منچسترسیتی با پایان دوران ادرسون تصمیم گرفت جانلوئیجی دوناروما، دروازه‌بان ایتالیایی و پرافتخار را جایگزین او کند. این انتقال سر و صدای زیادی در فوتبال اروپا به پا کرد، زیرا بسیاری از کارشناسان پرسیدند آیا پپ گواردیولا با این انتخاب، اصول همیشگی خود را که به دروازه‌بان‌های شجاع و توپ‌محور معروف بود، کنار گذاشته است یا خیر.
آغاز افسانه گواردیولا و فلسفه بازی از عقب
ویکتور والدس، دروازه‌بان افسانه‌ای بارسلونا، هرگز اولین ملاقاتش با پپ گواردیولا را فراموش نمی‌کند. او سال‌ها دروازه‌بان بارسلونا بود و قهرمانی در لیگ قهرمانان و چند عنوان لالیگا را در کارنامه داشت، اما سرمربی تازه‌کار و جوان فوراً همه چیزهایی که والدس درباره فوتبال می‌دانست را به چالش کشید. او می‌گوید: «گواردیولا یک تخته تاکتیک داشت و دو آهن‌ربای کوچک در کنار دروازه قرار داده بود و گفت این‌ها مدافعان وسط تو هستند. من اصلاً نمی‌دانستم درباره چه حرف می‌زند؛ انگار به چینی صحبت می‌کرد. بعد گفت: وقتی توپ را در اختیار داری، می‌خواهم آن‌ها اینجا باشند. تو توپ را به آن‌ها پاس می‌دهی و از همین نقطه بازی را می‌سازیم. من فکر کردم او دیوانه است!»
این رویکرد جسورانه و نوآورانه دروازه‌بانان توپ‌محور را وارد فوتبال کرد و با وجود اشتباهات اولیه والدس در بازی مقابل رئال مادرید، او فلسفه گواردیولا را دنبال کرد و به موفقیت‌های بزرگ دست یافت. کیفیت نه‌چندان بالای والدس در مهار شوت‌ها باعث شد او هیچ‌گاه جای ایکر کاسیاس را به‌عنوان شماره یک اسپانیا نگیرد، اما به گواردیولا کمک کرد تا با بارسلونا جهان را فتح کند. وقتی گواردیولا به بایرن مونیخ رفت، همان رویکرد را با مانوئل نویر ادامه داد؛ دروازه‌بانی که در مهارت با توپ حتی بهتر از والدس بود و در مهار شوت‌ها نیز قابل اعتمادتر بود.
وقتی گواردیولا در سال ۲۰۱۶ به منچسترسیتی پیوست، آن‌قدر به داشتن یک دروازه‌بان توپ‌محور باور داشت که افسانه باشگاه و محبوب هواداران، جو هارت، را کنار گذاشت. ابتدا این تصمیم با عواقب فاجعه‌آمیز همراه بود زیرا جانشین او، کلودیو براوو، عملکرد ضعیفی داشت، اما بعد با آمدن ادرسون شرایط بهتر شد.
دروازه‌بان برزیلی پس از هشت فصل حضور در اتحاد و با داشتن شش مدال قهرمانی لیگ برتر، اکنون قرار است از سیتی جدا شود، اما انتخاب گواردیولا برای جایگزینی ادرسون با جانلوئیجی دوناروما باعث تعجب بسیاری از کارشناسان فوتبال شد و بسیاری پرسیده‌اند آیا سرمربی اصول خود را کنار گذاشته است یا نه.
در همین رابطه بخوانید: پپ گواردیولا مقابل انتقادها ایستاد؛ فلسفه من ثابت است
ادوار مختلف گواردیولا در فوتبال اروپا
گواردیولا همواره سبک خود را تکامل داده است. از به‌کارگیری مدافعان هجومی و وینگرهای تهاجمی مانند دنی آلوس و ژوائو کانسلو در بارسلونا تا ایجاد یک خط دفاعی چهار نفره در منچسترسیتی، تغییرات او همواره متناسب با بازیکنان و شرایط بوده است. او همچنین نحوه استفاده از دروازه‌بان‌ها را تغییر داده است؛ ادرسون توانایی ترکیب پاس کوتاه و بلند را داشت و طی دوران حضورش در سیتی، هشت پاس گل نیز ثبت کرد.
یکی از ویژگی‌های جالب سبک گواردیولا، انعطاف‌پذیری او در تطبیق تاکتیک‌ها با بازیکنان است. او از بازی بدون مهاجم ثابت تا ساختار تیم حول ارلینگ هالند، از استفاده از بال‌های هجومی تا خط دفاع چهار نفره، همه را تجربه کرده است. حتی نحوه استفاده او از دروازه‌بان‌ها تغییر کرده و گواردیولا همیشه دنبال بهینه‌ترین راه برای ترکیب مهارت‌های فردی بازیکنان با فلسفه تیمی‌اش بوده است.
این تطبیق‌پذیری نشان می‌دهد که گواردیولا، برخلاف تصور رایج، هرگز به یک سبک ثابت محدود نشده و همیشه با بررسی نقاط قوت و ضعف تیم و حریف، سبک خود را به‌روزرسانی کرده است. این همان چیزی است که باعث شده بازیکنان و تیم‌های تحت هدایت او نه تنها در اسپانیا و آلمان، بلکه در انگلستان نیز سبک بازی‌شان کاملاً تغییر کند و استانداردهای جدیدی در فوتبال اروپا ایجاد شود.
چرا جذب دوناروما بحث‌برانگیز است؟
دوناروما دروازه‌بانی نیست که حرکات شجاعانه با توپ انجام دهد؛ دقیقاً همان ویژگی‌ای که گواردیولا معمولاً در دروازه‌بان‌ها می‌خواهد. در پاری‌سن‌ژرمن، حتی پس از کمک به باشگاه برای فتح لیگ قهرمانان و سایر جام‌ها، تحت فشار لوئیس انریکه مجبور به ترک تیم شد؛ دلیل اصلی، مشکلات او در بازی با پا بود.
با این حال، دوناروما در مهار شوت‌ها و عملکرد دفاعی یکی از بهترین‌هاست. قد بلند و آگاهی موقعیتی فوق‌العاده او باعث شده تا در بازی‌های حساس، نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. بسیاری او را دروازه‌بانی حرفه‌ای و با تجربه در بالاترین سطح می‌دانند که تجربه بازی در میلان، پاری‌سن‌ژرمن و تیم ملی ایتالیا را دارد.
اینکه لوئیس انریکه خواست دوناروما را بفروشد در حالی که گواردیولا خواست او را بخرد، نکته جالبی است. هر دو مربی سابق بارسلونا بودند و وقتی لوئیس انریکه هدایت بارسا را بر عهده داشت، از فروش مارک آندره تراشتگن به سیتی خودداری کرد و اجازه داد براوو به اتحاد استادیوم برود تا دروازه‌بان توپ‌محور آلمانی شماره یک او شود.
وقتی لوئیس انریکه روی نیمکت کاتالان‌ها بود، گاهی متهم می‌شد که از سبک «تیکی‌تاکا» گواردیولا فاصله می‌گیرد، اما وقتی پاری‌سن‌ژرمن او در ۲۰۲۴ با تیم بارسلونا تحت هدایت ژاوی بازی کرد، به شوخی گفت تیم او بسیار بیشتر شبیه بارسای قدیم بازی می‌کند تا تیم فعلی. و با تصمیم برای جدا شدن از دوناروما به دلیل محدودیت‌های او با توپ، به نظر می‌رسد لوئیس انریکه حتی سخت‌گیرتر از گواردیولا عمل کرده است.
عملکرد دوناروما در میادین مهم
دوناروما در یورو ۲۰۲۰ با تیم ملی ایتالیا درخشید و در ضربات پنالتی نیمه‌نهایی و فینال، عملکرد بی‌نظیری داشت و به اولین دروازه‌بانی تبدیل شد که جایزه بهترین بازیکن تورنمنت اروپا را دریافت کرد. همچنین او در پاری‌سن‌ژرمن در فینال لیگ قهرمانان و مراحل حذفی، نقش حیاتی داشت و در جام‌های داخلی و اروپایی عملکرد فوق‌العاده‌ای از خود نشان داد.
مقایسه با ادرسون و تغییر سبک بازی
با رفتن ادرسون، منچسترسیتی دروازه‌بانی با سبک متفاوت جذب کرده است. ادرسون توانایی حمل توپ و پاس‌های بلند هجومی داشت، اما اشتباهات او در فصل اخیر لیگ قهرمانان مزایای توزیع توپش را کاهش داده بود. دوناروما ممکن است همان نقش هجومی ادرسون را ارائه ندهد، اما با مهارت‌های استثنایی در مهار شوت‌ها، به سیتی کمک خواهد کرد تا از نظر دفاعی و امنیت دروازه بهتر عمل کند.
آیا این انتخاب خیانت به اصول گواردیولاست؟
برای برخی، جذب دوناروما ممکن است به معنای کنار گذاشتن فلسفه همیشگی گواردیولا به نظر برسد، اما واقعیت این است که این تصمیم نوعی بازگشت به اصول و تمرکز بر دروازه‌بانی مطمئن و قابل اعتماد است. تجربه و مهارت دوناروما در مهار شوت‌ها و بازی در بزرگ‌ترین میادین اروپا، او را به یک انتخاب منطقی تبدیل کرده است.
در نهایت، اگر دوناروما با منچسترسیتی موفق به فتح لیگ قهرمانان شود، دیگر کسی درباره اصول بحث نخواهد کرد. دروازه‌بانی که از ۱۶ سالگی در بالاترین سطح بازی کرده و تجربه فراوانی دارد، می‌تواند ستون دفاعی جدید گواردیولا باشد و نشان دهد که حتی بهترین مربیان جهان هم گاهی نیاز دارند برای رسیدن به موفقیت، انعطاف پذیر باشند.
