکی از اهمیت مندترین پایگاه‌های افتخارآفرینی ایران است. این استان با تکیه بر ریشه‌های عمیق فرهنگی و تاریخی خود در زمینه پهلوانی، در دوران معاصر نیز توانسته است همواره در اوج افتخارات ورزشی باقی بماند. افتخار در امروز، با درخشش قهرمانانی چون احمد محمدنژاد جوان، و امید به آینده‌ای درخشان‌تر، مرهون تلاش‌های بی وقفه، استعدادهای ناب و روحیه جوانمردی است که در این سرزمین موج میزند. خراسان، گهواره پهلوانی ایران، همواره آماده پرورش قهرمانانی است که نام ایران را در عرصه جهانی سربلند کنند.
