به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، «محمد رحمةللعالمین»، نوشته مرضیه محمدزاده یکی از آثار نبوی بازار نشر کشور است که به تازگی و همزمان با ایام هفته وحدت و میلاد پیامبر اکرم (ص) و امام جعفر صادق (ع)، توسط انتشارات امیرکبیر منتشر و راهی بازار نشر شده است.

مرضیه محمدزاده، مؤلف و گردآورنده این اثر، متولد 1337 است که در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی تحصیل کرده و یکی از موضوعات متمرکز تحقیقاتش هم امام حسین(ع) است. او به عنوان مدرس تاریخ اسلام در دانشگاه تدریس می‌کند و یکی از کارهای پژوهشی‌اش درباره امام حسین (ع) از سال 1375 تا 1380 طول کشید. «مریم(س) شاهکار آفرینش»، «فرزندان امام علی(ع)»، «عاشورا و تحریفات»، «نقش زنان در نهضت امام حسین(ع)»، «فرزندان امام حسین (ع)»، «شهیدان جاوید»، «دوزخیان جاوید»، «خدیجه همتای بی همتا» و ... ازجمله آثار محمدزاده هستند. نگارش «محمد رحمةللعالمین» هم به عنوان اثر تازه او 7 مرداد 1403 همزمان با 22 محرم 1446 هجری قمری تمام شده است.

این پژوهشگر تاریخ اسلام معتقد است، حضرت محمد (ص) یکی از چهره‌های درجه اول و نامدار تاریخ بشریت است که از جهات فکری، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و در مجموع تمدنی، اثرات مهم و برجسته‌ای در جهان به جا گذاشتند. جنبشی که رسول خدا(ص) آغاز کرد، از مرزهای شبه جزیره عربستان فراتر رفت و به ویژه پس از فتح مکه و بازپس‌گیری کعبه از جریان کفر، وارد ایران و روم، یعنی دو همسایه نیرومند عربستان آن زمان، شد.

محمدزاده می گوید هیچ شخصیتی در طول تاریخ نتوانسته مانند حضرت محمد (ص) در جهت فهم و درک مبانی معرفتی زمینه‌سازی کند و افراد را به‌گونه‌ای بپروراند که گویی زندگی پس از مرگ را می‌بینند. به این ترتیب کسانی در مکتب اسلام تربیت شدند که به راحتی از حیات مادی دست کشیده و حاضر به انجام هرگونه فداکاری در راه عقیده و باور خود می‌شدند.

«محمد رحمةللعالمین» چهار فصل اصلی دارد که به ترتیب عبارت‌اند از: «قبل از بعثت»، «بعثت تا هجرت»، «هجرت تا رحلت» و «سیره رسول الله».

در فرازی از فصل اول این کتاب که مربوط به تولد پیامبر است، می خوانیم:

طلوع خورشید خاندان

نیاکان محمد (ص) از اعراب عدنانی هستند و لذا سلسله اجدا او به ابراهیم (ع) می رسد.

در منابع سلسله نیاکان محمد (ص) تا عدنان به صورت روشن و با دقت مشخص شده است. این سلسله بدین گونه است: محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب بن مُره بن کعب بن لَوی بن غالب بن فِهر بن مالک بن نَضر بن کِنانه بن خزیمه بن مدرکه بن الیاس بن مَضَر بن نَزار بن سعد بن عدنان.

محمد (ص) از طریق مادر نیز عدنانی است و لذا از آن طریق نیز به ابراهیم (ع) و سلسله پیامبران ابراهیمی می رسد، چرا که آمنه، مادر آن حضرت، دختر وهب بن عندمناف بود. بنابراین رسول الله (ص) نه تنها به لحاظ جریان تاریخی نبوت وارث پیامبران توحیدی پیشین است، از نظر تبار نیز میراث دار نسل پاک پیامبران الهی و توحیدی است. بنا به روایتی آن حضرت فرمود: «خداوند از فرزندان آدم، ابراهیم و از میان فرزندان ابراهیم، اسماعیل و از میان فرزندان اسماعیل، بنی کنانه و از آن میان قریش و از قریش، بنی هاشم و از بنی هاشم مرا برگزیده است.»

محمد (ص) از خاندان بنی هاشم است. بنی هاشم، تیره ای از قبیله قریش منسوب به هاشم بن عبد مناف بن قصی بن کلاب، نیای دوم پیامبر (ص) می باشد. قصی از نوادگان حضرت اسماعیل بن ابراهیم (ع) است و حدود یک قرن پیش از ولادت پیامبر، بزرگ قریش بود. پس از او فرزندانش عبدالدار و عبد مناف و سپس هاشم فرزند عبد مناف به این مقام رسیدند. خاندان هاشم شاخه ای از عبد مناف اند و شاخه دیگر آن بنی عبدشمس نیای امویان است و هر دو خاندان از قریش اند.

خاندان هاشم در قریش به بزرگواری و گشاده دستی شناخته شده بودند، هر چند مکنتی چون خاندان عبد شمس نداشتند. هاشم از پدر دو منصب سقایت و رفادت (میزبانی حاجیان) را به ارث برد. به دنبال فتوت و ایثار هاشم در هنگام بروز قحطی در میان قریش و نیز اقدامات کارآمد او در گسترش محدوده تجارت قریش از مکه تا شام، وی مکانت و احترامی ویژه در میان مردم مکه یافت و سپس ریاست قریش برای هاشم تثبیت شد. 

هاشم در یکی از سفرهای خود به یثرب با سلمی دختر عمرو خزرجی ازدواج کرد و عبدالمطلب از وی تولد یافت. پس از مرگ هاشم، برادرش مطلب مناصب او را گرفت و سپس عبدالمطب، فرزند هاشم جانشین او شد. 

نام عبدالمطب، عامر و کنیه اش ابوالحارث بود و شَیبَه الحمد شهرت داشت. گویند چون زاده شد موهایی سپید بر سر او رسته بود، پس او را شیبه لقب دادند و چون مطلب، عموی او، پس از مرگ هاشم به مدینه رفت و شیبه را با خود به مکه آورد، از او پرسیدند: این کودک کیست؟ گفت: عبد من است و گفته اند مردم چنان پنداشتند که مطلب در این سفر بنده ای با خود آورده است. از این رو عامر به عبدالمطلب مشهور گردید. 

نسب همه ائمه معصومین (ع) و همه طالبیان به او می رسد.

وی در دوره ریاست خود چاه زمزم را بار دیگر حفر و برخی رسوم جاهلی را ملغی کرد و به سبب خصلت های بزرگ منشانه نزد مردم مکه حرمت یافت و در سختی ها و رویدادهای دشوار همه به سراغ او می آمدند. 

بعد از عبدالمطلب، فرزندان او با عنوان بنی هاشم و بنی عبدالمطلب شناخته می شدند.

پدر، محمد (ص) فرزند عبدالله بن عبدالمطب است. عبدالمطلب 10 فرزند داشت که عبدالله کوچک ترین آن ها بود. به روایتی عبدالله، زبیر و ابوطالب (که نام وی عبدمناف بود) از یک مادر بودند. بنا به قول مشهور، عبدالله، پیش از تولد فرزند، به قصد بازرگانی همراه با کاروانی از قریش که کالای بازرگانی می بردند، به شام و غزه رفت. در برگشت و هنگامی که به مدینه رسید، بیمار شد و نزد دایی های خود، از خاندان بنی عدی بن نجار، به مدت یک ماه بیمار و بستری بود. همراهانش به مکه برگشتند و جریان بیماری او را به عبدالمطلب خبر دادند. عبدالمطلب فرزند بزرگ خود، حارث را پیش او فرستاد، اما حارث زمانی به مدینه رسید که عبدالله رحلت کرده بود. عبدالله در سن 25 سالگی درگذشت. او را در خانه نابغه، که مردی از بنی نجار بود، دفن کردند.

ارثی که عبدالله برای همسر و فرزندش باقی گذاشت، عبارت از کنیزی به نام اُم ایمن، پنج شتر نر و تعدادی گوسفند بود.

مادر، آمنه دختر وهب بن عبد مناف بن زهره بن کلاب بن مره از طایفه بنی زهره و از قبیله بزرگ قریش بود. وهب بن عبد مناف رئیس قبیله بنی زهره بود.

ولادت

محمد (ص) مکی بود. روز تولد آن حضرت دوشنبه بوده است اما اینکه در چه سال یا چه ماه زاده شد، اختلاف وجود دارد. مشهور آن است در ماه ربیع الاول زاده شد، بعضی دوم، بعضی هشتم، برخی دهم و برخی دیگر دوازدهم، ولی در منابع شیعی عمدتا هفدهم را روز تولد پیامبر دانسته اند.
در سال تولد محمد (ص) هم اختلاف هست. مشهور این است که ایشان در عام الفیل زاده شد؛ یعنی همان سالی که ابرهه، فرمانروای حبشی جنوب عربستان، به مکه حمله کرد و در قران (سوره فیل) نیز به آن ماجرا اشاره شده است. اصحاب فیل در نیمه محرم 53 سال قبل از هجرت، به مکه آمده بودند و فاصله میان میلاد محمد (ص) و آمدن اصحاب فیل پنجاه و پنج شب بوده است. محمود پاشا فلکی تولد پیامبر را روز دوشنبه نهم ربیع الاول مطابق با بیستم آوریل 571 میلادی دانسته است. 

محمد در شعب ابی طالب در خانه محمد بن یوسف در زاویه بالا که هنگام ورود به خانه در دست چپ واقع می شود، متولد شد.

نام، کنیه و القاب

نامگذاری، آمنه فرزند را در خانه عبدالمطلب به دنیا آورد. نام نوزاد را «محمد» نهادند. 

کنیه و القاب، محمد (ص) دارای کنیه ابوالقاسم بود و القاب متعدد داشت. او به احمد نیز شهرت دارد و این هر دو نام در قرآن (سوره محمد و سوره صف) آمده است. به گفته حلبی این دو نام به یک معناست و هر دو از ریشه حمد، به معنای ستوده شده است. محمود نیز به محمد (ص) گفته شده است که در شعر حسان بن ثابت انصاری نیز منعکس است. 

به آن حضرت اُمی (مردمی یا بی سواد)، مزمل (در خود فروپیچیده)، مدثر (در خود فرو رفته)، عبدا خدا، نذیر (بیم دهنده)، بشیر (بشارت دهنده)، مبین (روشنگر)، رحمت، مصطفی (برگزیده)، رئوف، رحیم، صدق (درستی)، نبی (خبر دهنده از غیب)، رسول (پیام آور وحی)، کریم، نور، نعمت، شاهد (گواه، نمونه)، داعی (دعوت کننده به حق)، سراج منیر (چراغ روشن راه)، طه و مذکر (بیدارگر، پند دهنده)، هم گفته شده است که در بین این القاب مصطفی بیشتر به کار رفته به گونه ای که در کنار نامش قرار گرفته است: محمد مصطفی.