خبرگزاری مهر، گروه استانها: جهاد یکی از مفاهیم بنیادین در فرهنگ اسلامی است که همواره به‌عنوان یک اصل محوری در حیات فردی و اجتماعی مسلمانان جایگاه ویژه‌ای داشته است، به یک نگاه گذرا به تاریخ اسلام، به‌خوبی درمی‌یابیم که جهاد نه‌تنها به‌عنوان یک عمل نظامی برای دفاع از کیان دین و امت اسلامی شناخته شده، بلکه به معنای گسترده‌تری همچون تلاش برای تعالی فردی، مبارزه با نفس و خدمت به جامعه نیز تعریف شده است، در صدر اسلام، معنای جهاد در قالب مقابله با دشمنان خارجی و دفاع از حریم اسلام نمود می‌یافت و نمونه‌های برجسته‌ای چون جنگ بدر و احد، در این زمره قرار می‌گیرند.
باگذشت زمان و تغییر شرایط جوامع، نوع و ماهیت جهاد نیز دگرگون شده است، در دوره‌های مختلف، مسلمانان باتوجه‌به مقتضیات زمان، جهاد را در عرصه‌های متفاوتی تجربه کرده‌اند، گاه این جهاد در میدان جنگ و دفاع مستقیم نمود داشته و گاه در عرصه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی جلوه‌گر شده است، همان‌گونه که علما و اندیشمندان مسلمان قرن‌ها برای حفظ و گسترش علوم اسلامی کوشیدند، این نیز نوعی جهاد علمی و فرهنگی محسوب می‌شود، امروز در عصر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، جهاد شکلی نوین به خود گرفته است و جنگ‌ها دیگر صرفاً در میدان نبردهای فیزیکی جریان ندارند، بلکه میدان اصلی رویارویی به عرصه ذهن‌ها، افکار و باورها منتقل شده است.
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که جمهوری اسلامی تنها کشور است که امروز پرچم‌دار اسلام ناب محمدی و مبارزه با ظلم استکبار است، دشمن نیز از ابتدا با انواع حربه‌های نظامی و امنیتی تلاش کرده به این شجره طیبه ضربه بزند، اما در ادامه با رشد نهال نو پای انقلاب اسلامی و پیشرفت و بازدارندگی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، تهدیدات نظامی به کمترین میزان خود رسیده و در مواردی که دشمن دچار خطای محاسباتی شده است با پاسخی کوبنده از سوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شده است.
ناکامی دشمن در عرصه جنگ سخت، آن را به‌ناچار به عرصه جنگ نرم کشانده است، عرصه‌ای که در عصر دیجیتال و رسانه‌ها بستر نبردهای جدی و متعددی شده است، اما آنچه که دین مبین اسلام را از ۱۴۰۰ سال تا کنون زنده و پویا نگه داشته است قدرت بازو نبوده؛ بلکه روحیه جهاد و مبارزه در همه عرصه‌ها و زمینه‌ها بوده است، باید از ظرفیت نیروهای جهادی انقلاب اسلامی نیز همچون سال‌های دفاع مقدس استفاده کرد و با سازماندهی گروه‌ها مردمی و جهادی صفوف منظمی در برابر دشمنان ایجاد کرد.
جهاد، خدمتگزاری و مردمی‌سازی فعالیت‌ها
حجت‌الاسلام هادی صاحبقرانی مشاور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در حوزه جهاد، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: امروز یکی از مهم‌ترین میدان‌هایی که ما با دشمن در حال نبرد هستیم میدان جنگ نرم و اعتقادی است، و اعتقاد دارم که در این جنگ تمام‌عیار سازمان تبلیغات اصلی، خودِ مردم هستند و ما تنها خادمان و وکلای آنها هستیم.
وی افزود: به یاد دارم مرحوم حجت‌الاسلام راشد یزدی خاطره‌ای از امام خمینی (ره) نقل می‌کردند که اوایل پیروزی انقلاب، امام به رهبر معظم انقلاب که زمانی در سیستان و بلوچستان تبعید بودند، مأموریت دادند تا مسائل منطقه را بررسی و گزارش کنند، آقای راشد هم به واسطه تبعید در آن منطقه و شناخت جامعی که داشتند، همراه ایشان رفتند و پس از بازگشت، گزارشی خدمت امام ارائه دادند، در همان جلسه خبرنگاری از امام پرسید: «راز محبوبیت شما چیست که مردم این‌چنین شما را دوست دارند؟» امام در پاسخ تنها یک جمله فرمودند: «ما نوکر مردم هستیم و مردم هم نوکرشان را دوست دارند.»
وی ادامه داد: این نگاه امام باید برای ما سرلوحه باشد، هر کاری که انجام می‌دهیم در اصل نوکری مردم باشد و امروز نیز در نهادهای فرهنگی خود را خادم مردم بدانیم و برای رشد و قوت‌گرفتن فعالیت‌های مردمی تلاش کنیم.
از ایده‌پردازی تا «دیوار ایده»
صاحبقرانی با اشاره به ظرفیت‌های مردمی در عرصه ایده‌پردازی فرهنگی ادامه داد: یکی از دغدغه‌های مجموعه‌های مردمی به‌ویژه در بحران‌ها و حوادثی مانند جنگ غزه یا لبنان این است که نمی‌دانند چه باید بکنند، برای پاسخ به همین نیاز، بستری با عنوان «دیوار ایده» طراحی کرده‌ایم؛ مشابه پلتفرم‌های خریدوفروش اما برای تبادل ایده‌های فرهنگی و جهادی. این سامانه کمک می‌کند تا مجموعه‌ها هم ایده دریافت کنند و هم ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند تا به حرکت‌های ملی تبدیل شود.
الگوگیری از زنان جهادگر و خانواده‌های شهدا
وی با اشاره به نقش‌آفرینی زنان در دوران دفاع مقدس گفت: در گوشه‌وکنار کشور بانوانی حضور دارند که در دفاع مقدس یا پس از آن خدمات بزرگ و گمنامی داشته‌اند، متأسفانه بسیاری از این ظرفیت‌ها ناشناخته مانده‌اند ما وظیفه داریم این الگوها را معرفی کنیم، مثلاً در خراسان رضوی بانویی را دیدم که سال‌ها در پشتیبانی جنگ نقش‌آفرین بود؛ اما کمتر کسی او را می‌شناخت، باید چنین شخصیت‌هایی را به نسل جوان معرفی کنیم تا روایت‌های آنان زیر خاک تاریخ دفن نشود.
وی تصریح کرد: امروز دشمنان به دنبال تطهیر پهلوی و تحریف تاریخ هستند، در فضای مجازی می‌گویند دوران شاه دوران رفاه بود، درحالی‌که ملت ایران در فقر و قحطی می‌سوخت، باید با ابزار روایتگری و رسانه این واقعیت‌ها را برای نوجوانان تبیین کرد، فیلم «یتیم‌خانه ایران» نمونه‌ای از ظرفیت‌های روایت تاریخی است که باید به مدارس و محافل برده شود تا نسل جدید بداند واقعیت آن دوران چه بوده است.
جهاد تبیین در برابر پروپاگاندای دشمن
مشاور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تأکید کرد: امروز دشمنان سه محور اصلی را هدف گرفته‌اند: امام حسین (ع)، فرهنگ انتظار و ولایت‌فقیه؛ صهیونیست‌ها دهه‌هاست روی این سه محور کار می‌کنند تا ایمان جوانان ما را تضعیف کنند، وظیفه ما مقابله با این جریان از طریق جهاد تبیین است.
وی با اشاره به هجمه‌های فضای مجازی افزود: بسیاری از حملات در شبکه‌های اجتماعی سازماندهی شده است، فحاشی، تحقیر و تخریب ابزاری برای بیرون‌راندن نیروهای انقلابی از میدان است، ما باید جوانان را آگاه کنیم که بخش زیادی از این هجمه‌ها واقعی نیست و پشت آن اتاق‌های فکر دشمن قرار دارد.
مردمی‌سازی فعالیت‌ها؛ راهکار اصلی
وی با بیان اینکه حرکت جهادی نیازمند ساختار و ساختمان نیست، خاطرنشان کرد: اساس جهاد بر «ائتلاف قلوب» است، اگر مجموعه‌های مردمی یکدیگر را بشناسند و با هم هم‌افزایی کنند، جبهه واقعی انقلاب شکل خواهد گرفت این همان زمینه‌سازی ظهور است که امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب بارها بر آن تأکید داشته‌اند.
صاحبقرانی اضافه کرد: خانواده‌های جهادی، مادران شهدا و بانوان فعال فرهنگی الگوهایی هستند که باید معرفی و تقویت شوند، وقتی یک خانواده در فضای جهادی رشد کند، فرزندان آن نیز با همان روحیه تربیت می‌شوند و این سرمایه بزرگی برای آینده انقلاب است.
مشاور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در پایان سخنان خود گفت: ما باید نباید به دنبال ایجاد ساختار موازی باشیم، بلکه باید بستری فراهم کنیم تا مجموعه‌های مردمی باقدرت بیشتری فعالیت کنند، باید با کمک و هم‌افزایی خود مردم، شبکه ملی فعالیت‌های فرهنگی و جهادی را گسترش دهیم و در مسیر تحقق گام دوم انقلاب و زمینه‌سازی ظهور قدم برداریم.
نهادهای فرهنگی؛ نقش تسهیل‌گری را ایفا کنند
در چنین شرایطی، جهاد در عصر جنگ روایت‌ها معنایی ژرف‌تر پیدا می‌کند، اگر درگذشته شمشیر نماد جهاد بود، امروز روایت صحیح، قلم، دوربین و حتی یک محتوای کوتاه در فضای مجازی، ابزار این جهاد بزرگ محسوب می‌شود، رسالت امروز جامعه اسلامی، پاسداری از حقیقت و تلاش برای بیداری نسل‌هاست، بی‌تردید، با حضور مردمی، بصیرت‌افزایی و هم‌افزایی فرهنگی، می‌توان در این میدان تازه نیز پیروز و سربلند شد، اما باید توجه کرد که شبکه‌سازی این فعالیت‌ها و به تعبیری ایجاد جبهه‌ای منسجم و منظم می‌تواند قدرت این فعالیت‌ها دوچندان کند، به‌شرط آنکه نهادهای فرهنگی در نقش تسهیل‌گر، پشتیبان و نظم‌دهنده به نیروهای انقلاب ظاهر شوند.
