به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صندوق نوآوری و شکوفایی، حمایت‌های دولت‌ها و مجلس در دوره‌های مختلف و تصویب قوانین حمایتی متعدد از جمله «قانون جهش دانش‌بنیان» و همچنین تصویب «افزایش سرمایه صندوق از ۳ همت به ۱۰ همت در سال ۱۴۰۲ و در گام مهم بعدی، افزایش سرمایه به ۵۰ همت در بهمن ماه ۱۴۰۳»، نقش بسزایی در افزایش دامنه خدمات ارائه‌شده از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکت‌های دانش‌بنیان داشته است.
دولت چهاردهم نیز از آغاز به کار در مردادماه ۱۴۰۳، اهتمام ویژه‌ای به تقویت و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان داشته است. در کنار تصویب افزایش سرمایه صندوق به ۵۰ همت، عزم جدی در این حوزه را می‌توان در ابلاغ نخستین آیین‌نامه برنامه هفتم توسعه در دولت چهاردهم که مربوط به اعتبار مالیاتی است، مشاهده کرد.
صندوق نوآوری و شکوفایی همواره تلاش کرده است سیاست‌ها و برنامه‌های خود را در جهت کمک به توسعه زیست‌بوم نوآوری و فناوری در کشور و افزایش سهم اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص ملی (GDP) تدوین و اجرایی کند.
در عین حال، با توجه به ظرفیت بسیار بالای موجود در شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های مختلف از جمله پزشکی، داروسازی، تجهیزات پزشکی، کشاورزی، صنعت و معدن، ماشین‌آلات، مواد غذایی و ...، صندوق نوآوری با تدوین و اجرایی‌کردن برنامه‌های ویژه، این ظرفیت‌ها را به سمت اولویت‌های اصلی و راهبردی کشور و رفع نیاز در بخش‌های مختلف، سوق داده است.
در این گزارش قصد داریم مهم‌ترین اقدامات و برنامه‌های صندوق نوآوری و شکوفایی را در یکسال نخست فعالیت دولت چهاردهم مرور کنیم.
برنامه ملی «تولید داروهای مشتق از پلاسما» و «تولید انسولین»
اطمینان از تأمین پایدار ذخایر راهبردی با کیفیت دارو، پیش‌بینی و پیشگیری از کمبود دارو و کاهش سهم واردات فوریتی از تأمین نیاز کشور، همچنین تقویت توان تولید داخل و صادرات کشور و خوداتکایی ۹۰ درصدی در حوزه دارو، فراورده‌های سلامت، تجهیزات و ملزومات پزشکی و ایمن‌ساز (واکسن)، از جمله سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و اهداف مقرر در برنامه هفتم پیشرفت محسوب می‌شود.
صندوق نوآوری و شکوفایی براین اساس، هدف‌گیری مبتنی بر حمایت ویژه از حوزه‌های اولویت‌دار از جمله حوزه سلامت و درمان را در دستور کار خود قرار داده است. ارزبری محصولات دارویی اعم از مواد میانی و محصول نهایی در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۱۸۰۰ میلیون دلار بوده است که در این میان، سهم مشتقات پلاسما و انسولین نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار است.
برهمین اساس و در راستای کمک به رفع نیاز کشور در این حوزه استراتژیک و راهبردی، صندوق نوآوری و شکوفایی با همکاری ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان زیست فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی، فراخوان مشارکت در دو برنامه ملی «تولید داروهای مشتق از پلاسما» و «تولید انسولین» را در آبان ۱۴۰۳ منتشر کرد.
صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف دستیابی به خودکفایی در این دو خانواده از محصولات راهبردی (پلاسما و انسولین)، سرمایه‌گذاری و مشارکت با بخش خصوصی تا سقف ۲ هزار میلیارد تومان را درحال اجرا دارد.
برنامه ملی «تولید داروهای مشتق از پلاسما» شامل حمایت از افزایش ظرفیت تولید داروهای مشتق از پلاسما مانند آلبومین و IVIG است. داروهای مشتق از پلاسما در درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و تأمین سریع نیاز بیماران، جلوگیری از خروج ارز از کشور و خودکفایی در زمینه تولید این داروها، بسیار حائز اهمیت است.
همچنین باتوجه به افزایش شیوع دیابت در کشور، کاهش سهم واردات و تسهیل دسترسی سریع بیماران، برنامه ملی «تولید انسولین» شامل تولید آنالوگ‌های انسولین انسانی شامل انسولین با اثر سریع و انسولین‌های با اثر طولانی مانند گلارژین و دگلودک تا سقف نیاز کشور، در دستور کار صندوق نوآوی و شکوفایی قرار گرفت.
انتظار می‌رود با استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها، تا دو سال آینده ۶۰ درصد نیاز کشور به انسولین در داخل کشور تولید شود.
کمک به حل ناترازی برق با تجهیز کولرهای آبی به الکتروموتورهای فوق‌کم‌مصرف BLDC
در شرایطی که کشور با مشکل جدی ناترازی انرژی روبرو است، میلیون‌ها دستگاه کولر آبی در کشور وجود دارند که سهم بالایی از مصرف برق را به خود اختصاص داده‌اند.
گزارش‌ها نشان می‌دهند، میزان مصرف برق در کشور از ۴۰ هزار مگاوات (در سایر ماه‌ها) به ۷۰ هزار مگاوات در ماه‌های گرم سال افزایش پیدا می‌کند که بخش زیادی از این میزان، به وسایل سرمایشی (کولرهای آبی و گازی) اختصاص دارد.
اگرچه انجام برخی اقدامات از جمله سرویس‌های دوره‌ای کولرهای آبی (روغن‌کاری موتور و تعویض پوشال‌های فرسوده برای کاهش فشار بر موتور کولر یا نصب سایبان) به کاهش مصرف برق و افزایش بهره‌وری کولرهای آبی کمک می‌کنند، اما آنچه بیش از همه به کاهش مصرف برق در کولرهای آبی کمک می‌کند، استفاده از الکتروموتورهای فوق کم‌مصرف و پربازده BLDC است.
الکتروموتورهای BLDC به دلیل بازدهی و بهره‌وری بالا شامل صرفه‌جویی ۵۰ درصدی در مصرف برق و ۲۰ درصدی در مصرف آب، کاهش قابل‌توجه نویز صوتی به دلیل حذف تسمه و پولی، سرویس و نگهداری آسان‌تر و طول عمر بالا، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شوند.
برهمین اساس، از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی بالغ بر ۱۳۵۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان که عمدتا در حوزه تولید الکتروموتورهای فوق کم‌مصرف BLDC فعالیت می‌کنند، اختصاص پیدا کرد و با حمایت‌های صورت‌گرفته، ظرفیت تولید الکتروموتورهای فوق کم‌مصرف BLDC در ۱۱ شرکت دانش‌بنیان از ۴۰ هزار دستگاه به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه افزایش پیدا کرد.
همچنین براساس تفاهم‌نامه‌ای که دی ماه ۱۴۰۳ میان صندوق نوآوری و شکوفایی و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) منعقد شد، ۸ هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز برای اعطای تسهیلات «تعویض موتور کولرهای آبی موجود با الکتروموتورهای راندمان بالا(BLDC) » از سوی دو مجموعه تأمین می‌شود.
در راستای حمایت از خریداران این محصول دانش‌بنیان، طرح فروش اقساطی الکتروموتورهای فوق کم‌مصرف BLDC از خردادماه ۱۴۰۴ آغاز شد. در این طرح، خریداران می‌توانند از تسهیلات لیزینگ با دوره بازپرداخت دو ساله برای خرید این محصول دانش‌بنیان استفاده کنند.
پیش‌بینی می‌شود، در صورتی که ۲۰ میلیون کولر آبی قدیمی موجود در کشور به موتورهای BLDC مجهز شوند، شاهد ۵ هزار مگاوات صرفه‌جویی در برق باشیم که گام مهمی در مسیر کمک به حل ناترازی انرژی در کشور خواهد بود.
اعطای تسهیلات اشتغال‌زایی به شرکت‌های دانش‌بنیان در مناطق کمتربرخوردار
یکی از اولویت‌های مهم در صندوق نوآوری و شکوفایی، توزیع عادلانه خدمات در سراسر کشور است تا تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان (بدون توجه به بُعد مسافت و دوری از مرکز) بتوانند به سهولت از خدمات صندوق بهره‌مند شوند.
از جمله اقدامات در این زمینه، انجام سفرهای استانی است که در قالب این سفرها، جمعی از معاونین، مدیران و کارشناسان صندوق به استان‌های مختلف سفر کرده و ضمن بررسی وضعیت زیست‌بوم نوآوری و فناوری هر استان از جمله عملکرد صندوق‌های پژوهش و فناوری فعال در استان، نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان استان را احصا و به درخواست‌های دانش‌بنیان‌ها از نزدیک رسیدگی می‌کنند.
از مرداد ۱۴۰۳ تا مرداد ۱۴۰۴ هیات‌های اعزامی صندوق شامل معاونان، مدیران و کارشناسان، به استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی، زنجان، سمنان، فارس، کرمان، کرمانشاه، گلستان، گیلان، مازندران سفر کردند و در مجموع، بالغ بر ۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای دانش‌بنیان‌های این استانها مصوب شد.
یکی دیگر از برنامه‌های صندوق نوآوری و شکوفایی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در استان‌های کمتر برخوردار است. براین اساس، تسهیلات اشتغال‌زایی با شرایط ویژه برای شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در استان‌های ایلام، آذربایجان غربی، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کردستان، کهگیلویه و بویر احمد، لرستان در نظر گرفته شد.
میزان مصوبات در این بخش بالغ بر ۱۶۴ میلیارد تومان بود که این تسهیلات، تنها با ارائه چک و سفته شرکت و با ضمانت صندوق نوآوری و شکوفایی از طریق بانک‌های عامل در اختیار این شرکت‌ها قرار گرفت.
تدوین بسته ۵ همتی برای حمایت از ۱۲ روز ایستادگی دانش‌بنیان‌های آسیب‌دیده از جنگ تحمیلی
کارگروه ویژه‌ای در صندوق نوآوری و شکوفایی برای بررسی و شناسایی آسیب‌های وارده به شرکت‌های دانش‌بنیان تشکیل شد. در مجموع، دامنه آسیب‌ها به ۳ دسته اصلی آسیب زیرساختی یا محل استقرار، از بین رفتن مواد اولیه و محصولات آماده و نیمه‌آماده، افت شدید فروش و کاهش محسوس درآمد به‌خصوص در شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال (به دلیل شرایط متاثر از جنگ تحمیلی) تقسیم‌بندی شدند.
صندوق نوآوری و شکوفایی در تعامل مشترک با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و همکاری شبکه بانکی، بسته حمایتی ۵ هزار میلیارد تومانی ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان آسیب‌دیده در جنگ تحمیلی اخیر را تدوین و اجرایی کرد که بالغ بر نیمی از این رقم تاکنون پرداخت شده و مابقی نیز در جریان پرداخت است.
حمایت از توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان و کمک به توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان
صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف حمایت از توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان و کمک به توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان، خدمات متنوعی را طراحی و اجرایی کرده است.
«تسهیلات سرمایه در گردش صادراتی» با هدف حمایت از تامین مواد اولیه، هزینه‌های نیروی انسانی و سایر هزینه‌های جاری مورد نیاز به منظور اجرای قراردادهای صادراتی و صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان پرداخت می‌شود. این تسهیلات تا سقف ۱۰۰ میلیارد تومان برای تولید محصول جهت کارکردهای نمایشگاهی یا ایجاد پایگاه‌های صادراتی، ارسال محصول جهت تست و بررسی عملکرد توسط مشتریان خارجی، بازاریابی صادراتی، به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت می‌شود.
«تسهیلات برنامه تولید فراسرزمینی» نیز با هدف حمایت از تامین سرمایه ثابت مورد نیاز جهت احداث خطوط مونتاژ و تولید نهایی (نظیر پرکردن، بسته‌بندی و امثال آن) محصولات دانش‌بنیان در سایر کشورها پرداخت می‌شود. شرکت‌های دانش‌بنیان که بخشی از تولید خود را در کشورهای دیگر دنبال می‌کنند، می‌توانند از این تسهیلات ۱۰۰ میلیارد تومانی تولید فراسرزمینی بهره‌مند شوند.
یکی دیگر از اقدامات مهم صندوق نوآوری و شکوفایی برای کمک به توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان، حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در نمایشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی در قالب پاویون اختصاصی یا حمایت از حضور این شرکت‌ها به صورت مستقل در نمایشگاه‌های مختلف است. اعزام شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب هیات تجاری و فناوری به نمایشگاه‌های بین‌المللی، اقدام دیگر صندوق برای کمک به توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان است.
از مرداد سال ۱۴۰۳ تا مرداد ۱۴۰۴ پاویون شرکت‌های دانش‌بنیان در ۲۱ نمایشگاه بین‌المللی با حضور ۲۸۰ شرکت و در ۲۴ نمایشگاه داخلی با حضور ۴۵۲ شرکت برپا شدند.
در بخش حضور مستقل نیز با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی، ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان در ۵۳ نمایشگاه بین‌المللی و ۷۵۳ شرکت در ۱۸۴ نمایشگاه داخلی حضور پیدا کردند. همچنین ۱۹۷ شرکت دانش‌بنیان نیز در قالب هیات تجاری و فناوری به ۱۵ نمایشگاه بین‌المللی اعزام شدند.
برگزاری رویداد دوشنبه‌های استارت‌آپی و پیوند است. در رویداد دوشنبه‌های استارت‌آپی تعدادی از استارت‌آپ‌ها براساس داوری انتخاب و در یک فرآیند آموزشی کوتاه مدت برای ارائه به سرمایهگذار آماده می‌شوند. در رویداد پیوند نیز ایده‌پردازان و استارت‌آپ‌هایی که هنوز به مرحله MVP نرسیده‌اند، طی فراخوانی شناسایی و آماده ارائه به شتابدهنده‌های دانش بنیان به عنوان عامل صندوق نوآوری و شکوفایی می‌شوند.
از مرداد ۱۴۰۳ تا مرداد ۱۴۰۴ تعداد ۶ رویداد دوشنبه‌های استارت‌آپی در حوزه‌های مختلف با معرفی ۵۴ استارت‌آپ و سرمایه درخواستی ۳۰۹ میلیارد تومانی برگزار شدند. همچنین در بازه زمانی ذکرشده، ۴ رویداد پیوند با معرفی ۳۳ استارت‌آپ و سرمایه درخواستی ۱۰۱ میلیارد تومان برگزار شدند.
