هنوز چند روزی از خرداد نگذشته بود که دو توله خرس از مرکزی در شهر ری به پارک پردیسان منتقل شدند. این دو توله خرس قهوه‌ای متعلق به منطقه حفاظت شده شهرستان مرودشت در استان فارس بودند که مادرشان تلف شده بود و برای درمان به تهران منتقل شده بودند. توله نر چند روز پس از تحویل به مرکز بازپروری پارک پردیسان یعنی در هشتم خرداد ماه در روندی عجیب از قفس ناپدید شد و تا امروز که دو ماهی از این ماجرا می‌گذرد، هیچ خبری از سرنوشت آن در دسترس نیست.
به گزارش جماران، به محض انتشار خبر گم شدن توله خرس، سازمان حفاظت محیط زیست در بیانیه‌ای اعلام کرد که رد پای این توله را در پارک پردیسان شناسایی کرده است. غلامرضا ابدالی مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست نیز در همان روزهای ابتدایی به رسانه‌ها اعلام کرد: گروه‌هایی از سازمان‌های مردم‌نهاد، هلال احمر و یگان‌های حفاظت استان‌های البرز و تهران به همراه دیگر بخش‌های مرتبط سازمان، جست‌وجوی گسترده‌ای را آغاز کردند.
وی در این مصاحبه با اشاره به وسعت 220 هکتاری پارک پردیسان و پوشش درختی و بوته‌ای این محل، شناسایی محل اختفای خرس را کاری دشوار توصیف کرده و از تلاش تیم‌های متخصص برای یافتن توله خرس خبر داده بود.
چندی بعد هم خبر گم شدن توله دوم بر سر زبان‌ها افتاد اما ابدالی این خبر را رد کرد و تاکید کرد که فقط یکی از توله‌ها گم شده است.
مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست دلیل گم شدن این توله خرس را هم به شلوغ بودن مرکز بازپروری به دلیل انتقال محموله بزرگی از پرندگان و رسیدگی کارشناسان به این محموله اعلام می‌کند.
به گفته ابدالی به دلیل شلوغی پارک، خرس استتار خود را بیشتر می‌کند و حتی به روی درختان پناه برده و خود را لای شاخ و برگ درخت‌ها مخفی می‌کند، به همین دلیل یافتن آن کار بسیار دشواری است.
وی همچنین از به‌کارگیری تله زنده‌گیری در پارک پردیسان خبر می‌دهد و اظهار امیدواری می‌کند که به زودی توله گم شده، به تله بیفتد.
اما نه تنها توله خرس به تله نمی‌افتد، بلکه یک ماه بعد در مرداد 1404 حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست نیز به رسانه‌ها از احتمال هرگونه سرنوشت، از جمله سرقت این حیوان، خبر می‌دهد و می‌گوید که همه این احتمالات در دست بررسی است.
وی در نشستی خبری توضیح می‌دهد: این توله خرس موفق شده بود از فنس‌ها خارج شود. با وجود تلاش‌های گسترده طی ۱۵ شبانه‌روز از جمله تله‌گذاری، استفاده از پهپاد و روش‌های دیگر، متأسفانه اثری از آن یافت نشده است.
این نخستین بار نیست که حیوانی در مرکز بازپروری پردیسان دچار مشکل می‌شود. در سال ۱۳۹۲ یک گوزن زرد ایرانی در محدوده حفاظت‌شده پارک پردیسان تهران توسط افراد ناشناس شکار و کشته شد. این حادثه در شامگاه یک شنبه با شلیک گلوله رخ داد و لاشه گوزن صبح روز بعد کشف شد. پس از این اتفاق، دو نفر به عنوان مظنون اصلی به دستگاه انتظامی معرفی شدند. پیروز -فرزند ایران و فیروز- هم پس از تلف شدن برادرانش در جریان پروژه تکثیر مصنوعی یوزپلنگ آسیایی، به همین مرکز منتقل و در نهایت پس از انتقال به بیمارستان تلف شد.
با وجود چنین شرایطی، آیا می‌توان پارک پردیسان را محیط امنی برای بازپروری حیوانات در نظر گرفت و اساسا انتقال حیوانات به این مرکز اقدام درستی است؟ از آنجا که با گذشت دو ماه خبری از توله خرس گمشده نیست آیا احتمال دزدیده شدن آن تقویت شده است؟
عبدالرضا باقری کنشگر محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار جماران در این رابطه بیان می‌کند: قطعا توله خرس گم شده پردیسان دزدیده شده است.
این کنشگر محیط زیست می‌گوید: تقریبا پنج تا ۶ سال پیش بود که تعداد زیادی پرنده از یک قاچاقچی گرفته بودند. این قاچاقچی پرسنل محیط زیست را تعقیب کرده بود و شبانه در پردیسان قفس‌ها را خالی کرده و پرندگان را با خود برده بود.
وی ادامه می‌دهد: گوزنی هم که در پردیسان شکار شده بود را همانجا پوستش را کنده و گوشت آن را با خود برده بودند. چنین سوابقی در پردیسان وجود دارد.
باقری معتقد است که خوراک شایعه جایی است که اخبار درست توسط منبع اصلی منتقل نشود. سازمان محیط زیست یک منبع رسمی است و باید اعلام کند که ما خرس را گم کرده‌ایم و آن را دزدیده‌اند تا شایعه هم منتشر نشود.
این کنشگر محیط زیست می‌گوید: درباره همین توله گم شده چند جور حرف مختلف منتشر شده است، اما چیزی که موثق‌تر شنیده‌ام، این است که موضوع عمدی بوده است. حرف‌های گقته شده را کنار هم می‌چینم، می‌بینم گم شدن خرس عمدی بوده است.
وی توضیح می‌دهد: فکر کنید یک خرسی در یک قفس داخل کلینک پردیسان است. البته در قفس دو خرس بوده‌اند و فقط یکی از آنها گم شده است. خروج خرس از قفس مستلزم این است که این توله از دو در رد شود. آن کلینیک این‌قدر بی‌ضابطه نیست که ابتدا خرس از در قفس بیرون بیاید، بعد از در شیشه‌ای بیرون بیاید و در نهایت در پارک رها شود.
باقری به این پرسش که پردیسان با توجه به سابقه‌ای که در نگهداری از حیوانات داشته، محل امنی برای بازپروری حیات وحش است؟ این‌گونه پاسخ می‌دهد: پاسخ دقیق به این پرسش این است که تهران نمی‌تواند جای مناسبی برای بازپروری حیوانات باشد اما اگر جای دیگری وجود نداشته باشد، محل فعلی می‌تواند با دوربین، نگهبان شبانه بیشتر و کنترل مستمر جای خوبی بشود.
وی یادآور می‌شود: اما درباره پارک پردیسان موضوع مهم بحث آلودگی هوای منطقه است. دقیقا پردیسان بین چهار اتوبان محصور است یعنی می‌توان گفت یکی از آلوده‌ترین مناطق تهران از لحاظ هوا است. موقعی که ماریتا (یوزپلنگی که سال 73 بعد از قتل مادر و دو برادرش به پردیسان منتقل شد) را به پارک پردیسان آورده بودند، از طرف انجمن حمایت از حقوق حیوانات به آنها اعلام کردیم که این حیوان به دلیل دونده‌گی زیاد ریه خیلی بزرگی دارد و نگهداریش در پردیسان باعث می‌شود که مستقیم بنزین و گازوئیل وارد ریه‌اش شده و تلف شود. به این ترتیب حیوان به بازپروری و خوب شدن نمی‌رسد.
این کنشگر محیط زیست تاکید می‌کند: لزومی ندارد که در شهر تهران مرکز بازپروری داشته باشیم اما نیاز است که سازمان در مرکز مثلا جایی مثل خجیر، یک مرکز بازپروری نمونه با امکانات مناسب داشته باشد. قطعا باید این مرکز در محیطی با فاصله از شهر باشد.
وی اضافه می‌کند: آلودگی، تردد زیاد و شلوغی باعث می‌شود که پارک پردیسان جای خوبی برای بازپروری نباشد. به‌خصوص در بعد از ظهرها تردد در این محل بیشتر می‌شود و روزانه حداقل 50 تا 60 هزار نفر آنجا رفت و آمد دارند. معلوم است که چنین جایی برای بازپرورری خوب نیست.
باقری سازمان محیط زیست را در موضوع گم شدن توله خرس مقصر می‌داند و تاکید می‌کند: وقتی شما از قاچاقچی یا هر جای دیگری حیوانی تحویل می‌گیرید، مسئولیت صفر تا صدش، چه کشته شود، چه بیمار شود و چه دزدیده شود، با سازمان حفاظت محیط زیست است و باید محیط زیست در این رابطه پاسخگو باشد.
وی به شایعات منتشر شده درباره احتمال انتقال توله خرس گمشده به باغ وحشی در پارک شهر این گونه واکنش نشان می‌دهد: از وقتی که مدیریت پارک پردیسان دوگانه شد، اتفاقات این چنینی زیاد شد. در گذشته فضای سبز سازمان محیط زیست در اختیار خود سازمان از نظر نگهداری، داشت و برداشت بود. اکنون چندین سال است که این وظیفه به شهرداری سپرده شده است و مدیریت دوگانه شده است. ساختمان‌ها و غیره دست محیط زیست است و کل فضای سبز در اختیار شهرداری است. ما هماهنگی داخل سازمانی بلد نیستیم، حال فکر کنید این هماهنگی تبدیل به بین سازمانی شود. ببینید چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.
وی اضافه می‌کند: اصلا بعید نیست که چون فضای سبز در دست شهرداری است، این مجموعه حیوان را پیدا کرده باشد. معمولا توله خرس به انسان‌ها نزدیک می‌شود. من در پردیسان چند توله خرس دیدم. وارد قفسشان که می‌شوید، به پای انسان می‌چسبند. احساس وابستگی دارند و دلشان می‌خواهد ارتباط برقرار کنند.
باقری با اشاره به گمانه‌های مختلف مطرح شده درباره سن توله خرس بیان می‌کند: گروهی آن را دو ماهه، برخی چهار ماهه و عده‌ای بالغ می‌دانند. بالاخره نفهمیدیم سن واقعی حیوان چقدر است. بین دو، چهار و هشت ماه در خرس شرایط زندگی خیلی متفاوت می‌شود. خرس هشت ماهه می‌تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد ولی بچه یک یا دو ماهه واقعا نمی‌تواند به زندگی بدون حمایت ادامه دهد.
وی درباره وجود پلاکی برای ردیابی حیوان می‌گوید: این حیوان مدت طولانی نبوده است که توسط سازمان دریافت شده است. چند روز قبل بچه‌های سازمان از مرکزی در شهر ری تعداد زیادی حیوان گرفته بودند که شامل این دو توله هم بود. بنابراین توله تازه به سازمان آمده است.
این کنشگر محیط زیست ادامه می‌دهد: ضمن اینکه تا جایی که من مطلع هستم، ساز و کاری برای پلاک زدن و حتی چیپ زدن به حیواناتی که قرار است از طریق سازمان در فضای شهری چه باغ وحش یا هر جای دیگری بماند، وجود ندارد.
وی اضافه می‌کند: قاعدتا اگر قرار باشد حیوانی داخل شهر نگهداری شود، حداقل باید چیپ داشته باشد. مثل چیپ‌هایی که به سگ‌ها می‌زنند و توسط دستگاه از روی آن، اطلاعات مرتبط به حیوان را می‌توان خواند. به نظرم این یک الزام است اما تا جایی که می‌دانم چنین ساز و کاری وجود ندارد.
