تحقیق جدید نشان میدهد که مصرف مکملهای ویتامین D میتواند با محافظت از «کلاهکهای» کروموزومها سرعت پیری در سطح سلولی را کاهش دهد. درواقع یافتههای جدید شواهد بیشتری ارائه میدهد که «ویتامین آفتاب» میتواند طول عمر را بیشتر کند.
براساس گزارش SciTechDaily، محققان دانشگاه آگوستا در ایالات متحده دریافتند که مصرف روزانه ۲۰۰۰ واحد بینالمللی (IU) ویتامین D به حفظ تلومرها کمک میکند؛ تلومرها ساختارهای کوچکی در انتهای کروموزومها هستند که از آسیبدیدن DNA در حین تقسیم سلولی جلوگیری میکنند.
هر یک از کروموزومهای ما با یک تلومر به پایان میرسد که با هر بار تقسیم سلولی به تدریج کوتاهتر میشود. هنگامی که تلومرها خیلی کوتاه شوند، سلولها توانایی تقسیم خود را از دست میدهند و درنهایت میمیرند. کوتاهشدن تلومرها با چندین بیماری مهم مرتبط با افزایش سن، از جمله سرطان، بیماریهای قلبی و آرتروز مرتبط است. عواملی مانند سیگارکشیدن، استرس مزمن و افسردگی این فرایند را تسریع میکنند.
فرایندهای التهابی در بدن باعث کوتاهی تلومر میشوند؛ از آنجایی که ویتامین D دارای خواص ضدالتهابی قوی است، این مطالعه به دنبال بررسی این بود که آیا این ویتامین میتواند از این طریق نقش محافظتی ایفا کند یا خیر.
در این مطالعه جدید، محققان ۱۰۳۱ فرد با میانگین سنی ۶۵ سال را به مدت پنج سال تحت نظر گرفتند. نیمی از شرکتکنندگان روزانه ۲۰۰۰ واحد بینالمللی ویتامین D دریافت کردند، درحالیکه نیمی دیگر دارونما مصرف کردند.
نتایج نشان داد که تلومرها در گروهی که ویتامین D مصرف میکردند، به میزان ۱۴۰ جفت باز (Base pair) حفظ شده بودند. برای درک بهتر این عدد، تحقیقات قبلی نشان داده است که تلومرها بهطور طبیعی در طی یک دهه حدود ۴۶۰ جفت باز کوتاهتر میشوند. این بدان معناست که اثر محافظتی ویتامین D میتواند از نظر بیولوژیکی کاملاً معنادار باشد.
با وجود این نتایج هیجانانگیز، کارشناسان بر چند نکته مهم تأکید میکنند. اولاً، دوز ۲۰۰۰ واحدی استفاده شده در این مطالعه، بسیار بالاتر از دوز توصیهشده فعلی یعنی ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد در روز است و هنوز توافقی بر سر دوز بهینه وجود ندارد. برخی تحقیقات حتی نشان میدهند که دوزهای بسیار پایینتر (۴۰۰ واحد) نیز ممکن است در پیشگیری از سرماخوردگی مؤثر باشند.
دوماً، برخی محققان هشدار میدهند که تلومرهای «بیشازحد بلند» نیز ممکن است خود خطر ابتلا به برخی بیماریها را افزایش دهند، که نشان میدهد احتمالاً یک «نقطه بهینه» برای طول تلومر وجود دارد که ما هنوز آن را کاملاُ درک نکردهایم.
درکل محققان تأکید میکنند که هنوز تجویز مصرف دوزهای بالای ویتامین D به امید کُندکردن پیری بسیار زود است. هنوز بهترین راه برای داشتن پیری سالم انجام همان اصول همیشگی است: یک رژیم غذایی متعادل (مانند رژیم مدیترانهای که خود با تلومرهای بلندتر مرتبط است)، ورزش منظم، خواب باکیفیت، عدم استعمال دخانیات و مدیریت استرس.
یافتههای این پژوهش در The American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است.