سرویس جهان مشرق - در هفته‌های اخیر تحولات مرتبط با مسائل داخلی و خارجی لبنان، مجددا در مرکز توجهات قرار گرفت است که محور اصلی آن، موضوع خلع سلاح مقاومت لبنان است. آمریکا، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی که از دولت جوزف عون حمایت می‌کنند، دولت این کشور را ترغیب به پیشبرد طرح خلع سلاح حزب الله می‌کنند و در ایجاد مقدمات این مسئله و کمک به دولت نواف سلام، در حال پیشرد طرح‌های متعددی هستند.
جدید ترین مسئله‌ای که در روزهای اخیر و به دنبال تحولات لبنان برجسته شده است، مسئله حضور نیروهای یونیفل در جنوب لبنان است. رژیم صهیونیستی و آمریکا به دنبال پایان دادن به حضور نیروهای صلح سازمان ملل در جنوب لبنان هستند و در مقابل مقامات لبنان و همچنین دولت فرانسه، مخالف این مسئله هستند.
از چانه زنی در شورای امنیت تا تاکید مقامات لبنان بر لزوم استمرار حضور یونیفل در این کشور
در هفته گذشته، اختلافات بر سر مسئله ادامه حضور نیروهای یونیفل بالا گرفته است. روزنامه لبنانی «الاخبار» روز چهارشنبه در گزارشی درباره چانه زنی در شورای امنیت برای تمدید یا عدم تمدید دوره ماموریت یونیفل و اهداف پشت پرده آن نوشت که این شورا دو روز پیش بحث در مورد پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که توسط فرانسه برای تمدید مأموریت یونیفل به مدت یک سال دیگر ارائه شده بود، آغاز کرد.
این در حالی است که اختلاف شدیدی با آمریکا وجود دارد؛ به گونه ای که این کشور به طور رسمی خواهان اعلام پایان مأموریت این نیروها به عنوان مقدمه ای برای خروج از لبنان ظرف فقط شش ماه شده است.
در همین حال، منابع دیپلماتیک گزارش دادند که «پیش‌نویس قطعنامه فرانسه از اقدام اخیر دولت لبنان تقدیر و از تقویت نقش ارتش صحبت کرده و تصمیم دولت را مقدمه‌ای مهم برای مرحله بعدی دانسته است.»
منابع دیپلماتیک افزودند: «این پیش‌نویس حاوی هیچ گونه تغییر یا اصلاحی در مورد ماموریت یونیفل نیست و فقط خواهان تمدید خودکار آن است.»
با این حال، نماینده آمریکا در شورای امنیت موضع کشورش را در مخالفت با تمدید این ماموریت اعلام کرده و این امر را در وهله اول به وجود ملاحظات عمومی آمریکا در قبال نیروهای حافظ صلح در سراسر جهان مرتبط دانسته و در وهله دوم اینگونه توجیه کرده که «بودجه اختصاص داده شده به این نیروها (یونیفل) می‌تواند صرف تقویت قابلیت‌های ارتش لبنان شود».
لازم به ذکر است که گیدعون سعر، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا پیامی ارسال کرده و از او خواسته که فعالیت نیروهای یونیفل در لبنان متوقف شود. سعر در این پیام به روبیو گفته که یونیفل در انجام ماموریت اصلی خود یعنی ممانعت از استقرار نیروهای حزب الله در جنوب رود لیتانی شکست خورده است.
تاکید رئیس جمهور و رئیس پارلمان لبنان بر ادامه حضور نیروهای یونیفل
در لبنان نیز رئیس‌جمهور این کشور تأکید کرد که کشورش به حضور نیروهای موقت سازمان ملل در لبنان (یونیفل) در جنوب لبنان پایبند است تا اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت و استقرار کامل ارتش لبنان تا مرزهای بین‌المللی تضمین شود؛ مسئله‌ای که اسرائیل با آن مخالف است. عون در دیدار با ژنرال «استفانو دل کول» فرمانده یونیفل بر اهمیت همکاری بین ارتش لبنان، نیروهای حافظ صلح و ساکنان محلی جنوب لبنان تأکید کرد.
نبیه بری رئیس پارلمان لبنان امروز در مقر ریاست پارلمان این کشور در عین التینه میزبان «مارکوین مولن» سناتور آمریکایی و هیأت پارلمانی آمریکا از دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه بود. در این دیدار که با حضور «لیزا جانسون» سفیر آمریکا در بیروت برگزار شد، تحولات لبنان و منطقه و ایفای نقش نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان (یونیفل) بررسی شد.
بری با اشاره به موضوع تمدید مأموریت یونیفل که از سال ۱۹۷۸ به موجب قطعنامه ۴۲۵ در جنوب لبنان حضور دارد و تعداد نیروهای آن از سال ۲۰۰۶ به موجب قطعنامه ۱۷۰۱ افزایش یافته است، گفت طی سال‌های گذشته فعالیت این نیروها با کارشکنی‌های دشمن اسرائیلی و مخالفت‌های آن با اجرای قانون بین‌المللی همراه بوده است و اسرائیل به حملات و نقض تعهدات خود نه فقط در منطقه جنوب لیتانی که اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ در آن لازم الاجراست، بلکه در سراسر لبنان ادامه می‌دهد.
رئیس پارلمان لبنان همچنین تأکید کرد با وجود تلاش‌های بین‌المللی و میانجی‌گری آمریکا برای وادار کردن اسرائیل به پایبندی به قانون بین‌المللی، توافق آتش‌بس و قطعنامه ۱۷۰۱، اما آنچه باعث شگفتی است این است شاهد تلاش‌های سوء از سوی خود ناظر بر قطعنامه‌های ۴۲۵ و ۱۷۰۱ و توافق آتش‌بس هستیم که وجود نیروهای یونیفل و مأموریت آن در لبنان را هدف قرار می‌دهد.
بررسی علل اختلاف فرانسه با آمریکا و صهیونیست‌ها بر سر تمدید ماموریت نیروهای سازمان ملل در جنوب لبنان
اختلاف بر سر یونیفل نشان‌دهنده رقابت‌های ژئوپلیتیکی قدرت‌های غربی در منطقه است. اسرائیل و آمریکا به دنبال کاهش نفوذ حزب‌الله و تغییر توازن قدرت به نفع خود هستند، در حالی که فرانسه از طریق حفظ یونیفل، نفوذ خود را تضمین کند.
اختلاف نظر میان رژیم صهیونیستی و ایالات متحده از یک سو، و فرانسه به همراه دیگر کشورهای اروپایی از سوی دیگر، بر سر تمدید یا لغو مأموریت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفل) در جنوب لبنان، ریشه در اهداف استراتژیک، امنیتی و سیاسی متفاوتی دارد که هر طرف در منطقه دنبال می‌کند. برای توضیح این مسئله، دلایل و انگیزه‌های هر طرف باید بررسی شود.
رژیم صهیونیستی و ایالات متحده معتقدند که یونیفل در انجام مأموریت اصلی خود، یعنی نظارت بر قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت که خواستار خلع سلاح گروه‌های مسلح غیررسمی مانند حزب‌الله در جنوب لبنان و جلوگیری از فعالیت‌های نظامی آن‌هاست، ناکام بوده است. صهیونسیت‌ها ادعا می‌کنند که یونیفل نتوانسته مانع تقویت نظامی حزب‌الله در منطقه شود، به‌ویژه در زمینه تسلیحات و مواضع جنگی نزدیک مرزها.
به عنوان مثال، اسرائیل و آمریکا معتقدند که یونیفل در جلوگیری از انتقال سلاح به حزب‌الله یا محدود کردن فعالیت‌های نظامی این گروه در جنوب لبنان ناتوان بوده و حتی گاهی عملکرد آن را به نفع اسرائیل جانبدارانه می‌دانند، اما همچنان کافی نمی‌دانند.
از سوی دیگر، اسرائیل و ایالات متحده از طریق لغو یا محدود کردن مأموریت یونیفل به دنبال ایجاد فضایی هستند که ارتش لبنان یا نیروهای دیگر بتوانند کنترل کامل جنوب لبنان را در دست بگیرند، بدون حضور نیروهای بین‌المللی که به ادعای آن‌ها گاهی مانع اقدامات نظامی علیه حزب‌الله می‌شوند.
در همین رابطه، منابع عبری گزارش داده‌اند که تل‌آویو و واشنگتن پیشنهاد پایان کامل مأموریت یونیفل یا تمدید محدود آن همراه با عقب‌نشینی هماهنگ با ارتش لبنان را مطرح کرده‌اند تا فشار بر حزب‌الله افزایش یابد.
مسئله دیگر، راحت شدن از قید اعتراضات جهانی در رابطه با حمله به نیروهای سازمان ملل است. در جریان درگیری‌های اخیر، پایگاه‌های یونیفل هدف حملات مستقیم ارتش رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند که نگرانی‌های جهانی درباره نقض قوانین بین‌المللی ایجاد کرده است.
به عنوان مثال، طی جنگ گذشته که رژیم صهیونیستی اقدام به حمله به محل حضور نیروهای یونیفل کرده بود، فرانسه به شدت حملات اسرائیل به پایگاه‌های یونیفل را محکوم کرده و آن‌ها را نقض قوانین بین‌المللی و قطعنامه ۱۷۰۱ خواند. در همین رابطه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، به بنیامین نتانیاهو هشدار داده که اسرائیل نباید نقش سازمان ملل و قطعنامه‌های آن را نادیده بگیرد.
مسئله اصلی این است که صهیونیست‌ها میخواهند تا با حذف حضور یونیفل در جنوب لبنان، با خیالت راحت و با دستان باز اقدام به بمباران و حملات گسترده به شهرها و مناطق مختلف لبنان و تبدیل کردن جنوب این کشور به مناطق غیر قابل سکونت بکنند، بدون آنکه کشورهای جهان صهیونیست‌ها را متهم به اقدام علیه نیروهای سازمان ملل کنند.
همزمان ایالات متحده و اسرائیل با فشار برای خلع سلاح حزب‌الله و کاهش نقش یونیفل، به دنبال تحمیل سیاست‌های خود بر دولت لبنان هستند. بنابر شواهد موجود، تصمیم دولت لبنان برای خلع سلاح مقاومت (حزب‌الله و جنبش امل) تحت فشار آمریکا بوده و لغو مأموریت یونیفل می‌تواند بخشی از این برنامه برای تغییر توازن قدرت در لبنان باشد.
در طرف مقابل، فرانسه بازیگر اصلی است که شدیدا مخالف این مسئله است و انگیزه اصلی آن نه دفاع از لبنان در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی، بلکه حفظ نفوذ خود بر لبنان در رقابت آمریکا و صهیونیست‌ها است.
فرانسه (در جهت مطامع و منافع خود) و دیگر کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و آلمان معتقدند که یونیفل نقش حیاتی در حفظ ثبات و جلوگیری از تشدید تنش‌ها در جنوب لبنان دارد. آن‌ها استدلال می‌کنند که خروج زودهنگام یونیفل، پیش از تقویت کامل ارتش لبنان برای کنترل مرزها، خلأ امنیتی ایجاد می‌کند که حزب‌الله می‌تواند از آن بهره‌برداری کند. سخنگوی سازمان ملل، استفان دوجاریک، نیز تأکید کرده که حضور یونیفل برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ و حمایت از ارتش لبنان در برقراری حاکمیت دولت بر جنوب لبنان حیاتی است.
کشورهای اروپایی معتقدند که لغو مأموریت یونیفل می‌تواند به تشدید درگیری‌ها میان اسرائیل و حزب‌الله منجر شود، به‌ویژه در شرایطی که آتش‌بس شکننده‌ای در منطقه برقرار است (مانند آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۴).
همچنین فرانسه به دلیل روابط تاریخی و سیاسی با لبنان، خود را یکی از حامیان اصلی ثبات این کشور می‌داند. این کشور حدود ۷۰۰ نیروی نظامی در یونیفل دارد و سرپرستی این مأموریت را بر عهده داشته است. تمدید مأموریت یونیفل به فرانسه اجازه می‌دهد نفوذ خود را در لبنان و منطقه حفظ کند.
به عنوان مثال، فرانسه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را پیشنهاد داده که مأموریت یونیفل را تا اوت ۲۰۲۶ تمدید می‌کند، بدون تعیین تاریخ مشخص برای خروج نیروها، که نشان‌دهنده تلاش برای حفظ حضور بلندمدت این نیروها است.
در این میان، مقامات لبنانی که می‌دانند پایان ماموریت یونیفل در جنوب لبنان می‌تواند به زیاده‌خواهی و تجاوزات صهیونیست‌ها کمک کند، تلاش خود را می‌کنند تا حضور نیروهای سازمان ملل در جنوب لبنان را تمدید کنند.
در پایان مجدد باید به این مسئله اشاره کرد که اختلاف بر سر مأموریت یونیفل در جنوب لبنان به دلیل تفاوت در اهداف استراتژیک است. رژیم صهیونیست و آمریکا به دنبال لغو یا محدود کردن یونیفل هستند تا فشار بر حزب‌الله را افزایش دهند و معتقدند این نیرو در مهار مقاومت لبنان ناکام بوده است.
از سوی دیگر، صهیونیست‌ها به دنبال این مسئله هستند تا با خالی شدن جنوب لبنان از حضور نیروهای یونیفل، بدون دغدغه و فشار ناشی از واکنش‌های بین المللی، تجاوزات خود به جنوب این کشور را گسترش داده و اشغالگری خود را توسعه دهند که بی‌شک، این طرح صهیونیست‌ها نیز با حضور و واکنش قاطع نیروهای مقاومت لبنان، به سرانجام مطلوب صهیونیست‌ها نخواهد رسید.
