خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ روز پزشک تنها یک مناسبت تقویمی نیست بلکه فرصتی برای بازخوانی واقعیت‌های پنهان حرفه‌ای که با جان انسان‌ها گره خورده است.
پزشکان استان مرکزی، در حالی به رسالت خود وفادار مانده‌اند که زیر فشارهای سنگین ساختاری، اقتصادی و اجتماعی، کمتر مجال آن را یافته‌اند که از خود و دغدغه‌هایشان سخن بگویند.
استان مرکزی با گستره‌ای از روستاهای کوهپایه‌ای تا شهرهای صنعتی و پرجمعیت، نیازمند شبکه‌ای گسترده و کارآمد از خدمات درمانی است اما واقعیت این است که تمرکز پزشکان در اراک، ساوه و خمین موجب شده بسیاری از مناطق کم‌برخوردار، همچنان در انتظار دسترسی منظم به پزشک عمومی یا متخصص بمانند.
این نابرابری جغرافیایی، فشار مضاعفی بر پزشکان شاغل در مناطق محروم وارد کرده؛ پزشکانی که گاه باید بار چند برابر بیمار را بر دوش بکشند، بدون آنکه زیرساخت‌ها یا مشوق‌های کافی در اختیار داشته باشند.
از نگاه عمومی، پزشک نماد رفاه مالی است؛ اما برای بسیاری از پزشکان جوان و عمومی، این تصور فاصله‌ای جدی با واقعیت دارد.
کارانه‌های معوق، هزینه‌های بالای تأسیس مطب و خرید تجهیزات، مالیات‌های سنگین و سهمیه‌بندی نامتوازن بیمه‌ها، اقتصاد درمان را برای این گروه آسیب‌پذیر ساخته است، در استان مرکزی، پزشکان تازه‌کار برای ماندن در این حرفه و ادامه خدمت، نیازمند حمایت‌های روشن و شفاف هستند.
مسیر طبابت با علاقه و مطالعه مداوم هموار می‌شود
پزشک معتمد خانواده استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اهمیت علاقه و پشتکار در مسیر پزشکی اظهار کرد: تبدیل شدن به یک طبیب موفق فرآیندی زمان‌بر است چرا که تنها با اتکا به تجربه، مطالعه مستمر و بهره‌گیری از آموزه‌های عملی امکان‌پذیر خواهد بود.
فرید ثاقبی اظهار کرد: کسانی که رشته پزشکی و سایر حوزه‌های درمانی را انتخاب می‌کنند باید این انتخاب را بر پایه علاقه و عشق به درمان بیماران انجام دهند، چراکه نگاه صرفاً اقتصادی و انگیزه‌های مالی نمی‌تواند مسیر درستی را برای آنان رقم بزند.
وی افزود: حرفه پزشکی با مسئولیت‌های سنگینی همراه است و تنها افرادی که انگیزه درونی و عشق واقعی به خدمت در این حوزه دارند می‌توانند در برابر سختی‌ها و چالش‌های آن موفق و پایدار بمانند.
سیستم بهداشتی درمانی ایران توان جذب پزشکان تازه‌فارغ‌التحصیل را ندارد
ثاقبی با اشاره به مشکلات اشتغال پزشکان جوان گفت: شرایط کنونی نظام بهداشت و درمان کشور امکان جذب مناسب فارغ‌التحصیلان پزشکی را فراهم نمی‌کند و همین موضوع سبب دلسردی و مهاجرت بسیاری از این قشر شده است.
وی ادامه داد: بخش قابل‌توجهی از پزشکان تازه‌فارغ‌التحصیل در سال‌های ابتدایی فعالیت خود با کمبود فرصت شغلی و درآمد ناکافی مواجه هستند، به‌گونه‌ای که دولت توان تأمین حقوق مناسب برای آنان را ندارد و در بخش خصوصی نیز زمینه اشتغال پایدار به‌خوبی فراهم نیست.
پزشک معتمد خانواده تصریح کرد: مسیر پزشکی یک مسیر طولانی و پرزحمت است که تنها با صبر، تلاش و ادامه تحصیل در مقاطع تخصصی و فوق تخصصی می‌تواند به ثبات شغلی و درآمد مناسب منجر شود.
وی تأکید کرد: افزایش مهاجرت پزشکان به کشورهایی که شرایط کاری و درآمدی بهتری ارائه می‌دهند، به معنای از دست دادن بخشی از استعدادهای ارزشمند جامعه است؛ استعدادهایی که سال‌ها برای تربیت آنان هزینه و تلاش شده است.
شاخص‌های سلامت در استان مرکزی بالاتر از میانگین مناطق محروم کشور است
ثاقبی با اشاره به وضعیت سلامت در استان مرکزی اظهار کرد: گرچه ارزیابی شاخص‌های دقیق سلامت بر عهده دانشگاه علوم پزشکی است، اما بر اساس مطالعات و تجربه می‌توان گفت وضعیت استان به دلیل شرایط اقتصادی نسبتاً مناسب، در مقایسه با بسیاری از مناطق محروم کشور مطلوب‌تر است.
وی افزود: استان مرکزی از نظر اقتصادی در سطح متوسط کشور قرار دارد و همین موضوع سبب شده بسیاری از شاخص‌های حوزه بهداشت و درمان در این استان از میانگین برخی مناطق محروم بالاتر باشد.
ثاقبی گفت: برخورداری نسبی مردم استان از شرایط اقتصادی بهتر موجب شده دسترسی آنان به خدمات پزشکی، دارو و مراقبت‌های بهداشتی بیشتر از مناطق کمتر توسعه‌یافته باشد.
وی تصریح کرد: البته همچنان چالش‌هایی نظیر کمبود نیروهای متخصص، فشار بر مراکز درمانی و نیاز به توسعه زیرساخت‌های بیمارستانی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
افزایش بیماری‌های مزمن همزمان با پیر شدن جمعیت استان مرکزی
پزشک معتمد خانواده با اشاره به تغییر الگوی بیماری‌ها در دهه‌های اخیر گفت: در گذشته بخش عمده مراجعان به مراکز درمانی را کودکان و جوانان تشکیل می‌دادند، اما با افزایش سن جمعیت، سهم بیماران میانسال و سالمند در مراجعات پزشکی رو به افزایش است.
وی افزود: بالا رفتن میانگین سنی جمعیت موجب رشد بیماری‌های مزمن همچون فشار خون، دیابت، بیماری‌های قلبی و مشکلات کلیوی شده است که که نیازمند مراقبت مداوم و پیگیری درمانی بلندمدت هستند.
ثاقبی تصریح کرد: علاوه بر بیماری‌های مزمن ناشی از سالمندی، بروز هرگونه اپیدمی و بیماری واگیردار نیز گروه‌های مختلف جامعه را درگیر می‌کند و این موضوع فشار مضاعفی بر سیستم بهداشت و درمان وارد می‌سازد.
وی ادامه داد: روند رو به افزایش سالمندی و شیوع بیماری‌های غیرواگیر، لزوم تقویت زیرساخت‌های درمانی، تربیت نیروی متخصص و ارتقای سطح خدمات بهداشتی در استان مرکزی را بیش از گذشته نمایان کرده است.
تغییر سبک زندگی عامل اصلی شیوع بیماری‌های مزمن و مشکلات نوپدید در نوجوانان
پزشک معتمد خانواده با تأکید بر نقش تعیین‌کننده سبک زندگی در بروز بیماری‌ها اظهار کرد: امروز بخش زیادی از بیماری‌های متابولیک، دیابت، کبد چرب و فشار خون، ناشی از کم‌تحرکی، تغذیه پرکالری و وابستگی به فضای مجازی است که در سنین پایین نیز به سرعت در حال گسترش است.
وی افزود: تغییر شیوه زندگی خانوارها از خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار به آپارتمان‌های کوچک، کاهش فعالیت بدنی و افزایش استرس‌های اجتماعی، زمینه‌ساز رشد بیماری‌های مزمن در نسل جوان و میانسال شده است.
ثاقبی تصریح کرد: دسترسی آسان به مواد غذایی پرکالری و مصرف بی‌رویه فست‌فودها باعث افزایش شیوع چاقی و در نتیجه بیماری‌های مرتبط با آن شده است.
وی ادامه داد: امروز ما شاهد ابتلای نوجوانان و جوانان به دیابت، فشار خون و حتی مشکلات اسکلتی-عضلانی ناشی از کم‌تحرکی و استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه هستیم.
ثاقبی با اشاره به اثرات منفی فضای مجازی بر سلامت نوجوانان افزود: بسیاری از خانواده‌ها از اینکه فرزندانشان روزانه بیش از ۱۰ ساعت در فضای مجازی غرق می‌شوند گلایه دارند؛ وابستگی که آثار روانی و جسمی شدیدی ایجاد کرده و در بسیاری موارد ماهیت اعتیادگونه پیدا کرده است.
وی تاکید کرد: در کشور ما هیچ برنامه مدون و قانونی برای هدایت استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی وجود ندارد و راهکار اصلی در این زمینه همکاری بین‌دستگاهی، تدوین قوانین محدودکننده برای افراد زیر ۱۸ سال، و همزمان اجرای برنامه‌های فرهنگی و آموزشی برای خانواده‌هاست.
ثاقبی گفت: پیامدهای جسمی از قبیل گردن‌درد، مشکلات عضلانی و حتی فشار خون بالا در نوجوانان، زنگ خطری جدی برای آینده سلامت جامعه است.
ضعف نظارت بر صنایع آلاینده، چالش جدی حوزه بهداشت در استان صنعتی مرکزی
پزشک معتمد خانواده با بیان اینکه نظارت بر اماکن تولید و توزیع مواد غذایی در استان به شکل نسبتاً مطلوبی انجام می‌شود، اظهار کرد: با وجود اقدامات مثبت در حوزه بهداشت عمومی، متأسفانه نظارت بر صنایع آلاینده در استان که یک قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود، کافی و اثرگذار نبوده است.
وی افزود: اگرچه به تازگی با راه‌اندازی مرکز تحقیقات آلاینده‌ها در دانشگاه علوم پزشکی اراک گام‌هایی در مسیر شناسایی و پایش دقیق‌تر آلاینده‌ها برداشته شده، اما کارنامه کلی حوزه بهداشت و سلامت در برخورد با صنایع آلاینده چندان قابل قبول نیست.
ثاقبی تصریح کرد: نبود مستندات جامع و همچنین دخالت نهادهای بالادستی در فرآیند تصمیم‌گیری، از عوامل اصلی ضعف عملکرد در این بخش به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: در بسیاری موارد، ارگان‌های مختلف مانع اقدامات مؤثر مراکز بهداشتی می‌شوند و همین مسئله روند اصلاح و کاهش آلایندگی‌ها را با مشکل مواجه کرده است.
ثاقبی تأکید کرد: برای مقابله با پیامدهای صنایع آلاینده، نیاز به هم‌افزایی و همکاری میان همه بخش‌ها اعم از دستگاه‌های دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و گروه‌های اجتماعی وجود دارد تا صدای اعتراض و مطالبه‌گری به مراجع تصمیم‌گیر برسد و زمینه تغییر سیاست‌ها و اجرای اقدامات اصلاحی فراهم شود.
وی افزود: در حالی که پیش‌تر خانواده‌های گسترده و ارتباطات فامیلی نقش مهمی در حمایت‌های اجتماعی ایفا می‌کردند، اکنون بسیاری از افراد زندگی تنهاتری را تجربه می‌کنند و این موضوع، در سال‌های آینده بار سنگینی بر دوش نظام سلامت و رفاه اجتماعی خواهد گذاشت.
پزشک معتمد خانواده تصریح کرد: افزایش جمعیت سالمندان بدون پشتوانه خانوادگی می‌تواند نیاز کشور به خدمات حمایتی و درمانی را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش دهد و پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک شهرهایی مانند اراک نیز با آن مواجه شوند.
ثاقبی تأکید کرد: چنانچه اکنون برای این روند تمهیداتی اندیشیده نشود، در آینده نزدیک با موجی از مشکلات اجتماعی و روانی در جامعه مواجه خواهیم شد.
وی گفت: توجه جدی به سیاست‌های جمعیتی، تقویت حمایت‌های روانی و اجتماعی، و ایجاد زیرساخت‌های رفاهی برای سالمندان از جمله اقداماتی است که باید از هم‌اکنون در دستور کار قرار گیرد.
بیماری‌های قلبی و سرطان؛ دو عامل اصلی مرگ‌ومیر در کشور
ثاقبی گفت: بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان در صدر علل مرگ‌ومیر در کشور قرار دارند در حالی که این بیماری‌ها با اصلاح سبک زندگی تا حد زیادی قابل پیشگیری هستند.
وی افزود: پس از بیماری‌های قلبی، سرطان‌ها دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران به شمار می‌روند که دلایل متعددی از جمله افزایش میانگین سنی جمعیت، آلودگی‌های زیست‌محیطی و تغییر الگوی تغذیه در بروز آن‌ها نقش دارند.
پزشک معتمد خانواده تصریح کرد: گرچه تا دو دهه قبل رسیدن به ۷۰ سالگی نشانه سالمندی عمیق محسوب می‌شد اما در حال حاضر افراد ۸۰ ساله همچنان بخش فعالی از جامعه‌اند و طبیعتاً نیاز به مراقبت‌های گسترده‌تر و پرهزینه‌تری دارند.
وی با اشاره هشدار نسبت به آلودگی‌های صنعتی در اراک تاکید کرد: شهر اراک یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور است و همین موضوع ارتباط مستقیمی با افزایش بروز برخی سرطان‌ها دارد.
ثاقبی تصریح کرد: در اطراف صنایع شیمیایی و آلاینده به دلیل آلایندگی آب‌های زیرزمینی، موارد سرطان مثانه بیش از دیگر مناطق گزارش شده است.
وی افزود: علاوه بر آلودگی‌های محیطی، مصرف مواد غذایی حاوی کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی نیز یکی از عوامل مهم افزایش سرطان در کشور است و متأسفانه بخش بزرگی از مواد غذایی که به دست مردم می‌رسد تحت نظارت کافی قرار ندارد و همین موضوع خطرات جدی برای سلامت جامعه به همراه دارد.
ثاقبی با اشاره به هزینه‌های سنگین درمان بیماران سرطانی تصریح کرد: بیماران سرطانی علاوه بر فشار روحی و روانی، بار مالی بسیار سنگینی را متحمل می‌شوند و همین موضوع ضرورت توجه جدی‌تر به پیشگیری و اصلاح سبک زندگی را دوچندان می‌کند.
ایجاد فرصت‌های آموزشی مستمر، مسیر ارائه خدمات درمانی را هموار می‌کند
یک پزشک عمومی در اراک در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اهمیت آموزش مداوم پزشکان گفت: ایجاد فرصت‌های آموزشی مستمر و ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای، نقش مؤثری در بهبود کیفیت خدمات درمانی و تسهیل مسیر ارائه خدمات سلامت به جامعه دارد.
مجتبی دستجانی فراهانی گفت: پزشکان در شرایط کنونی با مجموعه‌ای از چالش‌ها مواجه هستند و فعالیت درمانی خود را با این محدودیت‌ها ادامه می‌دهند.
وی افزود: این مشکلات می‌تواند انگیزه پزشکان جوان برای ماندن در عرصه درمان را کاهش دهد.
فراهانی تصریح کرد: حمایت از نیروی انسانی، ارتقای زیرساخت‌های پزشکی و فراهم کردن آموزش‌های مستمر، می‌تواند بخشی از این چالش‌ها را کاهش دهد و کیفیت خدمات درمانی را بهبود بخشد.
وی ادامه داد: تلاش برای ارتقای مهارت و دانش پزشکان، نه تنها به نفع جامعه پزشکی است بلکه موجب افزایش اعتماد مردم و ارائه خدمات سلامت با کیفیت بالاتر خواهد شد.
حقوق ناکافی و کارانه‌های معوق، عامل اصلی مهاجرت پزشکان جوان
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به دشواری‌های معیشتی پزشکان جوان اظهار کرد: با وجود تصور عمومی مبنی بر برخورداری جامعه پزشکی از وضعیت اقتصادی مناسب، واقعیت نشان می‌دهد که بسیاری از پزشکان تازه فارغ التحصیل در تأمین نیازهای اولیه زندگی با مشکلات جدی مواجه هستند.
دکتر سید محمد جمالیان افزود: پایین بودن حقوق در بخش دولتی، تأخیر چندین ماهه در پرداخت کارانه‌ها و افزایش مداوم هزینه‌های زندگی باعث شده است که پزشکان جوان حتی قادر به تأمین نیازهای اولیه متناسب با جایگاه شغلی خود نباشند.
وی مهم‌ترین پیامد این مشکلات را رشد مهاجرت پزشکان دانست و افزود: بخشی از این مهاجرت‌ها به خارج از کشور و بخشی دیگر به تهران صورت می‌گیرد، زیرا پزشکان شاغل در شهرستان‌ها علاوه بر فشارهای مالی، با برخوردهای نامناسب مواجه شده و امنیت شغلی و روانی آنان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه رشد تعرفه‌های پزشکی در سال جاری قابل توجه بوده، اما همچنان واقعی نیست و با توان اقتصادی مردم تناسب ندارد.
جمالیان تصریح کرد: این فاصله باعث شده است پدیده‌هایی مانند دریافت هزینه‌های فراتر از تعرفه رایج شکل گیرد و فشار مضاعفی بر بیماران وارد شود.
وی پرداخت به‌موقع حقوق و کارانه پزشکان، داروسازان و کارکنان آزمایشگاهی را اصلی‌ترین مطالبه جامعه پزشکی دانست و گفت: دولت و بیمه‌ها باید در این زمینه بازنگری جدی داشته باشند.
جمالیان تاکید کرد: جامعه پزشکی ایران همواره در بحران‌ها از جمله دوران کرونا و جنگ ۱۲ روزه در کنار مردم بوده و اکنون انتظار می‌رود دولت چهاردهم با رئیس‌جمهوری پزشک، حمایت بیشتری از پزشکان، به‌ویژه نسل جوان ارائه کند.
عدم امکانات شهری و رفاهی، عامل اصلی خروج پزشکان از استان مرکزی است
رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی اراک، کمبود مبلمان شهری و امکانات رفاهی در اراک و برخی شهرستان‌های استان مرکزی را یکی از عوامل اصلی افزایش مهاجرت پزشکان متخصص و فوق‌تخصص از استان اعلام کرد.
جمالیان افزود: پزشکانی که از دیگر استانها به مرکزی جذب می‌شوند، به علت محدودیت‌های شهری و کمبود امکانات رفاهی، معمولاً خانواده خود را به اراک منتقل نمی‌کنند و این مسئله‌هایی مهاجرت آنان را افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های حوزه سلامت استان تصریح کرد: با بهره‌برداری از بیمارستان ۵۰۰ تختخوابی حضرت ولیعصر (عج) و افتتاح مراکز درمانی در اراک، ساوه و خمین، تعداد تخت‌های بیمارستانی استان به استانداردهای کشوری نزدیک شده و با تکمیل پروژه بیمارستان امیرکبیر، ظرفیت درمانی استان به طور کامل تأمین خواهد شد.
وی ادامه داد: با وجود فاصله قابل توجه با شاخص‌های مطلوب طی پنج سال گذشته، اکنون زیرساخت‌های حوزه سلامت در حال تکمیل است، اما مهم‌ترین چالش همچنان نگهداشت پزشکان متخصص و فوق‌تخصص است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اکثر خانه‌های بهداشت و مراکز خدماتی استیجاری با حمایت شهرداری و فرمانداری، اکنون دارای زمین و ساختمان مستقل شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۶ تمامی مراکز استیجاری استان حذف شوند.
جمالیان کمبود نیروی پرستاری و مشکلات تأمین دارو را از چالش‌های جدی برشمرد و افزود: با افزایش تخت‌های بیمارستانی، نیاز به جذب پرستار بیش از پیش احساس می‌شود و کمبود دارو عمدتاً ناشی از تخصیص دیرهنگام ارز است که تأمین داروهای مورد نیاز بیماران را به تأخیر می‌اندازد.
صندوق بیماران خاص و ذخیره استراتژیک دارو، راهکار فوری کاهش فشار بر مردم
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش نرخ ارز و اثر مستقیم آن بر دارو و تجهیزات پزشکی اظهار کرد: هدف ما کاهش فشار ناشی از افزایش قیمت‌ها بر مردم و انتقال آن به بیمه‌هاست، هرچند بودجه بیمه‌ها نیز پاسخگوی کامل این نیاز نیست.
جمالیان گفت: در سال‌های اخیر بیشترین فشار در حوزه دارو و تجهیزات بر مردم، به‌ویژه بیماران خاص و سرطانی وارد شده است که ایجاد صندوق بیماران خاص یکی از اقدامات مؤثر برای کاهش این فشار بوده است.
وی افزود: بیماران صعب‌العلاج می‌توانند در این صندوق تشکیل پرونده دهند و بخش هزینه‌هایی که بیمه‌ها متقبل نمی‌شوند، از طریق این صندوق تأمین می‌شود.
جمالیان تقویت این صندوق را بهترین راهکار کوتاه‌مدت برای حمایت از بیماران دانست و تصریح کرد: در سال ۱۴۰۵ باید بودجه صندوق بیماران خاص افزایش یابد تا بتواند سهم بیشتری از هزینه‌های دارویی را پوشش دهد و فشار اقتصادی از دوش مردم برداشته شود.
وی ادامه داد: خوشبختانه استان مرکزی از ظرفیت قابل توجه خیرین برخوردار است که در حمایت از بیماران سرطانی و خاص نقش مؤثری ایفا کرده‌اند.
ذخیره استراتژیک شش‌ماهه دارو در حال تکمیل است
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی از ایجاد ذخیره استراتژیک دارو خبر داد و گفت: دولت قراردادهای لازم با شرکت‌های واردکننده و تولید کننده داخلی را منعقد کرده و ذخیره شش‌ماهه دارو در حال تکمیل است.
جمالیان افزود: این اقدام موجب می‌شود حتی در صورت تأخیر در تخصیص ارز، بازار دارو دچار بحران نشود و کمبودها به حداقل برسد.
وی تصریح کرد: با تکمیل ذخیره استراتژیک و افزایش سهم بیمه‌ها در پرداخت هزینه‌های دارویی، مشکلات بیماران خاص و سرطانی در سال آینده کاهش خواهد یافت.
جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند قدردانی از این قشر فرهیخته است که بی‌وقفه برای سلامت مردم تلاش می‌کنند و هر روز در سکوت، قهرمان زندگی انسان‌ها می‌شوند.
پزشکانی که سوگند خورده‌اند جان بیمار را فارغ از جنس، سن، نژاد و هر گونه عقیده، نجات بدهند و همه تلاش خود را برای حفظ سلامت جامعه به کار می‌گیرند، قابل احترام و تکریم هستند.
