به گزارش همشهری آنلاین، افزایش ناگهانی و خودبه‌خودی دور موتور در خودرو، مشکلی است که بسیاری از رانندگان در حین رانندگی یا حتی در حالت درجا با آن مواجه می‌شوند. این پدیده نه‌تنها آزاردهنده است بلکه در بلندمدت می‌تواند به قطعات حیاتی موتور و سیستم انتقال قدرت آسیب برساند.
اگر در حالت توقف یا رانندگی با سرعت ثابت متوجه شدید که دور موتور بدون فشار بر پدال گاز بالا می‌رود، باید این هشدار را جدی بگیرید. در این مقاله به بررسی دلایل بالا رفتن دور موتور پرداخته‌ایم، روش‌های عیب‌یابی آن را توضیح داده‌ایم و همچنین اقداماتی که برای رفع این مشکل لازم است را معرفی کرده‌ایم.
معرفی مشکل: دلایل بالا رفتن دور موتور و گار خوردن خودرو
دور موتور (RPM) میزان چرخش میل‌لنگ موتور در دقیقه را نشان می‌دهد. زمانی که دور موتور بدون دخالت راننده افزایش پیدا می‌کند، نشان‌دهنده اختلال در یکی از بخش‌های کنترلی یا سنسورهای خودرو است. این وضعیت ممکن است در هنگام استارت زدن، حرکت آرام یا حتی هنگام خلاص بودن خودرو دیده شود. در برخی موارد، این افزایش موقتی است اما گاهی به یک اختلال دائمی تبدیل می‌شود که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
بیشتر بخوانید: دلایل تقه زدن خودرو و روش‌های برطرف کردن آن
دلایل بالا رفتن دور موتور و گاز خودرون خودرو
یکی از دلایل شایع بالا رفتن خودبه‌خودی دور موتور، خرابی سنسور دریچه گاز (TPS) است. این سنسور وظیفه دارد موقعیت پدال گاز را به واحد کنترل موتور (ECU) گزارش دهد. وقتی این سنسور دچار مشکل می‌شود، ECU ممکن است به اشتباه دستور افزایش گاز را صادر کند.
استپر موتور نیز نقش مهمی در تنظیم هوای ورودی به موتور در حالت درجا دارد. اگر این قطعه به‌درستی کار نکند، میزان هوای ورودی دچار اختلال شده و دور موتور افزایش پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، نشت هوا در سیستم مکش می‌تواند باعث ورود هوای اضافی به موتور شود. ECU برای جبران این هوای اضافه، میزان تزریق سوخت را افزایش می‌دهد و در نتیجه دور موتور بالا می‌رود.
همچنین خرابی سنسورهای MAF (تشخیص جریان هوای ورودی) یا MAP (تشخیص فشار داخل منیفولد) باعث می‌شود داده‌های نادرستی به ECU برسد که نتیجه آن افزایش بی‌مورد دور موتور خواهد بود.
در موارد نادرتر، مشکلات نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری در ECU می‌توانند منجر به ارسال دستورات نادرست به سیستم گازدهی خودرو شوند. این مورد در گاز خوردن خودرو در حالت خلاص قابل مشاهده است.
و در نهایت، اگر مکانیزم پدال گاز یا سیم گاز دچار گرفتگی یا اصطکاک شده باشد، ممکن است دریچه گاز به‌صورت موقت باز بماند که همین موضوع سبب افزایش دور موتور می‌شود.
بیشتر بخوانید: دلایل اصلی خاموش شدن خودرو در هنگام رانندگی را بشناسید
روش‌های تشخیص اولیه در خانه یا در حین رانندگی
برای تشخیص این مشکل، به علائم زیر توجه کنید:
- اگر هنگام توقف یا در حالت خلاص متوجه افزایش دور موتور شدید، این یکی از نشانه‌های اولیه است.
- صدای موتور به‌طور غیرعادی بلند و یکنواخت شده، بدون اینکه پدال گاز را فشار داده باشید.
- پدال گاز را بررسی کنید. در صورت احساس سفتی یا گیر کردن، احتمال وجود مشکل در سیم یا مجموعه پدال وجود دارد.
- اگر چراغ چک خودرو روشن شده، با دستگاه دیاگ می‌توان کد خطا را استخراج و علت دقیق را شناسایی کرد.
- برای بررسی نشتی هوا، می‌توانید از اسپری آب صابون استفاده کنید. پاشیدن این اسپری روی اتصالات سیستم مکش، در صورت وجود نشتی، ایجاد حباب می‌کند.
بیشتر بخوانید: علت گاز نخوردن ماشین اتومات در حرکت اولیه چیست؟
راه‌حل‌ها و اقدامات پیشنهادی
برای رفع این مشکل ابتدا باید مشخص شود که کدام قطعه دچار نقص عملکرد شده است. گاهی تنها با یک تمیزکاری ساده می‌توان مشکل را برطرف کرد.
تمیز کردن استپر موتور و دریچه گاز با اسپری‌های مخصوص می‌تواند کثیفی‌هایی که موجب اختلال عملکرد شده‌اند را از بین ببرد. اگر سنسور TPS یا MAF خراب باشد، بسته به تشخیص متخصص، تعویض یا تعمیر آن ضروری است.
در صورت وجود نشتی در سیستم مکش، باید تمامی شیلنگ‌ها و اتصالات به‌دقت بازبینی شده و قسمت‌های آسیب‌دیده تعویض شوند.
همچنین، بررسی مکانیکی و روان‌کاری کابل گاز و مکانیزم پدال می‌تواند به رفع گرفتگی و سفتی کمک کند. در برخی خودروهای مدرن، به‌روزرسانی نرم‌افزار ECU یا بازنویسی برنامه آن ممکن است مشکل را برطرف کند. این کار تنها در تعمیرگاه‌های تخصصی امکان‌پذیر است.
بیشتر بخوانید: علت روغن‌سوزی موتور خودرو چیست؟
نکاتی برای پیشگیری از تکرار مشکل
- به‌صورت منظم دریچه گاز و استپر موتور را تمیز کنید.
- از فیلتر هوای باکیفیت استفاده کرده و آن را در فواصل منظم تعویض نمایید.
- در هر سرویس دوره‌ای، شیلنگ‌ها و اتصالات سیستم مکش هوا را بررسی کنید.
- از نفوذ گرد و خاک، آب و روغن به محفظه موتور جلوگیری کنید.
چه زمانی مراجعه به مکانیک الزامی است؟
در صورتی که افزایش دور موتور همراه با لرزش و ناپایداری دور باشد، یا اگر چراغ چک موتور روشن شده و با صداهای غیرعادی همراه است، باید فوراً به مکانیک مراجعه کنید. همچنین اگر پس از خاموش و روشن کردن خودرو همچنان دور موتور بالا باقی می‌ماند یا هم‌زمان افزایش مصرف سوخت نیز دیده می‌شود، نیاز به بررسی تخصصی وجود دارد.
رانندگی نرم و بدون لرزش را تجربه کنید
بالا رفتن ناگهانی دور موتور، نشانه‌ای هشداردهنده از یک مشکل در سیستم کنترل سوخت و هوا یا سیستم الکترونیکی خودرو است. با شناخت دلایل احتمالی، بررسی اولیه و انجام اقدامات ساده می‌توان از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کرد. نگهداری صحیح، سرویس به‌موقع و بی‌توجه نبودن به علائم هشداردهنده، کلید حفظ سلامت خودرو و آرامش رانندگی شماست.
