تولد متفاوت دختر شهید امینی با حضور فرماندهان انتظامی خمینی‌شهر
به گزارش رکنا، پرتو‌های گاما یکی از پرانرژی‌ترین اشعه‌های یونیزان به شمار می‌آیند که هم به طور طبیعی از منابعی مانند رادون و مواد معدنی اورانیوم و هم به صورت مصنوعی از رادیونوکلئیدهای مورد استفاده در پزشکی انتشار می‌یابند. هرچند همه افراد تا حدی در معرض این تشعشعات هستند، اما کارکنان بخش‌های پزشکی هسته‌ای به دلیل تماس مستقیم با مواد رادیواکتیو ، در معرض میزان بسیار بیشتری از این پرتوها قرار دارند. این پرتوها می‌توانند ساختار سلولی و مولکولی را دچار تغییر کنند و آثار زیستی بلندمدتی ایجاد نمایند.
پرتو‌های گاما قادرند تغییرات قابل توجهی در پارامترهای خونی ایجاد کنند. این تغییرات ممکن است شامل کاهش یا افزایش انواع سلول‌های خونی و تغییر ویژگی‌های فیزیکی آنها باشد. با اینکه پروتکل‌های حفاظتی بسیاری در محیط‌های پزشکی اجرا می‌شوند، اما نتایج عملی نشان داده‌اند که این اقدامات نمی‌توانند به طور کامل آثار بلندمدت تابش اشعه را از بین ببرند. مهم‌تر اینکه بسیاری از این تغییرات در مراحل اولیه بدون علامت هستند و تنها با آزمایش‌های تخصصی قابل شناسایی‌اند.
مهدی صالحی باروق از دانشکده مهندسی پزشکی هسته‌ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، به همراه تیم تحقیقاتی خود، به مطالعه اثرات طولانی‌مدت پرتو گاما بر شاخص‌های خونی کارکنان پزشکی هسته‌ای پرداخته‌اند. این تحقیق به هدف شناخت دقیق‌تر تغییرات احتمالی در خون و پیامدهای آن برای سلامت شغلی انجام شده است.
در این پژوهش، ۵۰ تکنسین پزشکی هسته‌ای با سابقه بیش از ۱۰ سال کار در معرض پرتو گاما، به عنوان گروه اصلی بررسی شدند. همچنین، ۳۰ نفر از کارکنان عادی بیمارستان بدون تماس مستقیم با این پرتوها به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. از تمام شرکت‌کنندگان نمونه خون گرفته شد و شاخص‌های مختلف هماتولوژیکی آنها با روش‌های استاندارد آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج تحقیق نشان داد میانگین هموگلوبین بین دو گروه تفاوت معناداری ندارد، اما شاخص‌هایی مانند مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل‌ها، هماتوکریت، MCV، MCH، RDW.SD، PDW و MPV در گروه در معرض تابش کاهش چشمگیری داشت. در مقابل، شاخص‌هایی چون PCT، تعداد پلاکت‌ها، تعداد گلبول‌های سفید، درصد گرانولوسیت‌های نابالغ و تعداد لنفوسیت‌ها افزایش یافته بودند.
این یافته‌ها که در «فصلنامه پلاسما و نشانگرهای زیستی» دانشگاه آزاد زنجان منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که حتی دوزهای پایین پرتو گاما طی مدت زمان طولانی می‌توانند ترکیب خون را تغییر دهند که در درازمدت برای سلامت عمومی و فرآیندهای ایمنی پیامدهایی خواهد داشت. اصلاح دستورالعمل‌های حفاظتی و پایش مداوم کارکنان می‌تواند در پیشگیری از این آثار مؤثر باشد.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند آزمایش‌های CBC به طور منظم برای کارکنان انجام شود تا تغییرات زودهنگام شناسایی شود. همچنین، استفاده از دوزیمترهای پیشرفته شخصی می‌تواند میزان تابش را در لحظه پایش کرده و خطرات را کاهش دهد. آموزش‌های مداوم برای کارکنان نیز در کاهش مواجهه با تشعشعات ضروری است.
