کارل هالگارد روز چهارشنبه طی سخنانی در نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین که یک نسخه آن در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر شد، گفت: «ما توافق میان ایران و آژانس در قاهره بر سر تدابیر فنی برای ازسرگیری بازرسیها از سایتهای هستهای ایران را مد نظر قرار دادیم. همچنین سخنان مدیرکل آژانس که این توافق را «گامی در مسیر درست» توصیف کرد، با دید مثبت نگاه میکنیم. ما منتظر جزئیات بیشتر و اجرای فوری این توافق هستیم.»
وی با تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلحآمیز هستهای کشورمان افزود: «ما همواره بهروشنی گفتهایم که ایران هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد و باید به تعهدات الزامآور پادمانی خود ذیل معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای پایبند باشد. راستیآزمایی و نظارت آژانس بر برنامه هستهای ایران و گزارشدهی منظم آن به شورای حکام و در صورت لزوم به شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس قطعنامههای مربوطه مأموریت یافته است. ما از ایران میخواهیم فوراً شرایط ازسرگیری کامل فعالیتهای میدانی آژانس برای راستیآزمایی را فراهم کند؛ فعالیتی که باید طبق رویههای استاندارد پادمان انجام شود و بنابراین غیرقابل مذاکره است.»
سفیر اتحادیه اروپا در ادامه فضاسازیهای سیاسی علیه برنامه صلحآمیز هستهای کشورمان مدعی شد: «خطر اشاعه همچنان عمیق و فوری است. در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، ذخایر کلی اورانیوم غنیشده ایران ۴۸ برابر سقف تعیینشده در برجام بود و ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد نیز به بیش از ۴۴۰ (چهارصد و چهل) کیلوگرم افزایش یافته است؛ این وضعیت هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد. ما بهشدت نگرانیم که موجودی اورانیوم با غنای بالا در ایران، که تنها کشور غیرهستهای دارای چنین مواد تولیدشده است، در حال حاضر نه قابل محاسبه و نه مکان آن برای آژانس قابل تعیین است. ایران گزارشهای درخواستی را به آژانس ارائه نکرده و حسابرسی و راستیآزمایی ذخایر اورانیوم غنیشده به تأخیر افتاده است. از همین رو، ازسرگیری بازرسیها از این ذخایر فوریتی مضاعف دارد.»
وی ادامه داد: «اتحادیه اروپا طی سالها در تلاش دیپلماتیک برای یافتن راهحلی مذاکرهای برای مسئله هستهای ایران مشارکت داشته است، از جمله بهعنوان هماهنگکننده مذاکراتی که در سال ۲۰۱۵ به توافق برجام انجامید. ما همچنان نقش خود را در همه تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنشها و دستیابی به راهحلی پایدار ایفا خواهیم کرد؛ راهحلی که تنها از مسیر مذاکره ممکن است.»
او بدون اشاره به اینکه زیادهخواهیهای کدام طرف مذاکرات وین در سال ۱۴۰۰ را به بنبست کشاند، ادعا کرد: «با وجود تمام تلاشهای دیپلماتیک تا سال ۲۰۲۲ برای احیای کامل برجام، ایران بهطور چشمگیری از تعهدات خود فاصله گرفت، مواد هستهای با مقادیر و درصد غنای فراتر از محدودیتهای برجام تولید کرد و به دانشی برگشتناپذیر دست یافت. مسیر رو به تشدید فعالیتهای هستهای ایران در پنج سال گذشته، خطر بروز بحرانی در حوزه اشاعه هستهای در منطقه را افزایش داده است.»
سفیر اتحادیه اروپا در بخش دیگری، با اشاره به اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران) گفت: «در نتیجه عقبنشینی ایران از تعهدات خود، آژانس بیش از پنج سال است که نتوانسته چندین فعالیت کلیدی مربوط به راستیآزمایی و نظارت برجامی را انجام دهد. تصمیم ایران برای تعلیق همکاری با آژانس بسیار تأسفبار است. آژانس اکنون تداوم دانش خود را درباره اجزای حیاتی برنامه هستهای ایران از دست داده است، از جمله میزان ذخایر اورانیوم با غنای بالا. این وضعیت تأثیرات زیانباری بر توانایی آژانس برای نتیجهگیری درباره برنامه هستهای ایران دارد و باید فوراً برطرف شود. ما بار دیگر نگرانیهای جدی خود را در این زمینه تکرار میکنیم.»
وی ادامه داد: «ما از ایران میخواهیم که موافقتنامه جامع پادمان (CSA) و کد اصلاحشده ۳.۱ را بهطور کامل اجرا کند و همچنین به اجرای موقت پروتکل الحاقی بازگردد و آن را تصویب کند تا بهصورت معتبر به تردیدهای جدی درباره ماهیت صرفاً صلحآمیز برنامه هستهای خود پاسخ دهد.»
هالگارد سپس به اقدام غیرموجه تروئیکای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه اشاره کرد و مدعی شد: «ما در نقطهای حساس قرار داریم. اتحادیه اروپا بهروشنی به ایران و جامعه بینالمللی گفته است که همچنان متعهد به دیپلماسی است. ایران هم باید گامهای ملموسی بردارد تا نشان دهد در پی یافتن راهحل دیپلماتیک جدی است و بهطور معنادار با پیشنهاد تروئیکا درباره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ وارد تعامل شود.»
وی افزود: «ما حمایت کامل خود را از آژانس و رافائل گروسی مدیرکل در مأموریت اساسی آنها برای نظارت بر برنامه هستهای ایران اعلام میکنیم و از تلاشهای آنان برای بازگرداندن کامل نظارت و راستیآزمایی حمایت میکنیم. در همین راستا، از ایران میخواهیم همکاری با آژانس را از سر گیرد و فوراً گزارشهای حسابرسی و اطلاعات بهروز درخواستی را ارائه کند.»
به گزارش ایرنا، برنامه صلحآمیز هستهای ایران همواره تحت فشارهای سیاسی و اتهامات بیاساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتیسازی این موضوع، تلاش کردند با ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران اقدام کنند، اما بسته شدن پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴، این بهانه را از میان برداشت.
ایران پس از امضای برجام به تمامی تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ بهطور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند. در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود، گامهایی در کاهش تعهدات برداشت. مذاکرات احیای برجام نیز به دلیل تعلل و زیادهخواهیهای غرب به نتیجه نرسید.
ایران همچنان به تعامل دیپلماتیک و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی ادامه داده و تأکید کرده است که در صورت بازگشت طرفهای مقابل به تعهدات خود، آماده احیای توافق است. توافق اخیر ایران و آژانس برای ازسرگیری بازرسیهای فنی و مذاکرات دیپلماتیک در ژنو، مسقط و رم، همگی نشاندهنده تمایل تهران به حلوفصل موضوع از طریق دیپلماسی، مشروط به ارائه ضمانتهای واقعی برای رفع تحریمهاست. ایران بارها تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابلاعتماد که تحریمها را بهصورت تضمینشده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد.