خبرگزاری مهر – گروه استانها: با شروع فصل برداشت خرما در شهرستان بم، نخلستان‌های گسترده شرق استان کرمان بار دیگر به صحنه‌ای پر جنب‌وجوش از فعالیت کشاورزان تبدیل شده‌اند.
صدای قیچی‌ها، حرکت کارگران بر روی نردبان‌های بلند، و بوی شیرین رطب تازه، نوید فصلی پربار را می‌دهد؛ فصلی که نه‌تنها برای کشاورزان، بلکه برای اقتصاد منطقه و صادرات غیرنفتی کشور نیز اهمیت حیاتی دارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بم، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: برداشت خرما از نخلستان‌های شهرستان بم آغاز شده و تا اواسط مهرماه ادامه خواهد داشت.
پیش بینی برداشت ۲۳۰ هزار تن خرما
عباس رخشانی، با بیان اینکه پیش‌بینی می‌کنیم امسال حدود ۲۳۰ هزار تن خرما از نخلستان‌های شهر بم برداشت شود می‌افزاید: این رقم، در صورت تحقق، نشان‌دهنده رشد قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته است و می‌تواند جایگاه بم را به عنوان قطب تولید خرمای کشور بیش از پیش تثبیت کند.
رخشانی، ادامه می‌دهد: رقم رطب مضافتی بم از بی‌نظیرترین ارقام خرما در جهان است و خرمای معروف بم به ۵۳ کشور دنیا صادر می‌شود؛ به گونه‌ای که در سال گذشته، ۲۶ هزار تن خرما از بم به کشورهای جهان صادر شد.
خرمای مضافتی، که به عنوان یکی از مرغوب‌ترین و پرطرفدارترین ارقام خرما در جهان شناخته می‌شود، محصول اصلی نخلستان‌های بم است. این رقم با بافت نرم، رنگ مشکی براق، طعم شیرین و رطوبت مناسب، نه‌تنها در بازار داخلی بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز طرفداران بسیاری دارد.
این آمار نشان‌دهنده ظرفیت بالای صادراتی خرمای بم است؛ ظرفیتی که در صورت حمایت‌های بیشتر، می‌تواند به یکی از پایه‌های اصلی ارز آوری کشور تبدیل شود. کشورهای هدف صادراتی خرمای بم شامل چین، روسیه، هند، پاکستان، امارات، ترکیه و بسیاری از کشورهای اروپایی و آفریقایی هستند که در ماه‌های خاص سال، به‌ویژه در ایام رمضان، تقاضای بالایی برای خرمای ایرانی دارند.
اشتغال ۱۰ هزار کشاورز در تولید خرمای بم
بیش از ۱۰ هزار کشاورز در شهرستان بم درگیر فرآیند برداشت خرما هستند. این مشارکت گسترده، نشان‌دهنده وابستگی شدید اقتصاد محلی به محصول خرما است. در واقع، خرما برای مردم بم تنها یک محصول کشاورزی نیست؛ بلکه ستون اصلی معیشت، فرهنگ و هویت منطقه به شمار می‌رود. بسیاری از خانواده‌ها نسل‌در نسل در کار نخل‌داری بوده‌اند و دانش سنتی در کنار تجربه عملی، موجب شده است که کیفیت خرمای تولیدی در این منطقه بی‌نظیر باشد. یکی از کشاورزان باسابقه شهرستان بم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: خرما برای ما فقط یک محصول نیست، بلکه زندگی مان است، زیرا هر سال با امید به برداشت خوب، چشم به شاخه‌های نخل داریم، اما گرما و آفات امیدمان را می‌خشکانند.
چالش‌های نخل داران خرما
با وجود ظرفیت‌های بالا، کشاورزان نخل‌دار با چالش‌های متعددی مواجه‌اند. عدم قیمت گذاری محصول و دلال بازی در بازار، تغییرات اقلیمی، گرمای شدید، طوفان‌های شن، ریزگردها، و شیوع آفات مانند زنجره خرما و سوسک سرخرطومی و قطعی مکرر برق خسارات قابل توجهی به نخلستان‌ها وارد کرده‌اند.
در برخی مناطق، خشکیدگی خوشه‌ها موجب کاهش چشمگیر محصول شده است؛ به عنوان نمونه، در شهرستان فهرج که از توابع بم محسوب می‌شود، پیش‌بینی تولید ۴۷ هزار تن خرما به دلیل عوامل اقلیمی به حدود ۳۰ هزار تن کاهش یافته است.
از سوی دیگر، مشکلات زیرساختی نیز بر روند تولید و صادرات خرما تأثیر منفی گذاشته‌اند. نبود کودهای شیمیایی در سال گذشته، ناترازی آب و برق، افزایش تعرفه‌های صادراتی، و نبود بسته‌بندی مناسب موجب شده‌اند که بخشی از خرمای تولیدی در سردخانه‌ها باقی بماند و به بازارهای هدف نرسد؛ این در حالی است که استان کرمان دارای بیش از ۳۵۵ واحد سردخانه و ۱۱ کارخانه فرآوری خرما است، اما ظرفیت بهره‌برداری از این امکانات هنوز به سطح مطلوب نرسیده است.
لزوم توسعه صنایع جانبی خرما
خرما، به عنوان محصولی استراتژیک، می‌تواند محور توسعه پایدار در شرق استان کرمان باشد. با توجه به شرایط اقلیمی خاص منطقه، نخل‌داری یکی از معدود فعالیت‌های کشاورزی است که قابلیت استمرار دارد. توسعه صنایع فرآوری، بسته‌بندی، برندسازی و صادرات خرما می‌تواند اشتغال‌زایی گسترده‌ای ایجاد کند و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری نماید.
در آئین بزرگداشت روز ملی خرما که اخیراً برگزار شد، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی بر ضرورت حمایت از زنجیره تولید خرما تأکید کردند که توسعه تجارت، اصلاح زیرساخت‌ها، آموزش کشاورزان و تسهیل صادرات از جمله محورهای مورد توجه در این مراسم بود.
خرمای بم، با داشتن نشان جغرافیایی ثبت‌شده، قابلیت تبدیل شدن به برند جهانی را دارد. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای ثبت بین‌المللی خرمای مضافتی صورت گرفته است که در صورت تحقق، می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی برای تولیدکنندگان به همراه داشته باشد.
همچنین، ورود به بازارهای جدید مانند کشورهای جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین و اروپای شرقی، نیازمند دیپلماسی اقتصادی فعال و حضور مؤثر در نمایشگاه‌های بین‌المللی است.
در همین راستا، برخی شرکت‌های خصوصی در حال سرمایه‌گذاری در زمینه بسته‌بندی مدرن، تولید فرآورده‌های جانبی خرما مانند شیره، سرکه، شکلات خرمایی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستند که این اقدامات می‌تواند موجب تنوع بخشی به بازار و افزایش درآمد کشاورزان شود.
فصل برداشت خرما در بم آغاز شده است؛ فصلی که با خود امید، تلاش و چالش را به همراه دارد.
خرمای مضافتی، این نگین سیاه نخلستان‌های شرق کرمان، نه‌تنها نماد کیفیت و اصالت است، بلکه ظرفیت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای را در خود جای داده است. با حمایت هدفمند، اصلاح زیرساخت‌ها و نگاه بلندمدت، می‌توان خرما را از یک محصول کشاورزی به یک محور توسعه ملی تبدیل کرد.
بایدگفت صدای قیچی‌ها در نخلستان‌های بم، نه تنها نوید برداشت محصول، بلکه یادآور تلاش هزاران کشاورز است که با وجود همه دشواری‌ها، همچنان به آینده‌ای روشن امیدوارند.
خرما، محصولی است که اگر به درستی دیده شود، می‌تواند طلای سیاه ایران در بازارهای جهانی باشد.
