به گزارش خبرنگار مهر، امروز شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۴، تالار شیشه‌ای با صحنه‌ای سنگین و سراسر قرمز آغاز به کار کرد. شاخص کل بورس تهران صبح خود را با ریزش تند و پرشتاب آغاز کرد و ظرف نیم ساعت ابتدایی حدود ۲۳ هزار واحد سقوط کرد و در ادامه با افتی ملایم‌تر، طی نیم ساعت دوم ۳ هزار واحد دیگر از دست داد و تا لحظه تنظیم این گزارش، با کاهش ۲۷ هزار و ۳۵ واحدی معادل ۱.۱۱ درصد، در جایگاه ۲ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۴ واحدی ایستاد.
این افت در حالی رقم می‌خورد که شاخص کل از سقف تاریخی ۳ میلیون و ۲۵۹ هزار واحدی اواخر اردیبهشت ۱۴۰۴ تاکنون بیش از ۲۶ درصد و معادل بیش از ۸۵۰ هزار واحد عقب‌نشینی کرده است؛ مسیری که بی‌شباهت به سقوط تاریخی اردیبهشت ۱۴۰۲ نیست.
سایه مکانیزم ماشه بر بازار سرمایه
این روزها بازار سرمایه علاوه بر فشار فروش مزمن، با موجی از نگرانی روانی همراه است؛ نگرانی‌ای که با فعال شدن فرآیند اجرایی مکانیزم ماشه، رنگی تازه گرفته است.
روز پنج‌شنبه سه کشور اروپایی طرف برجام با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل، روند فعال‌سازی «اسنپ‌بک» را کلید زدند؛ اقدامی که به باور بسیاری از کارشناسان، هرچند در شرایط تحریم‌های فعلی اثر عملیاتی گسترده‌ای ندارد، اما از منظر روانی همچون ابر سیاهی بر فراز تالار نقش بسته است.
به عقیده این کارشناسان، آنچه این روزها مشاهده می‌شود بیش از آنکه نتیجه اثرات واقعی باشد، بازتابی از بیش‌واکنشی بازار به این خبر است. برخی تحلیلگران هم معتقدند در صورت تعیین تکلیف و واقعیت‌سنجی اثر مکانیزم ماشه و با توجه به برخورد بازار با نواحی حمایتی مهم، امکان بازگشت و چرخش هرچند موقت وجود دارد؛ با این حال، رشد پایدار همچنان وابسته به ورود جریان نقدینگی تازه است که فعلاً نشانه‌ای از آن دیده نمی‌شود.
عملکرد شاخص‌های منتخب
در کنار افت ۲۷ هزار واحدی شاخص کل، شاخص قیمت (وزنی-ارزشی) نیز با کاهش ۴۸۴۹ واحدی (منفی ۱.۱۱ درصد) در سطح ۴۳۱ هزار و ۲۲۴ واحد نشست.
شاخص کل هم‌وزن که بیانگر میانگین تغییرات بدون وزن‌دهی به شرکت‌های بزرگ است، با ۴۶۶۰ واحد کاهش (منفی ۰.۶۱ درصد) به رقم ۷۵۶ هزار و ۲۶۷ واحد رسید و شاخص قیمت هم‌وزن نیز با همین نسبت ۲۳۴۲ واحد افت کرده و به ۳۸۰ هزار و ۴۵ واحد محدود شد.
شاخص آزاد شناور نیز با ۳۶ هزار و ۸۰۶ واحد کاهش (منفی ۱.۲۰ درصد) تا سطح ۳ میلیون و ۳۸ هزار و ۵۷۲ واحد عقب نشست.
شاخص بازار اول در پایان با ریزش ۲۴ هزار و ۸۴۲ واحدی (منفی ۱.۳۴ درصد) و شاخص بازار دوم با افت ۳۹ هزار و ۱۷۸ واحدی (منفی ۰.۸۴ درصد) بسته شد.
عوامل اثرگذار و چهره‌های منفی بازار
بیشترین فشار بر شاخص کل امروز از سوی هفت نماد بزرگ و اثرگذار وارد شد. ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۵۲۰۷ واحد بیشترین سهم را در افت امروز داشت، پس از آن فارس با ۳۹۶۷ واحد، شستا با ۱۶۲۲ واحد، شپنا با ۱۵۳۲ واحد، نوری با ۱۴۴۸ واحد، شپدیس با ۱۳۳۹ واحد و بانک ملت (وبملت) با ۱۳۳۶ واحد کاهش، سنگین‌ترین اثر منفی را برجا گذاشتند.
پرتراکنش‌ترین‌ها بر اساس تعداد معاملات
بر پایه معیار تعداد معاملات، امروز بانک ملت (وبملت) با ۴۳۶۱ معامله در صدر پرتراکنش‌ها قرار گرفت. پس از آن سایپا (خساپا) با ۲۲۴۸ معامله و ذوب‌آهن اصفهان (ذوب) با ۱۸۷۲ معامله در جایگاه دوم و سوم نشستند.
پالایش نفت اصفهان (شپنا) با ۱۶۵۸ معامله، شستا با ۱۵۷۲ معامله، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۱۴۷۴ معامله و ایران خودرو با ۱۳۰۸ معامله، دیگر چهره‌های پرتراکنش بورس بودند.
فضای فرابورس در مدار نزول
شاخص کل فرابورس نیز بی‌نصیب از فضای سنگین امروز نبود و با افت ۴۲ واحدی (منفی ۰.۱۸ درصد) به ۲۳ هزار و ۵۱ واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن فرابورس با کاهش ۵۸۴ واحدی (منفی ۰.۴۶ درصد) به ۱۲۷ هزار و ۴۵۸ واحد سقوط کرد.
در بین نمادهای با اثر مثبت، آریان با ۲۳.۷۸ واحد و فزر با ۱۷.۳۱ واحد بیشترین نقش را در کاهش سرعت افت ایفا کردند. در سمت مقابل، آریا، حسینا و سامان از عوامل منفی شاخص فرابورس بودند.
پرتراکنش‌ترین نماد فرابورس امروز پویا (رپویا) بود که با ۱۳۵۲ معامله در صدر ایستاد. پس از آن، شبصیر، مهرمام، مهر، نان، فزر و وگردش دیگر پرتراکنش‌های فرابورس بودند.
نقدینگی، صف‌ها و بی‌اعتمادی بازار
ارزش معاملات خرد امروز بورس به ۱,۵۲۷ میلیارد تومان محدود شد. جریان نقدینگی نشان داد حقیقی‌ها ۷۹ میلیارد تومان فروش خالص به حقوقی‌ها داشته‌اند و خروج از صندوق‌های درآمد ثابت نیز به ۸۹۲ میلیارد تومان رسیده است. در پایان معاملات، ۱۷ نماد دارای صف خرید به ارزش ۳۴۷ میلیارد تومان و ۴۰۲ نماد در صف فروش به ارزش سنگین ۳,۵۳۵ میلیارد تومان بودند. سرانه خرید حقیقی‌ها ۳۶.۵ میلیون تومان و سرانه فروش آن‌ها ۳۹.۴ میلیون تومان ثبت شد.
به گفته برخی معامله‌گران، بازار این روزها به مرحله‌ای رسیده که سهام را «برای نوه و نتیجه» کنار می‌گذارند. امکان دارد پس از هر بازگشت کوتاه، فروشندگان دوباره فعال شوند.
اعتماد بازار به‌وضوح آسیب دیده و بسیاری از فعالان قدیمی فاصله گرفته‌اند. این گروه هشدار می‌دهند هرچند بازار از نظر ارزندگی جذاب است، اما همچنان محتمل است که با افت بیشتر، ارزنده‌تر هم شود.
آن‌ها تأکید می‌کنند تا زمانی که «باند قدرت» به اهداف خود نرسیده و اراده‌ای برای تغییر مسیر نشان ندهد، جریان بازار از جای خود تکان نخواهد خورد و حتی در اوج بحران نیز می‌توانند آن را متوقف کنند.
