به گزارش اقتصادنیوز، با آغاز فصل مدرسه و نزدیک شدن به سال تحصیلی جدید، بازار لوازم التحریر دوباره در مرکز توجه خانواده‌ها قرار گرفته است. امسال اما، افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها و ورود گسترده کالاهای وارداتی و تقلبی، خریدهای ساده‌ای مثل دفتر یا خودکار را به چالشی جدی برای والدین تبدیل کرده است.
این شرایط پرسش‌های تازه‌ای درباره وضعیت تولید داخلی، کیفیت کالا و نظارت بر بازار ایجاد کرده است. بسیاری از خانواده‌ها نگران هستند که توان مالی‌شان پاسخگوی نیازهای فرزندانشان نباشد و در عین حال، فروشندگان و تولیدکنندگان نیز با فشار اقتصادی و رقابت نامتوازن روبه‌رو هستند.
در همین رابطه، محسن گلستانی، رئیس اتحادیه لوازم‌تحریر و نوشت‌افزار، می‌گوید: بازار از نظر عرضه نسبتاً مناسب است، اما قدرت خرید خانواده‌ها کاهش یافته و بسیاری به دنبال کالاهای اقتصادی و کاربردی هستند.
در ادامه مشروح گفتگوی اقتصادنیوز با محسن گلستانی، رئیس اتحادیه لوازم تحریر و نوشت افزار را بخوانید:
****
*آقای گلستانی! با نزدیک‌شدن فصل بازگشایی مدارس و پس از توقف فعالیت‌ها در جریان جنگ ۱۲ روزه، وضعیت فعلی بازار لوازم‌التحریر چگونه است و آیا خانوارها همچنان توان خرید اقلام تحصیلی فرزندانشان را دارند؟
وضعیت بازار، الحمدالله در عرضه کالا نسبتاً خوب است. از نظر تقاضا، به هر حال بر اساس تجربیاتی که در سال‌های اخیر داشته‌ایم، رفته‌رفته هرچه به اول مهر نزدیک می‌شویم، بازار رونق بیشتری پیدا می‌کند. معمولاً خانوارها منتظرند که حقوق‌هایشان واریز شود و در اوایل ماه تقاضای بازار به اوج خودش می‌رسد. اینکه الان قضاوت کنیم رکود هست یا نه، واقعیت این است که در قیاس با سال قبل کمی راکدتر است، اما شاید زود باشد برای قضاوت.
اساساً به دلیل شرایط سخت اقتصادی، قدرت خرید مردم افت کرده و شاهد هستیم که کمتر می‌خرند و بیشتر به دنبال کالای ارزان‌ترند؛ یعنی هم از نظر کمی و هم کیفی سعی می‌کنند کالاهایی کاربردی و اقتصادی تهیه کنند تا با بودجه محدود بیشترین نیاز را پوشش دهند. از نظر قیمتی هم نسبت به شهریور سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته‌ایم. البته در کالاهای لوکس و فانتزی این رقم بیشتر است، اما در اقلام عمومی جامعه معمولاً همین حدود بوده است.
*در میان اقلام متنوع لوازم‌التحریر، کدام دسته از محصولات در سال جاری بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند؟
از منظر قیمتی لازم است چند نکته را بگویم. نکته اول اینکه تورم نقطه‌به‌نقطه شهریور پارسال تا شهریور امسال طبق آمار مرکز آمار حدود ۴۲ درصد بوده است. خانوار وقتی لوازم‌التحریر را به صورت عمده در شهریور خرید می‌کند، با قیمت پارسال مقایسه می‌کند و افزایش را هنگفت می‌بیند. برخلاف ارزاق عمومی که روزانه خرید می‌شوند و افزایش قیمت کمتر حس می‌شود، در نوشت‌افزار به دلیل فصلی بودن خرید، فشار بیشتری به خانوار وارد می‌شود.
واقعیت این است که بین تورم عمومی جامعه و افزایش حدود ۳۰ درصدی در نوشت‌افزار، این ۱۰ درصد فشار را فعالان صنف نوشت‌افزار متحمل شده‌اند. آن‌ها از سود خود کم کرده‌اند تا خانواده‌ها بتوانند نیاز تحصیلی بچه‌هایشان را تأمین کنند و هیچ پدر و مادری شرمنده نشود.
در خصوص اقلام باید گفت تنوع بسیار بالاست. از پاک‌کن ساده و اقتصادی گرفته تا انواع فانتزی و لوکس. به طور کلی در کالاهایی که واردات آزاد بوده و وفور کالا داشتیم، افزایش قیمت حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی نسبت به شهریور پارسال دیده شد، ولی بعد از جنگ ۱۲ روزه و رکود حاکم، ۱۰ تا ۲۰ درصد از آن افزایش کاهش پیدا کرد و الان در محدوده ۳۰ درصد هستیم. اما اقلامی که محموله‌هایشان در گمرک مانده و ارز تخصیص نیافته، همچنان با افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی مواجه‌اند.
*با توجه به وابستگی بخشی از لوازم‌التحریر به واردات و بخشی به تولید داخل، از نگاه شما کدام عامل بیشترین سهم را در افزایش قیمت‌ها داشته است؛ تورم عمومی، نوسانات نرخ ارز، هزینه‌های تولید یا سیاست‌های وارداتی؟
همه این‌ها نقش دارند. نوشت‌افزار یا وارداتی است یا تولید داخل. تولیدات داخلی هم غالباً به مواد اولیه خارجی وابسته‌اند. بنابراین تقریباً همه اقلام تحت‌تأثیر نرخ ارز هستند. سال گذشته نرخ ارز در شهریور در کانال ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان بود، اما امسال شاهد جهش قیمت ارز بوده‌ایم و این روی قیمت اثر گذاشته است. علاوه بر آن، تورم عمومی، افزایش دستمزدها و هزینه‌های سربار هم مزید بر علت است.
یک عامل مهم دیگر قطعی برق در تابستان است که تولید نوشت‌افزار را دچار مشکل می‌کند. چون عمده تولید باید در تابستان انجام شود تا در شهریور عرضه شود، اما قطعی برق باعث شده هزینه‌ها سرشکن نشود و بهای تمام‌شده افزایش یابد. با وجود همه این فشارها، فعالان صنف تلاش کرده‌اند با حداقل سود کالا را به دست مردم برسانند.
*در حال حاضر چه تعداد واحد صنفی در تهران تحت پوشش و نظارت اتحادیه فعالیت می‌کنند؟
ما ۱۸۰۰ واحد صنفی دارای جواز داریم.
*آیا روند صعودی قیمت‌ها و فشارهای اقتصادی اخیر باعث شده است بخشی از واحدهای صنفی لوازم‌التحریر ناچار به تعطیلی یا تغییر کاربری شوند؟ اگر بله، ابعاد این موضوع تا چه اندازه بوده است؟
بله. امسال هنوز مشخص نیست چه خواهد شد، اما سال گذشته حدود ۱۰۰ واحد صنفی تعطیل شدند.
*با توجه به افزایش کالاهای تقلبی و نگرانی از گران‌فروشی در بازار لوازم‌التحریر، اتحادیه چه سازوکارها و ابزارهای نظارتی برای کنترل بازار و حمایت از مصرف‌کنندگان در اختیار دارد؟
ما از طریق شماره تلفن ۵۵۶۰۱۴۷۳ا شکایات مردمی را دریافت می‌کنیم. اگر کسی فکر می‌کند کالای تقلبی، گران یا بی‌کیفیت خریده و در حقش اجحاف شده، می‌تواند گزارش دهد. ما رسیدگی می‌کنیم و اگر حق مردم ضایع شده باشد آن را برمی‌گردانیم.
*این روزها چیزی که در بازار مشهور است، حضور پررنگ کالاهای چینی در بازار لوازم‌التحریر است، از نگاه شما این روند ناشی از ضعف و محدودیت تولید داخلی است یا نتیجه سیاست‌های واردات ارزان و وابستگی به بازارهای خارجی؟
طبیعتاً همه اقلام نوشت‌افزار در داخل کشور قابلیت تولید ندارند. آن دسته از محصولاتی که امکان ساختشان در داخل فراهم نیست، عمدتاً از چین و سایر بازارهای خارجی وارد می‌شوند.
* به نظر شما فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، چه تأثیری می‌تواند بر واردات لوازم‌التحریر، قیمت تمام‌شده و دسترسی مصرف‌کنندگان به کالاهای اصلی و برند داشته باشد؟
تحریم‌های خارجی همیشه مشکل‌ساز بوده، اما همکاران ما توانسته‌اند راه‌حل پیدا کنند و کالا را تأمین کنند. بزرگ‌ترین نگرانی این است که کشور با کمبود ارز مواجه شود و دولت واردات را محدود کند و ارز را به اولویت‌هایی مثل غذا و دارو بدهد. در آن صورت ممکن است بازار لوازم‌التحریر به مشکل بخورد. امیدواریم به فکر صنف کوچک، اما تأثیرگذار نوشت‌افزار هم باشند.
*یک خانواده برای خرید یک پک کامل متوسط و همچنین یک پک لوکس لوازم تحریر چقدر باید بودجه اختصاص دهد؟
اگر فقط اقلام داخل کیف دانش‌آموز را در نظر بگیریم، با حدود یک تا یک و نیم میلیون تومان می‌شود، نیازهای مختصر دانش‌آموز را تأمین کرد. البته این رقم بسته به سلیقه و انتخاب خانواده می‌تواند بسیار بالاتر هم برود.
* این هزینه یک تا یک‌ونیم میلیون تومانی برای تأمین نیازهای دانش‌آموزان تا چه مدت کفایت می‌کند و آیا مجدداً نیاز به خرید اقلام تکمیلی خواهد بود؟
این موضوع بستگی به انتخاب دارد. ممکن است کسی مداد ساده بخرد یا مداد پلیمری گران‌تر انتخاب کند. پک‌های خیریه گاهی با حدود ۵۰۰ هزار تومان هم تأمین می‌شوند تا نیاز اولیه دانش‌آموز را رفع کنند. ولی برای عموم مردم، همان حدود یک تا یک و نیم میلیون منطقی‌تر است.
*با داغ شدن شایعات و اخبار پیرامون مجازی شدن مدارس، این موضوع چه تاثیری بر رفتار خرید خانواده‌ها و روند بازار لوازم‌التحریر خواهد گذاشت؟
بی‌تأثیر نیست. هرچند تکذیب شده، اما همین شایعه باعث تردید مردم می‌شود و خریدشان را به تأخیر می‌اندازند.
*برخی شایعات در فضای مجازی حاکی از آن است که خانواده‌ها برای تأمین هزینه خرید لوازم‌التحریر، اقدام به فروش موی سر دختران خود می‌کنند. آیا شواهدی برای تأیید یا رد این ادعا وجود دارد؟
من اولین بار است شنیده‌ام، اما شخصاً ندیده‌ام. نمی‌توانیم تأیید یا تکذیب کنیم. ان‌شاءالله که چنین چیزی رخ ندهد.
*با افزایش قیمت لوازم‌التحریر و فشار اقتصادی به خانواده‌ها، آیا واقعاً مواردی وجود دارد که والدین مجبور به اقدامات شدید مانند فروش اموال یا دارایی‌های شخصی برای تأمین نیازهای تحصیلی فرزندان خود شده باشند؟
فصل بازگشایی مدارس همیشه فشار مالی زیادی به خانواده‌ها وارد می‌کند؛ شهریه، سرویس، روپوش، کفش و کیف. سهم لوازم‌التحریر در این سبد نسبتاً کوچک است. شرایط اقتصادی سخت شده و ممکن است فشار زیادی به برخی خانواده‌ها بیاید، اما نباید فقط نوشت‌افزار را عامل دانست.
*طبق اظهارات شما بازار لوازم‌التحریر از نظر کمبود کالا وضعیت مناسبی دارد، اما قیمت‌ها همچنان در حال افزایش است، راهکار فوری اتحادیه برای کنترل گرانی و کاهش فشار اقتصادی بر خانواده‌ها چیست؟
ما دو ماه است پیگیر تخصیص ارز برای کالاهایی هستیم که ۸ تا ۹ ماه در گمرک مانده‌اند. اگر این محموله‌ها آزاد شود، عرضه بیشتر خواهد شد و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند. متأسفانه وزارت صمت و بانک مرکزی هنوز ارز تخصیص نداده‌اند.
*حجم و ارزش محموله‌های معطل در گمرک که می‌توانند عرضه بازار را افزایش داده و قیمت‌ها را کنترل کنند، چقدر است؟
حدود دو میلیون دلار. اگر دولت همکاری کند، موجی از افزایش عرضه ایجاد خواهد شد و حتماً قیمت‌ها پایین می‌آید. البته باید به موقع انجام شود؛ وگرنه نوشدارو بعد از مرگ سهراب خواهد بود.
