همشهری آنلاین - محمد سرابی: آیا در این مدت کوتاه می‌توان برای تولید و توزیع شیر بین ۷ میلیون دانش‌آموز برنامه‌ریزی کرد یا این کار به ماه‌های بعد موکول می‌شود؟
شیر در مدرسه ابتدایی
جمعیت دانش‌آموزی ایران نزدیک ۱۶ میلیون نفر است. از این عدد ۹ میلیون نفر دانش‌آموز ابتدایی هستند که ۷ میلیون نفر در مدارس دولتی درس می‌خوانند. توزیع این مقدار شیر بسته بندی شده - در صبح‌گاه مدارس شهری و روستایی - عملیات عظیمی است که مقدمات مالی و اجرایی مبسوطی نیاز دارد. بر اساس این طرح باید حدود ۷۰ نوبت شیر در طول سال تحصیلی به دانش‌آموزان داده شود.
توزیع شیر رایگان مدارس که سابقه آن به پیش از انقلاب اسلامی می‌رسد، چند بار به صورت محدود یا گسترده انجام گرفته و بعد متوقف شده است. این کار پس از چند اجرای آزمایشی، در سال ۱۳۸۴ به تمام مدارس گسترش پیدا کرد اما کمی بعدتر به دلیل کمبود بودجه رها شد. پس از آن، برخی استانها چند پروژه مقطعی و محلی توزیع شیر را انجام دادند. در میانه سال ۱۴۰۲ توزیع شیر مجددا شروع ولی در سال ۱۴۰۳ قطع شد. این قطع و وصل سهمیه شیر در مدارس ابتدایی دولتی یکی از آن موضوعات لاینحل در بحث سرانه آموزشی کشور است.
بودجه شیر
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش درباره طرح توزیع شیر در سال ۱۴۰۴ به همشهری می‌گوید: «شیر مدارس در قانون بودجه امسال آمده است و در حال طی مراحل اداری برای تخصیص و دریافت نقدینگی هستیم که انشاالله در روزهای پیش از شروع سال تحصیلی انجام می‌شود.»
علی فرهادی تاکید می‌کند: «باید توجه کرد که وظیفه بنیادی آموزش و پرورش تعلیم و تربیت است نه تغذیه، اما نوشیدن شیر تاثیر شگرفی بر سلامت و رشد جسمی دانش‌آموزان و همینطور یادگیری - مخصوصا در دوره ابتدایی - دارد به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش پیگیر اجرای طرح توزیع شیر در مدارس است.»
بخش مهم عملیات شیر مدارس معطل تامین بودجه است. توزیع شیر رایگان در مدارس در برنامه هفتم توسعه کشور لحاظ شده است اما بودجه ثابت سالانه ندارد. امسال وزارت آموزش و پرورش خواهان ۹ همت (۹ هزار میلیارد تومان) پول برای برنامه شیر مدارس بود ولی سازمان برنامه و بودجه ۶.۳ همت برای این طرح اختصاص داد. با ۶.۳ همت نمی‌توان تمام مناطق کشور را پوشش داد. کمیته علمی شیر مدارس مناطق کشور را اولویت‌بندی کرده است. احمد اسماعیل‌زاده مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت هم می‌گوید: «کودکان ابتدایی مدارس دولتی مناطق محروم، در اولویت هستند. پس از آن سایر کودکان با توجه به بودجه زیر پوشش قرار می‌گیرند.» به گفته او برای دختران و پسران قرص مکمل ویتامین دی و برای دختران مکمل آهن نیز در مدارس توزیع می‌شود.
ظرفیت شیر
در این شرایط اقتصادی و صنعتی که دامداران با قیمت‌گذاری دولتی محصول درگیر هستند و مصرف‌کنندگان با قیمت زیاد فرآورده و همزمان کارخانه‌ها با قطعی برق و مخارج ارزی دست و پنجه نرم می‌کنند، امکان تولید روزانه چند هزار شیر بسته بندی وجود دارد؟
محمد فربد سخنگوی انجمن صنایع لبنی در این خصوص به همشهری می‌گوید: «ظرفیت صنایع حوزه لبنیات برای تولید شیر مدارس آماده است ولی باید قراردادها بسته و نحوه پرداخت‌ها مشخص شده باشد تا کار آغاز شود. در گذشته این ظرفیت را آزمایش کردیم و توان آن ثابت شد. ما آماده عقد قرارداد و شروع پروژه هستیم.»
ضروری برای رشد
آیا ۲۰۰ سی سی شیر با چربی ۲.۵ درصد، برای دانش‌آموزان ضرورت است یا این برنامه یک تغذیه تکمیلی است که نبود آن هم مشکلی ایجاد نمی‌کند؟ دکتر خدیجه رحمانی متخصص تغذیه دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «ما در ابتدای سال‌های دهه ۷۰ در چند مدرسه ابتدایی تهران تاثیر توزیع شیردر مدرسه ها را عملا آزمایش کردیم. قبل از توزیع شیر شاخص‌های جسمی و آموزشی دانش آموزان را اندازه گرفتیم. در مدت کمتر از یک سال تحصیلی، دوباره شاخص‌ها را اندازه‌گیری کردیم. نتیجه اینکه با نوشیدن روزانه شیر، روند رشد کودکان بیشتر و توانایی یادگیری آن‌ها به شکل معناداری بهتر شده بود.»
از کمیته ملی شیر مدارس چه می دانیم؟
توزیع شیر در مدارس کار یک نهاد نیست. ارگان‌های متعددی در «برنامه شیر مدارس» به صورت مستقیم و غیرمستقیم نقش دارند و بخشی از اقدامات آن‌ها جنبه فرهنگی و آموزشی پیدا می‌کند.
«کمیته علمی و سیاست‌گذاری شیر مدرسه» در «دبیرخانه شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی» زیرمجموعه وزارت بهداشت مستقر است. متناظر این کمیته در استانها نیز تشکیل می‌شود.
هدف:
پیشگیری از سوءتغذیه و ارتقاء سلامت - ترویج فرهنگ مصرف شیر -
تامین میان وعده مناسب غذایی
جامعه هدف:
همه دانش‌آموزان مشغول به تحصیل وکارکنان شاغل در مدارس ابتدایی دولتی
اعضای کمیته:
نمایندگان وزارت آموزش و پرورش،
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،
سازمان برنامه و بودجه کشور،
سازمان غذا و دارو،
سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان،
سازمان ملی استاندارد،
وزارت جهاد کشاورزی،
سازمان دامپزشکی،
وزارت کشور،
سازمان صدا و سیما،
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
