مجید تفرشی» در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ارسال نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت در راستای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، با بیان اینکه «در دو دهه مناقشه هسته‌ای، در گفت‌وگوها، تصورات و توقع خودمان از گفت‌وگوها فراز و نشیب زیادی داشتیم و مواضع خیلی سینوسی بوده است»، گفت: البته غربی‌ها هم این مواضع و وضعیت را داشتند، اما وضعیتی که الان داریم، وضعیتی نیست که سال گذشته یا ۱۰ سال یا ۲۰ سال پیش داشتیم. تصور غربی‌ها، عرب‌ها، اسرائیل و آمریکا در دوره‌های مختلف این بوده که ایران دارد وقت می‌خرد و جدیتی در مذاکرات ندارد و برای این که به آستانه ساخت بمب برسد از مذاکرات استقبال می‌کند. با این همه برجام در سال ۱۳۹۴ به دست آمد و تنها مقطعی بود که طرفین به یک تفاهم مسالمت‌آمیز برای حل این مناقشه رسیدند.
وی با اشاره به تلاش کشورهای اروپایی برای فعال سازی مکانیسم ماشه مبتنی بر برجام از نگاه ایران تصریح کرد: نگاه اول این است که آمریکایی‌ها همه کاره هستند و اروپا هیچ کاره و وقت‌مان را نباید با آنها هدر دهیم، نگاه دوم این است که با آمریکا می‌توانیم به توافق برسیم و اروپا را هم به این واسطه ساکت می‌کنیم. این در حالی است که در آمریکای ترامپ، تاثیر مثبت اروپایی‌ها بر تصمیمات سیاست خارجی آمریکا نسبت به قبل محدود شده است و به ویژه با توجه به تحولات سال‌های اخیر، در مورد ایران اتفاقا این تاثیر جنبه تخریبی‌اش بیشتر شده است، یعنی شاید نتوانند خبر خوشی از آمریکا برای ما بیاورند اما خبر بد حتما می‌توانند بیاورند و مکانیسم ماشه یکی از این خبرهای بد است.
این پژوهشگر تاریخ و کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: موضوع استفاده از مکانیسم ماشه شرایطی ایجاد کرده است که می‌تواند به اروپایی‌ها در این شرایط نقش پررنگی بدهد و این مساله را اروپایی‌ها خوب می‌دانند و درک کردند. ابتدا وقتی شروع به تهدید استفاده از مکانیسم ماشه علیه ایران کردند، می‌خواستند ایران را به زانو در بیاورند، ولی الان بیشتر به عنوان اهرم فشار برای امتیازگیری به آن نگاه می‌کنند.
تمدید قطعنامه ۲۲۳۱، گزینه کمتر بدتر
ترامپ و رهبران اروپا
به نظر می‌آید الان گزینه‌ای جز تمدید زمان قطعنامه نیست
تفرشی گفت: ایران تصمیم گرفته باید با اروپایی‌ها جدی‌تر برخورد کند که به نظرم دارند این کار را انجام می‌دهند. اما بعید می دانم ایران بتواند از تصمیم قطعی اروپا برای بازگشت از تصمیم فعال‌سازی ماشه جلوگیری کند. تصور من این است که با توجه به زمان و شرایط مذاکراتی، ایران می‌تواند به یک توافق موقت درباره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ با اروپایی‌ها برسد؛ البته ایران قبلا این موضع را نداشت اما به نظر می‌آید الان چاره‌ای جز تمدید زمان قطعنامه نیست.
وی تاکید کرد: برگ برنده ایران این است که اروپا نسبت به مواضع شدید قبلی‌خود در رابطه با برخورد با ایران چه بر سر برجام و چه اوکراین نرم‌تر شده است و در این میان نیز سعودی‌ها که در زمان برجام از دشمنان اصلی این توافق بودند، موافق تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ و اینکه از بحرانی جدی‌تر جلوگیری کنند، هستند.
این پژوهشگر تاریخ معاصر در رابطه با مابه‌ازای موافقت اروپا با تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ به جای استفاده از مکانیسم ماشه گفت: یکی از موضوعاتی که ایران در مذاکرات با ترامپ در دومین دور ریاست‌جمهوری‌اش رد کرد، پذیرش کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای بود. معتقدم می‌توانیم این کنسرسیوم را بپذیریم البته چه بهتر در خاک ایران باشد، اما حتی خارج از خاک ایران هم این ایده خوب و مفید است؛ چرا که این کنسرسیوم شرکای منطقه‌ای دارد و هر اقدامی را آمریکا و اسرائیل نمی‌توانند علیه آن انجام دهند. از طرفی افزایش نظارت‌های آژانس می‌تواند در شرایط فعلی کمک‌کننده باشد.
تفرشی گفت که تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ تنها راهی است که می‌توان به وسیله آن مانع از تعرض نظامی با مجوز بین‌المللی و اجماع جهانی علیه ایران شد.
وی اظهار کرد: در شرایط فعلی گفت‌وگو با اروپا امری ضروری است؛ ممکن است جنبه اصلاحی و کمکی آن به ایران ضعیف باشد، اما جلوی تخریب بیشتر را می‌تواند بگیرد.
این کارشناس مسائل بین‌لملل در ادامه گفت: ایران از روز اول در دیپلماسی عمومی مشکل داشت و هنوز هم در این رابطه مشکلات زیادی دارد. متاسفانه کنش‌گران ایرانی در اروپا و آمریکا حمایت خوبی از سوی ایران نمی‌شوند و از این زاویه ضعیف هستیم. تا وقتی که دیپلماسی عمومی و استفاده از توان شهروندان ایرانی در اروپا به کار گرفته نشود، نمی‌توانیم مواضع و سیاست‌هایمان را در سطح افکار عمومی جهانی پیش ببریم.
وی در پاسخ به اینکه ایران با تحریم‌های یک جانبه و حداکثری آمریکا مواجه است، بازگشت تحریم‌ها و قطعنامه‌ها چه اثری بر اقتصاد کشور می تواند داشته باشد؟ گفت: بازگشت تحریم‌ها جنبه فرااقتصادی هم دارد و ایران به لحاظ سیاسی و امنیتی به طور رسمی به مقدمات ذیل بند هفت منشور سازمان ملل ارجاع می‌شود. مکانیسم ماشه می‌تواند ایران را به موضوع اجماع کشورهای حامی آمریکا و غیره سوق دهد، از این رو تاثیرات بازگشت قطعنامه‌ها به لحاظ سیاسی و امنیتی نیز قابل توجه است.
