به گزارش همشهری آنلاین، کندلوس که به واسطه بناهای تاریخی، میراث فرهنگی و طبیعی‌اش شناخته می‌شود علاوه بر اینکه یکی از زیباترین و پاکیزه‌ترین روستاهای ایران است، یکی از اولین و کهن‌ترین سکونتگاه‌های انسان در مازندران هم محسوب می‌شود. خانه‌های قدیمی و نمای چوبی، سقف چوبی، دیوارهای کاهگلی و کوچه‌های سنگ‌فرش، چشمه‌های آب معدنی و نهرهای جاری همه آن چیزی است که در سفر به این ییلاق می‌بینید.
شانه به شانه تاریخ
می‌گویند شانه به شانه تاریخ می‌زند؛ جایی که می‌توان در آن رد پای تمدن قبل از میلاد مسیح، تمدن ایران پیش از اسلام و تمدن ایران بعد از اسلام را پیدا کرد. در دامنه رشته‌کوه‌های البرز جا خوش کرده و با قدمت چندهزار ساله، یکی از مهم‌ترین روستاهای کشور نیز محسوب می‌شود؛ در فاصله ۷۵ کیلومتری با نوشهر و در بخش کجور.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی مازندران به همشهری می گوید: «برای اینکه کندلوس به شاخص‌هایی که سازمان جهانی گردشگری مشخص کرده، دست پیدا کند، نیاز است که بافت تاریخی روستا حفظ شود. همچنین برخی نواقص باید رفع می‌شد که خوشبختانه دهیار و شورای کندلوس با مشارکت اهالی روستا این نواقص را رفع کردند.»
مهران حسنی تاکید می‌کند که کندلوس از معدود مناطق مازندران است که اهالی‌اش لباس اصیل مازندرانی می‌دوزند؛ اغلب لباس سنتی گیلانی و مازندران اشتباه گرفته می‌شود.
اولین موزه روستایی کشور
موزه مردم شناسی روستای کندلوس هم منحصر به فرد است. این موزه از این بابت که در روستا ساخته شده، شگفت‌انگیز است. معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی مازندران تاکید می‌کند: «کندلوس نخستین موزه روستایی کشور را دارد که به همت یکی از اهالی راه‌اندازی شد. این موزه حالا از جاذبه‌های گردشگری کندلوس محسوب می‌شود.»
مهران حسنی می‌افزاید: «اهالی کندلوس انسان‌های فهمیده‌ای هستند. علاوه بر دکتر جهانگیری، موسس موزه، مرحوم فرهود جلالی‌زاده هم اهل کندلوس بود که در حوزه فرهنگ آیینی مازندران فعالیت‌های بسیاری انجام داد. او شاعر بود و انسانی فرهیخته که یکی از کوچه های روستا به نام ایشان نام‌گذاری شده است.»
تاسیس موزه در سال ۱۳۶۰ به همت دکتر علی اصغر جهانگیری آغاز شد و در سال ۱۳۶۸ به پایان رسید. به گفته او، این موزه نخستین موزه روستایی کشور و آورد سالها هم صحبتی و همدلی با مردم مهربان دیار کجور مازندران است.
علی اصغر جهانگیری به همشهری می‌گوید: «از آنجایی که به جمع‌آوری اسناد و اشیای قدیمی علاقه‌مند بودم، موزه‌ای در روستای کندلوس ساختم. این موزه بسیار غنی است و اشیاء از هزاره قبل میلاد تا زمان قاجار را می‌توانید در آن مشاهده کنید. هزاران سند تاریخی در این موزه وجود دارد که منحصر به فرد است و اقلام تاریخی و ارزشمند آن به ۸۳۰۰ عدد می‌رسد.»
مجموعه اشیای نگهداری شده در مجموعه فرهنگی کندلوس در بخش‌های مختلف طبقه‌بندی شده است. این اشیاء شامل بافته‌ها، پوشاک و زینت‌آلات روستایی، مجسمه‌ها، نقاشی‌های سنتی و قهوه‌خانه‌ای، ظروف و ابزارآلات فلزی و چوبی و اشیاء و ظروف سفالی، چینی آلات و وسایل روستایی از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجاریه است. اسناد و کتب خطی، نسخ خطی، کلام‌الله مجید، دیوان اشعار و عقدنامه‌ها و فرامین نیز بخشی از این گنجینه هستند.
وقتی کندلوس آباد شد
علی اصغر جهانگیری ۸۰ ساله است و بعد از دهه‌ها زندگی در غربت در دهه ۱۳۶۰ به روستای کندلوس بازگشت. او عنوان می‌کند: «اهل روستای کندلوس هستم. سالها به آمریکا مهاجرت کرده بودم. سال ۱۳۶۰ به کندلوس برگشتم، قاطر کرایه کردم و دو شبانه‌روز در مسیر بودم تا به روستا رسیدم. آن موقع روستا رونق نداشت و اهالی به سختی زندگی می‌کردند؛ نه جاده‌ای بود و نه برقی.»
او ادامه می دهد: «عاشقانه کندلوس و مردمش را دوست دارم و آن زمان همه درآمدی که در آمریکا داشتم را در روستا هزینه کردم. بدین ترتیب، کندلوس دارای جاده، برق‌کشی و مدرسه شد. برای اینکه جاذبه‌های گردشگری روستا شناخته شود، رستوران، مهمانسرا، کافی‌شاپ و... هم در روستا ساخته شد. همه این فعالیت‌ها با مشارکت مردم صورت گرفت و در نهایت، روستای کندلوس به شهرت زیادی رسید.»
دره تاریخی و ۱۱۲ بنا
کندلوس قطعه‌ای از تاریخ مازندران و یکی از زیباترین روستاهای بخش کجور نوشهر است که آذر ۱۴۰۴ این شانس را دارد که به عنوان روستای گردشگری ثبت جهانی شود. علی اصغر جهانگیری می‌گوید: «کندلوس دره تاریخی و زیبایی دارد. سال‌های سال وقتی که مردم می‌خواستند به دریای خزر سفر کنند و جاده چالوس وجود نداشت، از رویان به کجور می‌رفتند و بعد به کندلوس می‌رسیدند.»
او یادآور می‌شود: «دره کندلوس ۱۱۲ بنای تاریخی دارد. در گذشته شاه عباس، سلطان سنجر و... برای سفر به دریای خرز در کندلوس اقامت می‌کردند. همه این اطلاعات در اسناد تاریخی که به شکل کتابی درآوردم، وجود دارد.»
موزه گیاهان دارویی
کندلوس موزه دیگری هم به جز مردم‌شناسی دارد؛ موزه گیاهان دارویی مجتمع کشاورزی کندلوس در سال ۱۳۶۵ با هدف‌های کشت، پرورش، تولید و بسته‌بندی گیاهان اصلی دارویی و معطر و همچنین تولید اسانس‌ها و روغن‌های گیاهی تاسیس شد. برای اولین بار در ایران باغ بوتانیک (موزه گیاهان دارویی) در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار بر پا شد که با کاشتی بالغ بر ۲۵۰ گونه گیاه ژنتیک ارزشمند در ایران به تولید و عرضه محصولات گوناگون در زمینه‌های مختلف اقدام کرد. این مجموعه اکنون محصولات خود را به اکثر کشورهای جهان صادر می‌کند.
خانه مینا و پلنگ
یکی دیگر از دیدنی‌های کندلوس خانه مینا و پلنگ است که داستان آن به یک افسانه ۴۰۰ ساله در روستای کندلوس بر می‌گردد؛ قصه دوستی یک انسان و پلنگ که به شکلی عجیب بین این دو موجود شکل گرفت.
ماجرا از این قرار است که مینا، دختر یتیم و تنهای روستا برای جمع‌آوری هیزم به جنگل می‌رود و برای دوری از ترسش با صدای بلند آواز می‌خواند. آواز زیبایی که توجه یک پلنگ را به خود جلب می‌کند و باعث می‌شود به دنبال دختر تا خانه او برود. بعد از مدتی دوستی جالبی بین دختر و پلنگ شکل می‌گیرد و زمزمه این دوستی بین اهالی کندلوس پخش می‌شود، اهالی که به شدت از این پلنگ می‌ترسیدند اما به خاطر دوستی زیبای بین مینا و پلنگ، چیزی ابراز نمی‌کردند.
روزی مینا به عروسی در یک دهکده دیگر دعوت می‌شود و بعد از اصرار اهالی به این عروسی می‌رود. پلنگ با بو کشیدن محل عروسی را پیدا می‌کند اما اهالی آن دهکده که از وجود پلنگ خبری نداشتند، به سوی او تیراندازی و زخمی‌اش می‌کنند. مینا با غمی بزرگ در دل، از پلنگ مراقبت می‌کند، در یک صبح بهاری برای همیشه همراه با پلنگ به دل جنگل می‌زند و دیگر هیچ‌گاه به خانه باز نمی‌گردد. اهالی کندلوس که به این داستان باور عمیقی دارند، تا به امروز خانه مینا و پلنگ را نگه داشته‌اند.
جشن فردینماشو تبری در روستای کندلوس
با هدف حفظ و احیای فرهنگ، سنن و آداب و رسوم گذشته آیین سنتی جشن فردینه ماه در روستای تاریخی کندلوس برگزار می‌شود؛ این آیین که حالا به یکی از جاذبه‌های گردشگری روستا تبدیل شده، ریشه در سنت مردمان مازندران دارد. «فردینه‌ماشو» به‌عنوان شب آغاز ماه فردینه در تقویم طبری شناخته می‌شود. این جشن نماد تعامل انسان با طبیعت و آغاز فصل جدید زندگی است و نقش مهمی در تقویت هویت فرهنگی و انسجام اجتماعی مردم منطقه دارد. امروز، ۱۵ شهریور این جشن سالانه برگزار شد. در این مراسم با حضور مسئولان از لوح ثبت ملی این رویداد و عروسک «مینا و پلنگ» نیز رونمایی شد.
مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی در این آیین درباره ثبت جهانی کندلوس می‌گوید: کارشناسی اجزای پرونده ثبت جهانی روستای کندلوس به پایان رسیده و پس از داوری پرونده در ماه مهر، به احتمال زیاد اوایل آبان نتیجه این داوری‌ها از سوی سازمان جهانی گردشگری اعلام می‌شود که به ثبت جهانی کندلوس با توجه به ویژگی‌های این روستا امید بسیار زیادی داریم.
سید مصطفی فاطمی کندلوس را نمونه روستایی می‌داند که هم اصالت‌ها را حفظ کرد و هم توانست توسعه گردشگری داشته باشد.
