به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، وزیر امور خارجه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری، آخرین تحولات سیاست خارجی کشورمان را تشریح و به پرسش ها در این باره پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: نشست چند هفته پیش استانبول، معاونین شما در وزارت امور خارجه با تروئیکای اروپایی نشستی برگزار کردند و بعد از آن محافل رسانه‌ای و منابع غربی شروطی را از این مذاکرات منتشرکردند که سه کشور اروپایی برای تمدید مکانیسم ماشه شروطی را قائل شدند. از جمله همکاری مجدد و کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و مذاکرات مستقیم و همه جانبه با آمریکا که مواردی را ذکر کردند.
هسته‌ای، موشکی، منطقه‌ای و اعلام مواد مکان غنی سازی شده، بعد از این خبر شاهد ورود بازرسان آژانس انرژی اتمی به منظور اطلاع از روند تعویض سوخت نیروگاه بوشهر، بعد از آن شما توافقی را امضا کردید با آژانس بین المللی اتمی، طبق این توافق مورد استقبال تروئیکای اروپایی واقع نشد اما دو پرسش مهم با توجه به آن چه مطرح است، اطلاع آژانس بین المللی انرژی اتمی از وضعیت و مواد غنی شده امکان حمله مجدد را فراهم نمی‌کند؟
عراقچی: شما یک تصویر صحنه را خیلی مبسوط ارائه فرمودید، دو تا موضوع باید از هم جدا شود.
یکی گفت‌و‌گو‌ها و مذاکرات ما با سه کشور اروپایی که همواره جریان داشته و این سه کشور هنوز در ظاهر مدعی اند که عضو برجام هستند و در سال‌های گذشته مرتب با این‌ها مذاکراتی داشتند و این‌ها ادامه داشته و حتی در طول جنگ ۱۲ روزه اگر خاطراتان باشد سفری را زمینی را از کشور خارج شدم برای شرکت در چند کنفرانس بین المللی از جمله در ژنو با وزرای خارجه سه کشور و خانم کالاس نماینده عالی اتحادیه اروپا آن جا دیداری و صحبت‌هایی را داشتم که بعد از پایان جنگ این صحبت‌ها با آن‌ها ادامه پیدا کرد. در یک زمانی آن‌ها و یکی از اختلافات اصلی آن‌ها با ما یک بحث ساز و کار موسوم به اسنپ بک است که آن‌ها همواره تهدید می‌کردند که از این ساز و کار استفاده خواهند کرد و ما هم نه فقط ما، ما و روسیه و چین معتقد بودیم که این‌ها چنین حقی ندارند، به علت مکاتباتی که با رئیس شورای امنیت داشتم و وزرای خارجه چین و روسیه هم جداگانه داشتیم و یک نامه مشترک داشتیم و خودش یک دعوای حقوقی و سیاسی است که به نظر ما این‌ها حق این کار را ندارند. اما در مقطعی شرایطی را گذاشتند که اگر ما محقق شود این ساز و کار را تمدید کنند و مثلا به قول خودشان فرصت دوباره به دیپلماسی داده شود و این شروط مورد قبول ما واقع نشد.
ما اساسا اعتقاد نداریم که این‌ها چنین حقی دارند، وقتی استفاده از آن را ندارند حق تمدید هم ندارند و هم شروط شان غیر واقعی و غیر عاقلانه بود و براساس منافع ملی ما هم نبود و این دعوا همچنان ادامه دارد و در شورای امنیت، نمایندگی ما به شدت فعال است و در همکاری نزدیک با نمایندگی‌های روسیه و چین قرار دارند و همین طور بعضی کشور‌های دیگر عضو شورای امنیت که در این جهت با ما همراستا هستند و رایزنی بسیار فشرده‌ای الان می‌گذرانیم؛ بنابراین ما به شروط آن‌ها هیچ وقعی نگذاشتیم ولی همکاری ما با آژانس مقوله جداگانه است و ربطی به آن شروط ندارد. حتی قبل از این که آن‌ها چنین شرطی را بخواهند مطرح کنند ما مشورت‌های خودمان را با آژانس آغار کرده بودیم.
درست است که تحولاتی رخ داد و مراکز هسته‌ای ما بمباران شدند ولی به هر حال همکاری با آژانس هم منافعی برای ما دارد و هم این که به عنوان عضو متعهد ان پی تی الزاماتی برای ما وجود دارد تا وقتی در این پیمان قرار داریم باید به یک سری قوانین پایبند باشیم.
سوال: دو مورد از این سه شرط تروئیکای اروپایی در محافلی که مطرح شده و گمانه زنی‌ها به نظر می‌رسد برآورده شده است؟
عراقچی: کدام دو مورد، بحث همکاری، بحث مواد، هیچ تحولی رخ نداده است. اگر اجازه دهید که من توضیح دهم که چه توافقی بین ما و آژانس رخ داده است، عجله نکنید. حتی قبل از این که اروپایی‌ها بخواهند همچین چیزی را مطرح کنند ما رایزنی‌های خودمان را با آژانس شروع کرده بودیم.
حرف ما با آژانس این است که در شرایط جدید، همکاری‌های ما با آژانس به شکل سابق نمی‌تواند داشته باشیم، به دو علت تغییرات میدانی رخ داده و بعضی تاسیسات ما مورد حمله واقع شده و شرایط در میدان عوض شده و قانونی داریم در مجلس که دولت موظف و ملزم به اجرای آن است.
با توجه به قانون مجلس و تغییرات میدانی، مذاکراتی را با آن‌ها شروع کردیم که همکاری‌های ما با آژانس چگونه می‌تواند باشد و قطعا مثل سابق نمی‌تواند باشد و تحت شرایط جدید صورت می‌گیرد.
این مذاکرات منجر شد به این که معاون مدیر کل به تهران آمد و هیئت دیگری از ما به آن جا رفت، مذاکرات در وین ادامه پیدا کرد.
متنی رسیده شد که تقریبا ده بیست درصدش مانده بود که کامل شود و نهایتا منجر شد به این که مذاکرات در محل ثالثی بین من و آقای گروسی ادامه پیدا کند و اگر بشود نهایی شود و این کار انجام شد در قاهره و توافقی که امضا شده بین ما، چارچوب جدیدی برای همکاری تعریف می‌کند.
این چارچوب جدید چند تا مشخصه دارد که مهم است به آن توجه کنیم.و اول این که آژانس قبول کرده حمله به تاسیسات هسته‌ای ما غیر قانونی بوده است.
هم خلاف حقوق بین الملل است و هم خلاف منشور ملل متحد و هم خلاف اساسنامه آژانس است و این اعتراف صورت گرفت.
دوم این که آژانس قبول کرده شرایط جدیدی به وجود آمده که همکاری‌های جدیدی را اقتضا می‌کند و پذیرفته آژانس رسما که شکل همکاری‌ها دیگر مثل سابق نمی‌تواند باشد و باید شکل جدیدی باشد.
سوم این که آژانس قبول کرده قانون مجلس شورای اسلامی برای جمهوری اسلامی الزام آورست و این همکاری جدید باید در آن قالب صورت گیرد.
مورد بعدی این که در این توافق پذیرفته شده و آژانس پذیرفته که طبق قانون مجلس همه چیز از شورای عالی امنیت ملی ایران باید انجام شود و چندین بار هم اسم قانون مجلس و هم اسم شورای عالی امنیت ملی در این توافق آمده و به آن‌ها ارجاع شده که از آن مسیر صورت گیرد.
مورد بعدی اینکه آژانس پذیرفته که بین تاسیساتی که بمباران شده و تاسیساتی که بمباران نشده تفاوت قائل شود و هر کدام شرایط مختص به خود دارد. در مورد تاسیساتی که بمباران نشده قاعده جدید این است که آژانس مورد به مورد از ما درخواست می‌کند برای دسترسی‌های خودش و ما طبق قانون مجلس این درخواست را به شورای عالی امنیت ملی می‌فرستیم و اگر مورد پذیرش واقع شود، دسترسی داده می‌شود.
