خبرگزاری مهر، گروه استانها- معصومه مجدم: در روزهایی که آسمان خوزستان خاکستری‌تر از همیشه است، نفس‌ها به شماره افتاده‌اند و پنجره‌ها دیگر پناهی نیستند. دود برخاسته از دل تالاب خشکیده هورالعظیم، بی‌اجازه وارد خانه‌ها شده و زندگی را در شهرهای اهواز، حمیدیه، دشت آزادگان و هویزه مختل کرده است. این دود نه‌تنها چشم‌ها را می‌سوزاند، بلکه امید را نیز در دل مردم کمرنگ کرده است. تالابی که روزی نماد حیات بود، اکنون منشأ مرگ تدریجی شده است.
در هفته‌های اخیر، آتش‌سوزی‌های گسترده در بخش عراقی تالاب هورالعظیم، موجب انتشار دود غلیظی شده که با وزش باد به سمت شهرهای غربی استان خوزستان حرکت کرده و کیفیت هوا را به‌شدت کاهش داده است. این وضعیت، زندگی روزمره هزاران شهروند را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی و بهداشتی را برانگیخته است.
محمدجواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار مهر، ضمن تشریح ابعاد بحران، گفت: آتش‌سوزی‌ها و انتشار دودی که از سمت بخش عراقی تالاب هورالعظیم به سمت ایران و شهرهای نیمه‌غربی استان خوزستان وجود دارد، تأثیر بسیار چشمگیری در کاهش کیفیت شاخص هوا داشته است. این اتفاق سبب شده بسیاری از روزها در رده ناسالم و یا ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گیرد.
دود هورالعظیم خطرآفرین برای سلامت
وی ادامه داد: مراجعه افراد، خصوصاً دارای بیماری‌های زمینه‌ای و تنگی نفس، به مراکز درمانی مؤید این بوده که چنین دودی برای سلامت افراد خطرناک و آسیب‌رسان است.
اشرفی با تأکید بر اینکه مردم در آلودگی‌های ناشی از هورالعظیم اثرگذار نیستند، تصریح کرد: افراد باید خودمراقبتی داشته و حتماً از ماسک‌های مناسب استفاده کنند. همچنین در روزهایی که دود در سطح شهر با غلظت بالا وجود دارد، از ترددهای غیرضروری خودداری کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به نقش قابل توجه مردم در کاهش آلودگی‌های شهری، عنوان کرد: شهروندان باید از تردد با خودروها و وسایل نقلیه شخصی در سطح شهر خودداری کنند و دقت داشته باشند که تولید زباله را به حداقل برسانند.
وی با انتقاد از برخی رفتارهای غیرقانونی کشاورزان گفت: برخی از کشاورزان برای آماده‌سازی اراضی، به سوزاندن زمین‌ها با روش سنتی، غیرفنی و غیر استاندارد اقدام کرده‌اند. از کشاورزان درخواست می‌کنیم به هیچ وجه این کار را انجام ندهند. در غیر این صورت، حتماً مطابق قوانین مربوطه، طرح موضوع و شکایت در مراجع قضائی علیه این رفتار صورت خواهد گرفت.
اشرفی افزود: همچنین براساس تصمیمات اخذ شده، سیاست‌های تنبیهی یا سلبی از جمله عدم تخصیص نهاده‌های کشاورزی به آن دسته از کشاورزانی که چنین اقداماتی انجام دهند، از سوی سازمان جهاد کشاورزی صورت می‌گیرد.
حقابه تالاب‌ها تأمین شود
وی در ادامه با اشاره به اقدامات مورد انتظار از دولت برای مهار بحران، گفت: برای خاموشی آتش‌سوزی‌های بخش عراقی تالاب هورالعظیم، از دولت چند درخواست داریم. وزارت نیرو به‌عنوان بخشی از بدنه دولت، حتماً حقابه تالاب‌ها، خصوصاً هورالعظیم را با توجه به مخاطراتی که در این محدوده ایجاد شده است، تأمین کند.
اشرفی با تأکید بر اینکه در شش ماه اخیر، در بخش ایرانی تالاب آتش‌سوزی‌های گسترده منجر به انتشار دود با سطح و غلظت وسیع نداشته‌ایم، بیان کرد: ریسک شرایط مشابه کشور عراق در کشور ما نیز وجود دارد. همچنین مخاطراتی برای حیات آبزیان تالاب و همه بهره‌مندان انسانی و حیات وحش وجود دارد.
وی ادامه داد: دیپلماسی آب از طریق ارتباط و نشست‌ها در سطوح عالی با کشور عراق برای تأمین آب تالاب هورالعظیم در بخش عراقی، درخواست دیگر ماست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: در صورت نیاز، طرح دعوی در دادگاه‌های بین‌المللی برای الزام کشور عراق به کنترل آتش‌سوزی‌ها و انتشار دودی که زندگی را، خصوصاً در خوزستان، پایین آورده است، صورت گیرد.
در همین زمینه، موسی مدحجی، رئیس اداره احیای تالاب‌های اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، نیز در گفتگویی از درگیری ۲۵ هزار هکتار از بخش عراقی تالاب با خودسوزی خبر داد.
مدحجی اظهار کرد: انتشار دود به سمت خوزستان به جهت باد بستگی دارد. در روزهایی که باد در چند جهت مختلف می‌وزد، دود رقیق‌تر می‌شود و کمتر در اهواز احساس می‌شود. همچنین در روزهای شرجی، دود به سمت عراق می‌رود.
رهاسازی آب برای نجات هورالعظیم
وی افزود: تا زمانی که آب از سمت عراق به تالاب هدایت نشود یا بارندگی نداشته باشیم، این وضعیت ادامه دارد. حداقل باید رهاسازی آب در حد مرطوب شدن تالاب انجام شود.
مدحجی با بیان اینکه ۹۹ درصد بخش عراقی تالاب خشک است، گفت: از ۲۰ اسفندماه تاکنون، حدود ۳۳ هزار نقطه از این بخش دچار خودسوزی شده و از نیم‌متر زیر خاک، دود متصاعد می‌شود.
وی علت این وضعیت را مجموعه‌ای از عوامل از جمله تنش آبی، خشکسالی، سدسازی، افزایش مصرف آب، مدیریت نادرست منابع و کشت‌های پرمصرف دانست و افزود: در سال ۹۷، ۱۸ هزار هکتار از تالاب دچار آتش‌سوزی شد، اما اکنون این رقم به ۲۵ هزار هکتار رسیده است.
هورالعظیم، این تالاب زخمی، همچنان در آتش می‌سوزد و دودش بر جان مردم سایه افکنده است. خوزستان، با همه صبوری‌اش، دیگر تاب ندارد. خانه‌هایی که پنجره‌هایشان به جای نسیم، دود می‌بلعند، کودکانی که به جای بازی، سرفه می‌کنند، و مردمی که چشم‌انتظار بارانی‌اند که شاید خاک را آرام کند. شاید روزی، دیپلماسی آب، صدای این خاک را بشنود و زندگی دوباره به هور بازگردد.
