صادرات به عراق فرصتی بی نظیر برای تاجرهای ایرانی است که می‌خواهند با کمترین دردسر به سودهای کلان برسند! تقاضای بالای بازار عراق برای کالاهای ایرانی مثل زعفران، خشکبار و مصالح ساختمانی، سودهای چشمگیری را تضمین می‌کند. با رشد روزافزون تجارت بین ایران و عراق، این بازار پتانسیل بی‌انتهایی برای گسترش کسب‌وکار شما دارد. افزون بر این نزدیکی جغرافیایی به ایران هزینه‌های حمل‌ونقل را به حداقل می‌رساند و امکان تحویل سریع را فراهم می‌کند. با استفاده از خدمات پست بین‌المللی کاراپست می‌توانید کالاهای خود را به سرعت و با اطمینان به دست مشتریان عراقی برسانید و این دروازه طلایی به بازار جهانی را فتح کنید.
برخی کالاها به‌دلیل استقبال بالا، سوددهی بیشتر یا سهولت واردات، جزو پرسودترین کالا برای صادرات به عراق هستند:
خرما، زعفران، پسته، خشکبار به دلیل تقاضای روزافزون.
عسل و ادویه‌جات ایرانی به‌دلیل کیفیت بالا.
پوشاک، صنایع دستی، لوازم برقی کوچک که متناسب با سلیقه جامعه هدف هستند.
این کالاها به‌دلیل هزینه پایین حمل و تقاضای بالا در مقصد، معمولا بازگشت سرمایه خوبی دارند.
هزینه صادرات به عراق شامل موارد زیر است:
هزینه حمل زمینی یا پستی با توجه به وزن/حجم
عوارض گمرکی عراق بین ۵ تا ۲۰٪ ارزش CIF کالا
مالیات ارزش‌افزوده (معمولاً حدود ۱۰٪ تا ۱۵٪ بسته به نوع کالا)
بیمه، بسته‌بندی، هزینه‌های گمرک ایران، خدمات انبارداری، و هزینه شرکت حمل
چگونگی صادرات به عراق ، گام به گام به شرح زیر است:
بررسی بازار و انتخاب کالا، ایجاد ارتباط با خریدار
بررسی قوانین مقصد برای آن کالا، دریافت لیست مجاز و انجام مجوزات لازم
ثبت سفارش تجاری در سامانه تجارت
تنظیم قرارداد CIF/FOB طبق استاندارد بین‌المللی
تهیه اسناد گمرکی شامل Invoice، Packing, Certificate of Origin و اظهارنامه
حمل کالا (زمینی یا پستی) از ایران با بیمه استاندارد
اظهار رسمی محموله در گمرک عراق از طریق سیستم الکترونیکی جدید (URUK) همراه با پیش‌اظهار TIR در صورت حمل زمینی
پرداخت عوارض و مالیات طبق تعرفه فعلی
ترخیص در گمرک ایران و گمرک عراق
تحویل درب به درب یا در گمرک مقصد
پیگیری و پشتیبانی پس از فروش
یکی از بزرگ ترین چالش‌های صادرات به عراق ، دریافت مطمئن و به موقع مبلغ کالاهای صادراتی است. تحریم‌های بانکی و پیچیدگی‌های انتقال ارز باعث تأخیر، افزایش هزینه‌ها و حتی ریسک عدم پرداخت می‌شوند که اعتماد تجاری را تضعیف می‌کند. با این حال، تاجرهای ایرانی می‌توانند از صرافی‌های معتبر در کشورهای همسایه مانند Al Ansari Exchange در امارات یا صرافی‌های فعال در اربیل و سلیمانیه عراق، مثل صرافی شکرین (واقع در بازار دلارفروشان اربیل) و صرافی احمدیانی (با خدمات حواله سریع در سلیمانیه)، برای انتقال امن و سریع وجوه استفاده کنند.
راه حل ساده‌تر و سریع‌تر، استفاده از ارزهای دیجیتال مثل تتر (USDT) است که ارزشی برابر با یک دلار آمریکا دارد و به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، نیازی به سیستم‌های بانکی سنتی ندارد. تاجرها می‌توانند با ثبت‌نام در صرافی‌های داخلی معتبر مانند نوبیتکس یا والکس، تتر را به آدرس کیف پول خود دریافت کرده و به سرعت آن را به تومان تبدیل کنند. این روش با کارمزدهای پایین، سرعت بالا و امنیت بلاکچین، دریافت وجوه صادراتی را برای تاجران ایرانی آسان‌تر و مطمئن‌تر می‌کند.
در انتخاب بهترین راه برای صادرات به عراق باید عوامل زیر را بررسی کنید:
حمل زمینی: مناسب برای کالاهای حجیم یا تجاری، با سیستم TIR از مناطقی مانند مرز چذابه یا شلمچه که از سال ۱۴۰۴ فعال شده و سفر را زیر یک هفته کرده است.
پست سریع: مناسب برای نمونه کالا، مدارک یا بسته‌های شخصی؛ سرعت بالا، حق رهگیری و زیر ۵ کیلو
حمل ترکیبی: ترکیبی از زمینی و پشتیبانی پستی برای هزینه بهینه و زمان قابل قبول
برای تجارت قانونی، باید در لیست کالاهای مجاز برای صادرات به عراق نمونه انتخاب کرده باشید:
کالاهای عمومی مجاز: خشکبار، خرما، زعفران، پوشاک، فرش، صنایع دستی، لوازم ساده خانگی، کالاهای سوپرمارکتی
کالاهای نیازمند مجوز: تجهیزات پزشکی، دارو، مواد شیمیایی صنعتی، ماشین‌آلات سنگین (نیاز به مجوز وزارت تجارت یا بهداشت)
هر کالایی که خارج از لیست مجاز باشد، می‌تواند در گمرک عراق توقیف شود یا برگشت داده شود.
بازار صادرات به عراق امروزه در حال رشد و تحول است و شهرهایی مانند بغداد، اربیل، نجف، بصره و کربلا نقاط کلیدی برای توزیع کالاهای وارداتی ایرانی هستند. علاوه بر تقاضای مردمی، حضور زائران و ایرانیان مقیم موجب ایجاد نیاز دائمی به کالاهای باکیفیت و ایرانی شده است. بازار این کشور همچنین در حال سازگار شدن با استانداردهای اروپا و کشورهای همسایه برای کالاهای غذایی و بهداشتی است.
بیشترین صادرات به عراق شامل کالاهایی است که حجم ورود آن‌ها طبق آمارهای تجارت خارجی ثابت می‌ماند:
گروه غذایی: خرما، پسته، زعفران
مصالح ساختمانی: کاشی، سرامیک، سیمان
پوشاک و کیف و کفش سبک
این کالاها به دلیل تقاضای بالا و حمل آسان جزو ستون صادرات به عراق هستند.
شرایط صادرات کالا به عراق شامل موارد زیر است:
داشتن کارت یا شناسه بازرگانی
ثبت سفارش رسمی و دریافت مجوزهای لازم (ویژه کالاهای خاص)
بسته‌بندی و برچسب‌گذاری مطابق استاندارد مقصد
ارائه مستندات فنی یا گواهی بهداشتی (در صورت نیاز) برای کالاهایی همچون مواد غذایی
رعایت ارزش اظهارنامه واقعی؛ تنزل ارزش می‌تواند منجر به جریمه سنگین تا ۴ برابر عوارض گمرکی شود.
برای صادرات به عراق برخی از مرزها به دلیل مشکلات زیرساختی، امنیتی و ترافیک بالای تجاری، فرآیند ترخیص کالا پیچیده‌تر و زمان‌برتر هستند، در حالی که در برخی مرزها، روند ترخیص ممکن است راحت‌تر باشد.
1. شلمچه و بصره (مرزهای جنوبی): ترافیک بالای کامیون‌ها و مسائل مربوط به زیرساخت‌های گمرکی در مرز شلمچه معمولا باعث پیچیده و زمان بر شدن فرآیند ترخیص می شود. بندر بصره نیز یکی از مراکز تجاری مهم عراق است که حجم زیادی از کالاها را وارد می‌کند. اما این ترافیک کاری و برخی الزامات اضافی روند را کندتر می کند.
2. باشماق، پرویزخان و حاجی عمران (مرزهای شمالی): با توجه به اینکه از نظر تجاری نسبت به مرزهای جنوبی بیشتر توسعه یافته‌اند و قوانین گمرکی منطقه‌ای نسبتا ساده‌تر هستند، ترخیص کالا نسبتاً سریع‌تر انجام می‌شود.
القیاره و ربیعه (مرزهای غربی): القیاره به‌طور عمده برای صادرات کالاهای صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شود، گاهی با مشکلات امنیتی و ترافیکی روبه‌رو است، که فرآیند ترخیص را زمان‌بر می‌کند. مرز ربیعه نیز به دلیل وضعیت امنیتی خاص منطقه روند پیچیده تری دارد.
