همشهری‌آنلاین – مجید جباری: پارک ملی خُجیر در شرق تهران با درجه حفاظتی بالا این روزها میزبان مهمان ناخوانده‌ای است؛ نیروگاهی که بدون مجوزهای محیط زیستی قد علم کرده و پیش از آنکه قانون درباره اش نظر دهد به شبکه برق متصل شده است.
در نزدیکی فاز ۸ شهر پردیس و درست در قلب پارک ملی خجیر، یکی از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین زیستگاه‌های کشور، یک نیروگاه کوچک اما پرحاشیه ساخته شده است. این نیروگاه ۲۵ مگاواتی که وزارت نیرو با هدف جبران ناترازی برق ساخته، نه تنها مجوز محیط زیستی ندارد، بلکه به دلیل جانمایی غیرقانونی و آلودگی‌های گازی و صوتی، اعتراض شهروندان و مسئولان محیط زیست را هم برانگیخته است. جمعی از ساکنان فاز ۸ پردیس با امضای نامه‌ای به نهادهای ذیصلاح، خواستار رسیدگی فوری به تخلفات این پروژه و بررسی آلودگی‌های ناشی از آن شدند.
دسترسی آسان به اراضی ملی!
سرپرست دفتر مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: «این نیروگاه در محدوده پارک ملی خجیر احداث شده و هیچ‌گونه مجوزی ندارد. اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران باید از همان ابتدا مانع می‌شد، اما با پیگیری همین اداره کل، پرونده قضایی برای تخلف تشکیل شده و دفتر حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست هم در حال بررسی است که چگونه چنین پروژه‌ای بدون مجوز محیط زیست در محدوده پارک ملی خجیر ساخته شده است.»
علیرضا نجیمی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین به جانمایی این نیروگاه اشاره کرد و افزود: «با توجه به اینکه زمین در این محدوده، ارزشمند است و اراضی شخصی، مستثنیات و زمین‌هایی که محدودیت‌های قانونی نداشته باشند، کم است و از سوی دیگر، راحت‌ترین زمین‌ها، اراضی ملی هستند، وزارت نیرو بدون هماهنگی و اخذ مجوزهای محیط زیستی اقدام به ساخت نیروگاه کرده‌است. اما اداره کل محیط زیست تهران باید بیشتر دقت می کرد و به موقع جلوی ساخت را می‌گرفت.»
بررسی تخلف در دو محور
او با اشاره به اینکه موضوع در دو محور اصلی در حال پیگیری است، تصریح کرد: «محور نخست، پیگیری حقوقی است. دفتر حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست در حال بررسی این است که چرا نیروگاه بدون مجوز محیط زیست ساخته شده و چه افرادی در این روند سهل‌انگاری کرده‌اند که در صورت اثبات تخلف، مسببان باید پاسخگو باشند.»
تهران فقط آلودگی و ترافیک ندارد؛ گنجینه حیات وحش پایتخت را بشناسید | حیوانات کمیابی که در طبیعت استان تهران زندگی می‌کنند
این مدیر محیط‌زیستی درباره محور دوم بررسی تخلف صورت گرفته، گفت: «در صورتی که سازمان به این نتیجه برسد که محل ساخت نیروگاه حساسیتی کمتری دارد، موضوع باید به شورای عالی محیط زیست ارجاع شود تا این شورا تصمیم بگیرد آیا نیروگاه می‌تواند با رعایت ضوابط باقی بماند یا نه.»
نجیمی تاکید کرد: «نیروگاه پرتابل (قابل جابه جایی) است و می‌شد امکان جابه‌جایی آن را بررسی کرد، اما بهانه هزینه‌های انجام‌شده و ساخت‌وسازهای جانبی مانع این کار شد. وزارت نیرو به جای چنین رویکردی می‌توانست به سمت نیروگاه خورشیدی برود که هم نیاز انرژی را برطرف می‌کند و هم به پارک ملی آسیب نمی‌زند.»
مجوز نمی‌دهیم!
پیش‌تر رضا اقتدار، معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران گفته بود که این نیروگاه در قلب پارک ملی خجیر ساخته شده و به هیچ عنوان مجوز از ما نگرفته و نخواهد گرفت. پارک ملی بالاترین سطح حفاظتی را دارد و صدور مجوز برای چنین واحدی منتفی است.
او با اشاره به تخلفات در جانمایی و ارزیابی‌ها هشدار داده بود: «ساخت این نیروگاه، علاوه بر آلودگی‌های مستقیم، می‌تواند پای صنایع دیگر را به این محدوده ارزشمند باز کند. همین مساله به مرور، مسیر تخریب زیستگاه‌ها و محدوده‌های حفاظت شده را هموار می‌کند. با همه این‌ها و با وجود مخالفت اداره کل محیط زیست استان تهران احتمال دارد شورای عالی محیط زیست با الزام نیروگاه به رعایت ضوابط، مجوز مشروط برای آن صادر کند.»
سرنوشت مناطق دیگر در دستان «خجیر»
به گزارش همشهری‌آنلاین، اکنون این نیروگاه ساخته و به شبکه متصل شده است. هرچند کوچک و است و سیکل ترکیبی نیست اما در صورت تامین نشدن گاز، نیروگاه باید از مدار خارج شود. با این حال، پرسش‌های جدی درباره نحوه تصمیم‌گیری وزارت نیرو، غفلت نهادهای نظارتی و ترجیح راه‌حل‌های آسان به جای برنامه‌ریزی پایدار همچنان باقی است. پارک ملی خجیر و سرخه‌حصار، از غنی‌ترین ذخایر طبیعی اطراف تهران، این روزها در موقعیتی سرنوشت‌ساز قرار دارند؛ موقعیتی که می‌تواند الگوی برخورد با دیگر مناطق حفاظت‌شده کشور را رقم بزند.
پارک ملی خُجیر، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق تهران است که با بیش از ۱۰ هزار هکتار وسعت، از سال ۱۳۶۱ پارک ملی شده است. خجیر بخشی از منطقه حفاظت‌شده جاجرود محسوب می‌شود که از حدود ۲۰۰ سال پیش، شکارگاه سلطنتی قرق شده و قدیمی‌ترین منطقه شکار ممنوع در کشور است. منطقه جاجرود از سال ۱۳۱۰ به‌طور رسمی «شکارگاه سلطنتی» تعیین اما در سال ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب به عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شد.
