یکی از صحنه‌های پراضطراب زندگی زمانی است که برگه آزمایش را در دست گرفته‌ایم و کلمات و جملات نامفهوم را چند بار می‌خوانیم که تا قبل‌از نوبت پزشک، فقط بفهمیم اوضاعمان خوب یا خراب است! خواندن نتیجه آزمایش خیلی سخت نیست؛ باید چند مفهوم ساده را بشناسیم و معنای چند واژه پرکاربرد را بدانیم. البته درهرصورت، تفسیر دقیق آزمایش را باید حتما از زبان پزشک متخصص شنید! اینجا یک راهنمای کامل برای درک و تفسیر آزمایشات پزشکی در خانه در اختیارتان می‌گذاریم.
آزمایش پزشکی با اندازه‌گیری اجزای مختلف خون، ادرار، مدفوع، بزاق، بافت و غیره، تصویر کاملی از سرنخ بیماری‌های احتمالی و عملکرد صحیح اندام‌های داخلی ترسیم می‌کند، تصویری که برای ارزیابی وضعیت فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بدن فوق‌العاده حیاتی است. آزمایش پزشکی، به دلایل زیر، مطمئن‌ترین راه چکاپ و اطمینان از سلامت کلی است:
بیشترین کاربرد آزمایش‌های پزشکی زمان مشاهده اولین علائم بیماری‌هاست؛ با‌این‌حال:
می‌خواهید عادت خوب چکاپ کامل سالانه جزئی از روتین سلامت جسمانی شما باشد اما فرصتش را ندارید؟ خدمات آزمایش در منزل دکترساینا با نمونه‌گیری در محل دل‌خواه شما، پایش مستمر را برایتان ساده‌تر می‌کند.
نتایج آزمایش‌های پزشکی به‌شدت تحت‌تأثیر غذاها، داروهای مصرفی و حتی «احساس» شما موقع نمونه‌گیری است. اگر قبل‌از نمونه‌گیری ورزش شدید یا فعالیت بدنی سنگین داشتید یا حتی در دوره قاعدگی بودید، نتیجه تست کاملا دقیق نخواهد بود. برای آنکه درک و تفسیر پزشک از برگه جوابیه درست باشد، تمام داروهای تجویزی، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی را اطلاع دهید.
برگه اکثر آزمایش‌ها پر از عدد و رقم و مقادیر کیفی است که با کلمات انگلیسی تعریف شده‌اند. چطور بدانیم هر عدد به چه معناست؟ معمولا خود آزمایشگاه محدوده نرمال و مرجع را کنار هر فاکتور قید می‌کند تا ارزیابی حدودی نتایج برای آزمایش‌دهنده دشوار نباشد. این محدوده شامل بالاترین و پایین‌ترین عدد «طبیعی» است، از تست میلیون‌ها فرد سالم به دست آمده و قابل‌استناد است.
برای مثال، محدوده مرجع در آزمایش قند خون ناشتا معادل ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. تا وقتی نتیجه آزمایش در همین بازه باشد، همه‌چیز طبیعی خواهد بود؛ سطوح بالاتر بیانگر احتمال دیابت و افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و سطوح پایین‌تر به معنای هیپوگلیسمی و خطرات مرتبط به آن است.
نکته: ممکن است نتیجه یک فاکتور برای گروه‌های سنی بزرگ‌سالان و کودکان یا برای زنان و مردان متفاوت باشد.
اگر نتیجه تست بالاتر یا پایین‌تر از محدوده مرجع باشد، احتمالا (نه لزوما!) زنگ خطر یک بیماری یا مشکلی در سلامتی است. همچنین گاه نتایج آزمایش افراد سالم خارج از محدوده نرمال و نتایج افراد بیمار در محدوده مرجع اعلام‌شده است. به‌همین‌خاطر تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن نتیجه آزمایش به دانش و تخصص پزشکی نیاز دارد. از‌این‌رو پزشکان ما در دکترساینا برای تفسیر پاسخ تست با شما تماس می‌گیرند!
فاکتورهای هر آزمایش با واحد اندازه‌گیری مشخص و ثابت اعلام می‌شوند. در جدول زیر پرکاربردترین واحدها و مفهومشان را آورده‌ایم.
|
واحد اندازه‌گیری |
مفهوم |
|
cmm |
تعداد سلول‌ها در میلی‌متر مکعب |
|
fL |
فمتولیتر (یک تریلیونیم لیتر) |
|
g/dL |
گرم در دسی‌لیتر |
|
mg/dL |
میلی‌گرم در دسی‌لیتر |
|
mL |
میلی‌لیتر |
|
IU/L |
واحد بین‌المللی در لیتر |
|
mEq/L |
میلی‌اکی‌والان در لیتر |
|
mmol/L |
میلی‌مول در لیتر |
|
ng/mL |
نانوگرم در میلی‌لیتر |
|
pg |
پیکوگرم (یک تریلیونیم گرم) |
علاوه‌بر اعداد و ارقامی که در برگه‌های آزمایش پزشکی می‌بینیم، نتایج برخی آزمایشات به‌صورت کیفی و غیرعددی با یک واژه اعلام می‌شود. در ادامه به رایج‌ترین کلمات در آزمایشات پزشکی و مفهوم آنها اشاره می‌کنیم.
جدای از وضعیت سلامت آزمایش‌دهنده، عواملی مثل سن‌و‌سال، جنسیت، رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانند به‌راحتی بر نتیجه آزمایش اثر بگذارند و فاکتور مورد مطالعه را کمتر یا بیشتر نشان دهند. به‌همین‌خاطر در مواردی با نتایج مثبت یا منفی کاذب در آزمایش‌های پزشکی روبه‌رو می‌شویم:
فراموش نکنید که حتی درصورت دقت بالای آزمایش‌ها، هیچ آزمایشی کامل نیست و برای تصمیم‌گیری قطعی در مورد وضعیت سلامت فرد کافی نیست. کار را باید به کاردان سپرد و تفسیر آزمایش را باید از زبان پزشک شنید! خبر خوب اینکه امروز می‌توانید بدون مراجعه حضوری، تفسیر آنلاین نتایج آزمایش خود را از پزشکان دریافت کنید و خیلی سریع‌تر به پاسخ برسید.
اکنون که می‌دانید نتیجه آزمایش‌های پزشکی را چطور بخوانید و بهتر درک کنید، لطفا به دانش خود بسنده نکنید. خیلی وقت‌ها قیاس نتیجه آزمایش با مقدار مرجع کافی نیست و باید آزمایش‌های دیگری انجام شود! اگر علاقه یا فرصتی برای حضور در محیط‌های کلینیکی ندارید، تست در منزل را به دکترساینا بسپارید و تفسیر را تلفنی از زبان کارشناسان ما بشنوید.
