همشهری آنلاین-زهرا رفیعی: ماریتا اولین یوزپلنگی‌ بود که »نام «گرفت و شناسنامه دار شد سالها بعد به پیشنهاد انجمن یوزپلنگ ایرانی ۹ شهریور سالروز آن حادثه به نام این گونه نامگذاری شد.
از همان زمان تا کنون این گونه به سمت انقراض هل داده شده است، توسعه راه‌ها، معادن، افزایش دام و سگ‌های گله و... مکملی شد بر ترس بی‌اساس از این گونه و البته رفتار حیوان‌کشی که از سر نا آگاهی است.

اگرچه سه دهه پیش هیچ آمار دقیقی از جمعیت این گونه و البته هیچ گونه دیگری، در دسترس نبود اما اتفاقاتی از این دست باعث شد در ابتدا در میان متخصصان و فعالان محیط زیست و سپس در میان مسئولان حفاظت محیط‌زیست حساسیت نسبت به این گونه بیشتر شود.
یوزپلنگ آسیایی حالا به دلیل اینکه فقط در ایران یافت می‌شود، به یوز ایرانی معروف شده و نزدیک است به سومین گربه‌سان منقرض شده ایران پس از شیر ایرانی ببر هیرکانی تبدیل شود. به گفته باقر نظامی بلوچی، مدیر پروژه احیایی یوزپلنگ آسیایی، این آخرین فرصت برای احیای این گونه در کره‌زمین است.

او با اشاره به سابقه پروژه یوزپلنگ آسیایی می‌گوید: سال ۱۳۸۰ این پروژه با همکاری صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست، UNDP شروع و از ۶ سال پیش تا اردیبهشت امسال تعطیل شد. اردیبهشت ماه برنامه نجات این گونه با ۵ راهبرد اصلی حفاظت از زیستگاه، مشارکن و توانمندی همه ذینفعان، پایش و تحقیقات، تکثیر در اسارت و توانمندسازی نیروها شروع شد. ۲۰ فرد یوزپلنگ در طبیعت توران ثبت شده‌اند ۷نر، ۵ماده، ۲ناشناس و ۶ توله حداقل‌های جمعیت این گونه است چون ما در هیچ‌کجا پایش سیستماتیک نداریم.

مالیات دهندگان می‌توانند حامی یوز شوند

برنامه نجات یوز ۵ ساله است، اگر کاری در این مدت انجام شد، می‌توان برای آینده آن امیدوار بود، در غیر این صورت ما برای همیشه این گونه را از دست خواهیم داد. همه نگرانی‌ها در مورد این گونه در شرایطی است که طرح حفاظت یوز با مخالفت شورایعالی محیط زیست، «ملی» نشد. باقر نظامی درباره بودجه حفاظت از یوز می‌گوید: طی ۱۷ سال در کل ۱.۸ میلیون دلار در حفاظت یوز از سوی نهادهای بین‌المللی هزینه شد. چندسالی است که این سازمانها با استدلال خروج ایران از فهرست کشورهای جهان سوم، این کمک مالی را قطع کرده‌اند. از سال آینده تا ۵۰ میلیارد تومان از بودجه حفاظت یوز از مالیات سراسر کشور تامین خواهد شد. مودیان مالیات می‌توانند گزینه ستاره دار حفاطت یوز را انتخاب کنند تا دقیقا در این پروژه استفاده شود. با اینکه یک‌سوم جمعیت یوز در مرکز تکثیر در اسارت هستند، امسال ۷درصد بودجه یوز بهاین بخش اختصاص یافت؛ اولویت ما حفاظت زیستگاه یوزهاست.

سعید یوسف‌پور مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با تاکید بر اینکه بقای یوز در گروء نیروی انسانی و منابع مالی است در روز جهانی یوز می‌گوید: برنامه‌های روتین حفاظت از یوز دیگر پاسخگو نیست و برنامه اقدام ملی برای این گونه بسیار ضروری است در غیر این صورت یوز سومی گونه گربه‌سان کشور خواهد بود که در مدت کوتاه منقرض میشود.

به زودی چندین توله یوز از مادر جدا و برای یافتن قلمرو مستقل می‌شوند در نتیجه، مجموعه اقدامات حفاظتی که آنها را در زیستگاه نگه دارد باید سرعت بیشتری بگیرد، مثل پروژه فنس‌کشی در نقاط داغ تردد یوز. تا پایان شهریور ۱۰ کیلومتر از مسیر شهر میامی به روستای عباس‌آباد فنس‌کشی خواهد شد. ۸ کیلومتر هم جزو تعهدات وزارت راه است و در مجموع از حدود ۸۰ کیلومتر مسیر(رفت و برگشت) ۲۶ کیلومتر فنس‌کشی می‌شود.