به گزارش رکنا، این مطلب به بررسی واکسنها و نحوه تأثیرگذاری آنها بر بدن انسان میپردازد تا مخاطبان با این موضوع بیشتر آشنا شوند.
واکسیناسیون یک روش ساده و ایمن برای جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماریهای ویروسی و میکروبی است. این روش عمدتاً برای پیشگیری از بیماریهایی مورد استفاده قرار میگیرد که در گذشته باعث مرگومیر گسترده در سراسر جهان شدهاند. با توجه به آخرین ارزیابیهای سازمان جهانی بهداشت، واکسیناسیون طی ۵۰ سال گذشته جان ۱۵۴ میلیون نفر را حفظ کرده است که از این میان ۱۰۱ میلیون نفر نوزادان بودهاند.
واکسنها با همکاری سیستم دفاعی بدن انسان، میزان خطر ابتلا به بیماری را کاهش میدهند. سیستم ایمنی بدن به گونهای طراحی شده است که توانایی به خاطر سپردن میکروبها را دارد و پس از دریافت واکسن، محافظت بلندمدت یا محتوای پایدار در برابر بیماری ایجاد میشود. واکسنها معمولاً به جای درمان بیماریها، از ابتلا به آنها پیشگیری میکنند.
بیماریهایی که برای آنها واکسن تهیه شده است شامل دیفتری، آنفلوآنزا، هپاتیت، فلج اطفال و بسیاری دیگر هستند. برخی دیگر از واکسنها در حال توسعه برای بیماریهایی مانند مالاریا یا ویروس زیکا هستند که هنوز بهصورت عمومی عرضه نشدهاند.
تقریباً تمامی افراد امکان دریافت واکسن دارند. با این حال، شرایط خاصی ممکن است باعث شود برخی افراد نباید واکسنهای خاصی را دریافت کنند یا باید قبل از دریافت آنها صبر کنند. این شرایط میتواند شامل بیماریهای مزمن یا حساسیت به ترکیبات خاص واکسن باشد.
واکسیناسیون یکی از روشهای ایمن و کمخطر در پزشکی مدرن محسوب میشود. عوارض جانبی اکثر واکسنها معمولاً خفیف بوده و شامل درد در محل تزریق یا تب خفیف هستند. هر واکسن پیش از عرضه، مراحل دقیق آزمایش را طی میکند تا ایمنی آن تأیید شود. شایان ذکر است که خطرات بیماریها بسیار بیشتر از واکسنها بوده و مزایای واکسیناسیون بهمراتب بیشتر از مضرات احتمالی آن است.
مانند هر داروی دیگری، واکسنها نیز ممکن است عوارضی نظیر درد بازو یا تب خفیف ایجاد کنند که در مدت زمان کوتاه برطرف میشوند. بررسیهای مداوم برای تشخیص عوارض نادر انجام میشود.
بر اساس شواهد علمی، تزریق همزمان چند واکسن هیچ اثر منفی ندارد. واکسنهای ترکیبی باعث کاهش تعداد تزریقها و کاهش ناراحتی کودک میشوند، درحالیکه همچنان از بیماریهای خطرناک جلوگیری میکنند.
اگر پس از تزریق واکسن علائمی نظیر تورم یا قرمزی در محل تزریق رخ دهد، استفاده از پارچه سرد و مرطوب میتواند به کاهش درد کمک کند. مصرف استامینوفن با دوز مناسب نیز برای تب یا بیقراری کودک توصیه میشود.
همچنین باید از پوشاندن لباس تنگ به کودک خودداری کرده و شستن محل تزریق منعی ندارد.
هیچ مدرکی برای ارتباط واکسنها و اوتیسم وجود ندارد. این مسئله در مطالعات گسترده رد شده و ادعاهای برخلاف آن از اساس نادرست شناخته شدهاند. انتشار اطلاعات غلط باعث کاهش ایمنسازی و شیوع بیماریهای مختلف شد، اما حقیقت علمی این موضوع را کاملاً رد میکند.
دکتر علی دهشهری عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز