به گزارش بهداشت نیوز محمدرضا شالبافان، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، در یادداشتی به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی، نوزدهم شهریورماه را فرصتی مغتنم برای ارتقای آگاهی عمومی در حوزه سلامت روان دانست. وی تأکید کرد که این روز، امکان بحث شفاف درباره خودکشی، پیامدهای آن بر جوامع و عوامل مؤثر بر بروز این پدیده را فراهم می‌آورد.
شالبافان با اشاره به ارتباط تنگاتنگ تشدید اختلالات روانی و شکل‌گیری افکار و اقدام به خودکشی، از فقدان سواد سلامت روان و انگ اجتماعی به عنوان موانع اصلی دریافت خدمات درمانی یاد کرد. وی هشدار داد که این موانع، فرصت بهبود را از بین برده و مشکلات افراد را پیچیده‌تر می‌سازد.
افسردگی، عامل اصلی خودکشی: ضرورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب
به گفته مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، قوی‌ترین عامل در بروز خودکشی، وجود اختلالات سلامت روان، به ویژه افسردگی است که سهم قابل توجهی در افکار و اقدامات مرتبط با خودکشی دارد. او افزود: «اگر اختلالات روانی با غربالگری به‌موقع تشخیص داده شوند و درمان مناسب دریافت کنند، می‌توان انتظار داشت میزان خودکشی به طور چشمگیری کاهش یابد.»
شالبافان همچنین سابقه اقدام قبلی به خودکشی را یکی از مهم‌ترین عوامل خطر، به‌ویژه در موارد منجر به مرگ، دانست و لزوم توجه به افراد با سابقه خودکشی و خانواده‌هایشان را به عنوان گروه‌های پرخطر و تحت غربالگری، مداخله و درمان تخصصی مورد تأکید قرار داد.
سند ملی پیشگیری از خودکشی: نقشه راهی برای همکاری بین‌بخشی
موضوع پیشگیری از خودکشی در کشور، بر اساس سند ملی پیشگیری از خودکشی سامان‌دهی شده است که مدیریت اصلی آن بر عهده وزارت بهداشت قرار دارد. با این حال، شالبافان تأکید کرد که تحقق اهداف این سند مستلزم همکاری همه‌جانبه دستگاه‌ها و نهادهایی چون وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، اورژانس کشور و وزارت کشور است. او افزود که تنها از طریق همکاری بین‌بخشی و هماهنگ می‌توان این مقوله حساس را مدیریت و کنترل کرد.
هشدار به رسانه‌ها: بازنمایی مسئولانه سلامت روان و خودکشی ضروری است
شالبافان با تأکید بر نقش اساسی رسانه‌ها در ارتقای سواد سلامت جامعه، گفت که رسانه‌ها می‌توانند با برنامه‌های آموزشی و دعوت از کارشناسان متخصص، آگاهی جامعه را افزایش دهند. همچنین، بازنمایی درست و مسئولانه موضوعات مرتبط با سلامت روان در فیلم‌ها و سریال‌ها، می‌تواند نگرش جامعه را اصلاح کند.
او به شدت از تصاویر غیرواقعی، غیر اخلاقی و ناتوان از درمانگران حوزه سلامت روان در برخی سریال‌های شبکه نمایش خانگی انتقاد کرد و گفت: «این رویکرد نادرست سبب می‌شود مخاطبان، مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک را اقدامی بیهوده، غیرقابل اعتماد و ناکارآمد تصور کنند.» وی بر لزوم بهره‌مندی سینماگران از مشاوران خبره و مورد اعتماد در پرداختن به این موضوعات تأکید کرد.
آموزش نوجوانان و خانواده‌ها: گامی مؤثر در کاهش خودکشی
مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت از طراحی و اجرای آموزش‌های متنوع برای نوجوانان و والدین آنها توسط معاونت بهداشتی وزارت بهداشت خبر داد. این آموزش‌ها شامل برنامه‌هایی مانند "آموزش فرزندپروری"، "آموزش مهارت‌های زندگی"، "خانواده توانا" و "نوجوان سالم من" است که در مراکز جامع سلامت ارائه می‌شود.
وی با اشاره به محدودیت دسترسی نوجوانان به این خدمات، از برنامه‌ریزی برای ارائه این خدمات در مدارس، به ویژه با تمرکز بر موضوع خودکشی در نوجوانان، خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با اجرای برنامه‌های جامع‌تر و همکاری بین‌بخشی مؤثر در سال تحصیلی جدید، شاهد ارتقای سلامت روان نوجوانان و خانواده‌ها باشیم.
شالبافان در پایان یادآور شد که خودکشی یک پدیده تک‌عاملی نیست و ارتباط دادن آن صرفاً به یک مشکل یا عامل مشخص، کاملاً غیرعلمی و اشتباه است. او بر لزوم دقت و مراقبت ویژه در مواجهه با این موضوع تأکید کرد و از رسانه‌ها خواست تا با رعایت مسئولیت اجتماعی خود، نقش مؤثری در کاهش این آسیب ایفا کنند.
منبع: وبدا
