احمد قویدل، در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه تفاوت قابل توجه قیمت آلبومین و IVIG با فاکتورهای ۸ و ۹ موجب شده پالایشگرهای خارجی ترجیح دهند صرفاً این دو محصول پرسود را تولید کنند، گفت: تأمین فاکتور ۸ و ۹ از منابع پلاسمای ایرانی به یکی از دغدغه‌های جدی در درمان بیماران هموفیلی تبدیل شده است. این داروی حیاتی همواره با مشکل دسترسی پایدار برای بیماران مواجه بوده است.
وی افزود: فرآیند جمع‌آوری و ارسال پلاسما برای تولید فاکتور ۹ در داخل کشور تحت تأثیر موانع مختلف قرار دارد و هرگونه خلل در تخصیص ارز یا ارسال پلاسما به خارج، موجب محرومیت بیماران از داروهای حیاتی می‌شود.
قویدل ادامه داد: متأسفانه این مشکل هر سال تکرار شده و کمبود دارو، بسیاری از بیماران را به جمع معلولین کشور اضافه می‌کند.
وی با اشاره به استدلال مسئولان مبنی بر صرفه‌جویی ۳۰ درصدی ارزی در تأمین فاکتور ۹ از طریق پلاسما، خاطرنشان کرد: این صرفه‌جویی تنها زمانی محقق می‌شود که جمع‌آوری و ارسال پلاسما به موقع انجام شود. اما سال‌ها است این چرخه معیوب بوده و محل مناقشات سازمان انتقال خون و بخش خصوصی شده است. در نتیجه، امسال نیز علاوه بر کمبودهای ادواری، شاهد واردات فاکتورهایی بودیم که تاریخ مصرف آنها کمتر از دو ماه بود و عملاً امکان توزیع متوازن در داروخانه‌ها وجود نداشت. در نهایت هم بسیاری از داروخانه‌ها از تحویل داروی دارای تاریخ کمتر از یک ماه خودداری کردند و این داروها به عنوان داروی تاریخ‌گذشته از گردونه توزیع خارج شد.
وی با انتقاد از این وضعیت افزود: این موضوع نه تنها جان بیماران را به خطر می‌اندازد بلکه منجر به هدر رفت منابع پلاسما و افزایش هزینه‌های درمان می‌شود.
مشاور هیئت مدیره کانون هموفیلی ایران در ادامه به ریشه‌های این مشکل اشاره کرد و گفت: در دوره وزارت دکتر دستجردی سیاستگذاری برای تولید چهار داروی مشتق از پلاسما انجام شد و حتی جشن خودکفایی فاکتور ۹ برگزار گردید. قرار بود در کنار ارسال پلاسما به خارج، بخش خصوصی پالایشگاه خون در داخل کشور احداث کند، اما متأسفانه به رغم اعلام‌های متعدد، این پالایشگاه‌ها به نتیجه مطلوب نرسیدند. اخیراً نیز تنها یک پالایشگاه با ظرفیت محدود برای تولید آلبومین و IVIG به روش کروماتوگرافی افتتاح شده که هیچ‌کدام از مشکلات بیماران نیازمند فاکتور ۹ را حل نمی‌کند.
وی افزود: اخیراً مطلع شدیم که پلاسماهای انباشته شده در سازمان انتقال خون هنوز پالایشگری برای تولید پیدا نکرده و پالایشگاه قبلی هم دیگر سفارش نمی‌گیرد.
قویدل با توجه به این چشم‌انداز تیره در حوزه تولید فاکتور از پلاسمای ایرانی، گفت: سازمان غذا و دارو باید به صورت فوری برای واردات فاکتور ۹ نوترکیب اقدام کند. با توجه به اینکه روش پروفیلاکسی به عنوان تنها روش اصولی درمان هموفیلی در همه سنین به رسمیت شناخته شده، نیاز کشور حدود ۹۰ میلیون یونیت است. از آنجا که فرآیند سفارش تا تحویل دارو ۶ ماه طول می‌کشد و شرایط اقتصادی نیز هر روز پیچیده‌تر می‌شود، اقدام فوری ضروری است.
وی در پایان تصریح کرد: سازمان غذا و دارو باید توجه کند که به دلیل تفاوت قیمت، انگیزه شرکت‌ها برای تولید فاکتورهای ۸ و ۹ بسیار پایین است. بنابراین برای حفظ سلامت بیماران، لازم است هرچه سریع‌تر واردات فاکتور ۹ نوترکیب از دو منبع معتبر و دارای برند، در دستور کار قرار گیرد.
