شهروندان تهرانی این روزها از کاهش کیفیت زندگی به دلیل آلودگی شدید هوا گلایه‌مند هستند. محدود شدن فعالیت‌های روزانه، کاهش امکان ورزش در فضای باز و نگرانی‌های مربوط به سلامت کودکان، بخشی از مشکلاتی است که زندگی عادی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از والدین از اینکه ناچارند فرزندانشان را در شرایطی به مدرسه بفرستند که هوا برای نفس کشیدن امن نیست، انتقاد جدی دارند.
علاوه بر پیامدهای مستقیم بر سلامت، آلودگی هوا بر اقتصاد شهری نیز اثر گذاشته است. تعطیلی‌های مکرر، کاهش بهره‌وری نیروی کار و افزایش هزینه‌های درمانی، بار مالی سنگینی را بر دوش خانواده‌ها و دولت گذاشته است. این شرایط سبب شده است مردم انتظار داشته باشند مدیریت شهری با راهکارهای عملی و نه صرفاً هشدار و توصیه، به دنبال حل معضل آلودگی هوا باشد.
یکی از محورهای اصلی گلایه شهروندان، ناکارآمدی در اجرای سیاست‌های کنترلی است. مردم بر این باورند که طرح‌هایی نظیر محدودیت تردد خودروها یا طرح‌های زوج و فرد به‌تنهایی کافی نیستند و صرفاً مسکّن‌های موقت به حساب می‌آیند. کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی استاندارد، نوسازی‌نشدن خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده و ضعف در توسعه انرژی‌های پاک، از جمله مسائلی است که به باور بسیاری از تهرانی‌ها نتیجه مدیریت ضعیف شهری است.
از سوی دیگر، شهروندان خواهان شفافیت بیشتری از سوی شهرداری و نهادهای مرتبط هستند. بسیاری معتقدند اطلاعات کافی درباره منشأ آلودگی، اقدامات صورت‌گرفته و برنامه‌های آینده در اختیار افکار عمومی قرار نمی‌گیرد. این بی‌اعتمادی، شکاف میان مدیریت شهری و مردم را عمیق‌تر کرده است و مانعی جدی در مسیر مشارکت اجتماعی برای کاهش آلودگی به شمار می‌رود.
در همین راستا، کارشناسان نیز تأکید می‌کنند که راهکارهای مقابله با آلودگی هوا نیازمند نگاه جامع است. اصلاح الگوی مصرف انرژی، توسعه وسایل نقلیه برقی، بهبود کیفیت سوخت و گسترش فضای سبز باید به‌طور هم‌زمان دنبال شود. در غیر این صورت، وضعیت موجود سال‌به‌سال تکرار خواهد شد و شهروندان همچنان گرفتار هوای آلوده خواهند بود.
در نهایت، هوای تهران به مسئله‌ای فراتر از یک معضل زیست‌محیطی تبدیل شده است؛ مسئله‌ای که ابعاد اجتماعی، اقتصادی و حتی روانی پیدا کرده است. بی‌اعتمادی شهروندان نسبت به توانایی مدیریت شهری در حل این بحران، زنگ خطری است که اگر جدی گرفته نشود، می‌تواند پیامدهای گسترده‌تری برای آینده پایتخت به همراه داشته باشد.
افزایش گردوغبار در هوا تبدیل به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های مردم در شهرهای مختلف کشور شده است؛ این در حالی است که ساکنان تهران طی چند سال گذشته با افزایش روزهای آلوده از مبادی متفاوتی مواجه بوده و بروز گردوغبار در سال‌های اخیر باعث شده تا یافتن روزی پاک برای تهران تبدیل به گوهری کمیاب شود.
در این شرایط علیرضا زاکانی شهردار تهران در نشستی تخصصی از برنامه‌های شهرداری برای مهار ذرات گردوغبار خبر داد و گفت: توسعه کمربند سبز پیرامون تهران با پوشش بیش از ۵۰ هزار هکتار و کاشت بیش از ۳میلیون اصله درخت، شست‌وشوی منظم معابر، لایروبی انهار و بهسازی مسیرهای آب برای کاهش پراکنش ذرات معلق و کنترل منابع داخلی آلودگی، تجهیز و تاسیس ایستگاه‌های پایش لحظه‌ای کیفیت هوا، نظارت سختگیرانه بر پروژه‌های عمرانی و منابع معدنی اطراف تهران از جمله این اقدامات است.
وی ادامه داد: بر اساس ارزیابی‌ها، بیش از ۶۲میلیون نفر از هموطنان ما در معرض آلودگی ناشی از گرد وغبار هستند،: تهران، امروز با افزایش محسوس روزهای آلوده روبه‌روست. این یعنی گردوغبار، فقط یک بحران زیست محیطی نیست؛ بلکه یک چالش ملی، اجتماعی و حتی امنیتی است که باید با آن مثل یک تهدید راهبردی برخورد کنیم.
