همشهری آنلاین – گروه سیاسی: نشست جاری شورای حکام درحالی تا روز جمعه (۲۱ شهریورماه) ادامه دارد که علاوه‌بر استمرار رایزنی‌ها میان ایران و آژانس، تهران و تروئیکای اروپایی نیز درحال پیشبرد گفت‌وگوهای مهمی با محوریت مذاکرات هسته‌ای و همچنین رفع تحریم‌ها هستند.
چرا این نشست مهم است؟
- شرایط ویژه کنونی: پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه علیه ایران و حملات مشترک آمریکا و رژیم‌صهیونیستی به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، انتقادهای گسترده‌ای ازسوی ایران متوجه عملکرد آژانس در قبال جمهوری‌اسلامی مطرح شد؛ وضعیتی که تصویب قانون الزام دولت ایران به تعلیق همکاری با آژانس را به‌همراه داشت. اکنون نشست جاری شورای‌حکام نقش ویژه‌ای در تداوم همکاری‌های دوطرف خواهد داشت.
- تأثیرگذاری بر مذاکرات هسته‌ای: کارشناسان براین اعتقادند که تصمیم‌های این نشست، تاثیری راهبردی بر آینده مذاکرات هسته‌ای برجا خواهد گذاشت. تصویب قطعنامه‌های خصمانه علیه ایران می‌تواند مذاکرات را به محاق ببرد یا حتی اقدام واکنشی تهران را به دنبال داشته باشد.
- تعهد به دیپلماسی: در شرایطی که طی روزها و هفته‌های اخیر مقام‌های ایرانی بارها تعهد خود را به «مسیر دیپلماتیک» اعلام کرده‌اند، رویکرد آژانس به تحولات جاری، آزمون سختی برای غرب در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران به‌حساب می‌آید و می‌تواند در روند تحولات پیش‌رو نقشی حیاتی داشته باشد.
- مدیریت تنش‌های فزاینده: در وضعیتی که حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران و همچنین فعال‌سازی فرایند «اسنپ بک» ازسوی تروئیکای اروپایی، مناسبات ایران و غرب را با تنش‌های فزاینده‌ای مواجه کرده، مواجهه فنی و غیرسیاسی به موضوع هسته‌ای ایران، گامی راهگشا در مدیریت تنش‌های فزاینده کنونی خواهد بود.
- واکنش ایران: به‌طور قطع نوع مواجهه و تصمیم‌گیری آژانس درباره پرونده هسته‌ای ایران در جریان نشست جاری شورای حکام، تاثیر ویژه‌ای بر نوع همکاری و تعامل ایران با آژآنس خواهد داشت و ترسیم کننده چشم‌انداز پیش رو خواهد بود.
گروسی چه گفت؟
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان نشست فصلی شورای حکام، به بیان نکات مهمی درباره موضوع هسته‌ای ایران پرداخت که مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:
- نشانه‌های پیشرفت: پیشرفت‌هایی حاصل شده و امید است ظرف چند روز آینده همکاری‌ها با ایران ازسر گرفته شود.
- احتمال حملات آینده: اگر بتوانیم با ایران همکاری خود را به‌طور جدی ازسر بگیریم و بازرسی‌ها به‌طورکامل آغاز شود، احتمال وقوع حملات بیشتر کاهش می‌یابد.
- تلاش برای استمرار همکاری‌ها: به‌صورت مستمر و نظام‌مند با ایران در تماس بوده‌ایم تا راه‌هایی برای بازگرداندن همکاری ضروری بیابیم. تحولات اخیر در تهران، ازجمله تصویب قانون تعلیق همکاری با آژانس، به دقت دنبال شده‌است.
- واکنش به احتمال خروج از ان. پی. تی: اکنون موضع رسمی ایران، باقی ماندن در ان. پی. تی است. البته صداهای مخالفی در ایران خواستار خروج از این پیمان هستند، اما امیدوارم ایران در ان. پی. تی باقی بماند.
- نگرانی‌های ایران: شرایط ایران پس از حمله به تأسیسات اتمی درک می‌شود؛ آژانس آماده بررسی نگرانی‌ها و پیشنهادهای ایران در چارچوب پادمان است.
- محور رایزنی‌ها: محور گفت‌وگوها در تهران و وین، دستیابی به گام‌های عملی برای اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی بوده‌است.
- شرط بهبود اوضاع: اجرای کامل حقوق و تعهدها ذیل پادمان، شرط اساسی بهبود واقعی اوضاع است.
نقش‌آفرینی مصر
یکی از تحولات مهم روزهای اخیر، نقش‌آفرینی مصر با محوریت ازسرگیری همکاری‌های ایران و آژانس بوده‌است. براین اساس هم بود که بدر عبدالعاطی، وزیر امورخارجه مصر اخیرا رایزنی‌هایی با طرف ایرانی و همچنین آژانس داشته است.
اهداف قاهره
- آماده‌سازی زمینه برای ازسرگیری مذاکرات بین ایران و آژانس
- نزدیک کردن دیدگاه‌های طرف‌های مختلف ذی‌نفع برای دستیابی به یک توافق پایدار
- کاهش تنش‌های کنونی دراین حوزه
- ایجاد فضایی حمایتی برای امنیت و ثبات منطقه‌ای
- تلاش برای همگرایی دیدگاه‌های ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا
