برای قرن‌ها، فیلسوفان و روانشناسان «زندگی خوب» را به دو شکل تعریف کرده‌اند: یک زندگی شاد و سرشار از احساسات مثبت، یا یک زندگی معنادار و هدفمند. اکنون یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که یک مسیر سوم و به همان اندازه مهم نیز وجود دارد که بسیاری از ما بدون آگاهی در جستجوی آن هستیم: زندگی سرشار از غنای روانشناختی.

براساس گزارش SciTechDaily، مطالعه جدید محققان دانشگاه فلوریدا و دانشگاه شیکاگو نشان می‌دهد که چرا برخی افراد با وجود داشتن زندگی شاد و معنادار، همچنان احساس پوچی و عدم رضایت می‌کنند.

زندگی خوب، فراتر از شادی و معنا

به گفته پژوهشگران، غنای روانشناختی به شکلی از زندگی اطلاق می‌شود که سرشار از تجربیات متنوع، جدید و دگرگون‌کننده باشد. این تجربیات لزوماً خوشایند یا هدفمند نیستند، اما کنجکاوی ما را ارضا می‌کنند، ما را به چالش می‌کشند و درنهایت، نحوه نگرش ما به جهان را تغییر می‌دهند.

محققان درباره پژوهش خود توضیح می‌دهند: «این ایده از این سوال نشأت گرفت: چرا برخی افراد با وجود زندگی شاد و معنادار، احساس عدم رضایت می‌کنند؟ ما دریافتیم چیزی که در زندگی آن‌ها گم شده بود، غنای روانشناختی بود.»

این مفهوم، تفاوت مهمی با دو مسیر دیگر دارد. شادی بر روی «احساس خوب» تمرکز دارد و معنا بر روی «انجام کار خوب». اما غنای روانشناختی، بر روی «دیدن جهان به شیوه‌های جدید» و تفکر عمیق‌تر متمرکز است. این تجربیات می‌توانند بیرونی باشند، مانند سفرکردن یا پذیرفتن چالش‌های جدید، یا درونی، مانند غرق‌شدن در یک رمان قدرتمند یا یک قطعه موسیقی تأثیرگذار.

یکی از یافته‌های جالب این پژوهش این است که غنای روانشناختی می‌تواند از تجربیات دشوار و ناخوشایند نیز حاصل شود. محققان می‌گویند: «دوران دانشگاه یک مثال خوب است. همیشه سرگرم‌کننده نیست و ممکن است همیشه حس عمیقی از معنا به شما ندهد، اما نحوه تفکر شما را تغییر می‌دهد. همین امر در مورد تجربه‌ای مانند زندگی در میان یک طوفان سهمگین نیز صادق است. شما آن را یک تجربه شاد یا حتی معنادار نمی‌نامید، اما دیدگاه‌تان را به لرزه در می‌آورد.»

این مطالعه نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از مردم در سراسر جهان، اگر مجبور به انتخاب شوند، آگاهانه یک زندگی غنی از نظر روانشناختی را انتخاب می‌کنند، حتی اگر این انتخاب به قیمت ازدست‌دادن بخشی از شادی یا معنای زندگی‌شان تمام شود.

البته این پژوهش به دنبال بی‌اهمیت جلوه‌دادن شادی و معنا نیست، بلکه قصد دارد تفکر ما را درباره مؤلفه‌های یک زندگی خوب گسترش دهد. محققان می‌گویند: «ما نمی‌گوییم شادی و معنا مهم نیستند. چرا هستند. اما ما می‌گوییم غنا را نیز فراموش نکنید. برخی از مهم‌ترین تجربیات زندگی، آن‌هایی هستند که ما را به چالش می‌کشند، شگفت‌زده می‌کنند و باعث می‌شوند جهان را متفاوت ببینیم.»

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Trends in Cognitive Sciences منتشر شده است.