در چنین فضایی، مالکان برای جبران کاهش ارزش پول ملی و هزینههای جاری خود، اجارهبها را افزایش میدهند. با این حال، درآمد بخش بزرگی از مستأجران متناسب با این افزایشها رشد نکرده است. در نتیجه، بسیاری از خانوارها مجبور به تغییر محل سکونت به واحدهای کوچکتر یا محلههای ارزانتر میشوند، و حتی در برخی موارد، به اجبار به حاشیه شهرها کوچ میکنند.
رکود تورمی سبب شده است که سرمایهگذاران نیز انگیزه کمتری برای ساختوساز یا عرضه واحدهای جدید به بازار اجاره داشته باشند. هزینه بالای ساخت و کمبود تسهیلات بانکی کارآمد، باعث شده عرضه مسکن کاهش یابد و این مسئله به افزایش فشار بر بازار اجاره منجر شده است. به بیان دیگر، رکود تورمی نهتنها تقاضا را تحت فشار قرار داده، بلکه عرضه را هم محدود کرده است.
بازار اجاره بیش از هر چیز بر زندگی اقشار کمدرآمد و طبقه متوسط اثر میگذارد. این گروهها معمولاً فاقد توانایی خرید مسکن هستند و به همین دلیل وابسته به بازار اجارهاند. افزایش اجارهبها در شرایط رکود تورمی باعث میشود بخش قابل توجهی از درآمد ماهانه این خانوارها صرف اجاره شود و سهم سایر نیازهای اساسی مانند آموزش، بهداشت و تغذیه کاهش یابد.
ادامه این وضعیت میتواند پیامدهای اجتماعی خطرناکی به همراه داشته باشد. از جمله، افزایش جمعیت حاشیهنشین، رشد سکونت در بافتهای فرسوده و حتی مهاجرتهای اجباری از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچکتر. این تغییرات میتوانند تعادل جمعیتی و اجتماعی کشور را بههم بزنند و چالشهای جدیدی برای مدیریت شهری و اجتماعی ایجاد کنند.
برای خروج از این چرخه معیوب، دولت باید سیاستهای حمایتی و مداخلات هدفمند را در دستور کار قرار دهد. ارائه وامهای ودیعه مسکن، حمایت از ساخت مسکن استیجاری و کنترل منطقی اجارهبها از جمله اقداماتی است که میتواند به تعدیل فشارها کمک کند. در عین حال، افزایش تولید مسکن در بلندمدت تنها راه پایدار برای تعادلبخشی به بازار اجاره خواهد بود.
بازار اجاره در شرایط رکود تورمی شدید با بحرانی چندوجهی روبهروست که تنها با سیاستهای کوتاهمدت و بلندمدت قابل مدیریت است. بیتوجهی به این وضعیت میتواند موجب تشدید نابرابری اجتماعی و افزایش آسیبهای اقتصادی و اجتماعی شود. بنابراین، همزمان با تثبیت اقتصاد کلان، توجه ویژه به وضعیت بازار اجاره و حمایت از مستأجران باید در اولویت سیاستگذاریها قرار گیرد.
برررسیها از فایلهای ارائه شده به بازار نشان میدهد برای آپارتمانهای اجارهای در محلههای تهران در مناطق ۲۲ گانه تهران، به پول پیش بالای ۶۰۰ میلیون تومان نیاز است. بررسیها نشان میدهد بهصورت میانگین، برای آپارتمانهای با سن بنای ۷.۶ سال و با مساحت ۸۶.۱ مترمربع، مستاجران باید بهصورت میانگین ماهانه ۲۰میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بههمراه ۶۵۴میلیون و ۷۰۰ هزار تومان پرداخت کنند.
البته این رقم برای محلهها و مناطق مختلف متفاوت است. در محله دولتخواه جنوبی در منطقه ۱۹ تهران میتوان با پولپیش ۳۰۰میلیون تومان یک واحد مسکونی ۶۰ مترمربعی اجاره کرد یا در افسریه شمالی با اجاره ماهانه ۸ میلیون و پولپیش ۳۰۰میلیون تومانی، آپارتمانی با مساحت ۷۳ مترمربع و سن بنای ۱۶ سال ساخت اجاره کرد. در مقابل مناطق شمالی آپارتمانهای با رهن کامل بالای ۵ میلیارد نیز وجود دارند و بهطور مثال برای اجاره آپارتمانی ۱۴۰متری در زعفرانیه، باید ماهانه ۸۰میلیون تومان با پولپیش یکمیلیارد تومان پرداخت کرد.