اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (دوشنبه) ۲۷ مردادماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
وی در ابتدای این نشست خبری از همه کسانی که در برگزاری مراسم اربعین مشارکت کردند از جمله بخش کنسولی وزارت خارجه، سفارت ایران و سرکنسولگری‌های ایران در عراق و میزبانی سخاوتمندانه مردم عراق و مدیریت خوب دولت عراق تشکر کرد.
بقائی عنوان کرد: این هفته مصادف بود با سالروز بازگشت آزادگان عزیز به میهن اسلامی. قدردان و مدیون فداکاری‌های آزادگانی هستیم که در طول جنگ تحمیلی جانانه در برابر رژیم بعث عراق ایستادگی کرده و مدت‌های مدید در زندان‌های عراق گذراندند و با افتخار به میهن بازگشتند.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: فردا مصادف است با ۲۸ مرداد اتفاقی که با همدستی آمریکا و انگلیس باعث سقوط دولت مردمی منتخب ایرانیانی شد و باعث چند دهه وابستگی به اجانب شد. جا دارد یاد شهید دکتر حسین فاطمی وزیر امور خارجه را گرامی بداریم.
وی به تحولات منطقه و مهمترین تحول در منطقه نسل‌کشی در فلسطین اشغالی اشاره کرد و افزود: در چند روز اخیر شاهد تصمیم دولت اشغالگر برای تخلیه شهر غزه و کوچاندن مردم این باریکه به جنوب غزه بودیم.
بقائی با اشاره به شهادت انسان‌های بیگناه توسط این رژیم گفت: جامعه جهانی واکنش یک صدا در مخالفت با کوچاندن اجباری مردم غزه واکنش نشان داد ولی به دلیل برخورداری این رژیم از حمایت آمریکا و اطمینان از تداوم بی کیفری مصر هستند به تداوم این جنایات، چیزی که تکمیل کننده طرح نسل‌کشی و محو فلسطین به عنوان یک هویت و ملت تلقی می‌شود.
وی حمله اخیر رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌های یمن را شدیدا محکوم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره آخرین تحولات در منطقه قفقاز جنوبی بعد از پاراف بیانیه مشترک جمهوری آذربایجان و ارمنستان و احتمال حضور آمریکا در این منطقه بیان کرد: ما خیلی صریح گفته‌ایم نسبت به حضور و مداخله بازیگران فرامنطقه‌ای در قفقاز جنوبی حساس هستیم و صریح به دوستان در ارمنستان منعکس کرده و توضیحات آنها را شنیدیم و به ما اطمینان داده شده شراکتی که قرار است با آمریکایی‌ها داشته باشند در چارچوب یک شرکتی است که در ارمنستان ثبت خواهد شد.
وی عنوان کرد: در متن بیانیه امضا شده بر حفظ حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی و غیرقابل خدشه بودن مرزها تأکید شده است. برای ما مهم است رفع انسداد و ایجاد مسیرهای ارتباطاتی از جمله مسیر ریلی که قرار است از جنوب ارمنستان بگذرد و جمهوری آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان وصل کند نباید هیچ خدشه‌ای در مرزهای شناخته شده بین‌المللی ایجاد و با حاکمیت ملی ارمنستان تعارضی داشته باشد.
بقائی گفت: با دقت اوضاع را رصد می‌کنیم و هر جا احساس کنیم لازم است به کشورهای منطقه نگرانی‌های خود را متذکر شویم این کار را انجام می‌دهیم و مراقبت دائمی داریم مداخله و حضور طرف‌های فرامنطقه‌ای منجر به خدشه به صلح و ثبات در منطقه قفقاز جنوبی نشود.
* اسرائیل مهار نشود منطقه با جنگ‌های بی پایان مواجه می‌شود
وی در پاسخ به سؤالی درباره طرح اسرائیل بزرگ از سوی نتانیاهو بیان کرد: طرحی که او مطرح کرد و اینکه اسرائیل بزرگ به زعم آنها شامل بخش قابل توجهی از سرزمین‌های عربی و اسلامی می‌شود.
بقائی بیان کرد: این نشان می‌دهد این رژیم در توسعه طلبی خود هیچ حد و مرزی را نمی‌شناسد و علیرغم اینکه خوشبینی ها و خوش خیالی‌هایی وجود داشت که با طرح‌هایی چون طرح ابراهیم نوعی همزیستی مسالمت آمیز بین این رژیم و کشورهای منطقه رخ خواهد داد.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: همزمان که این رژیم طرح نسل‌کشی را پیش می‌برد بیان این موضوع که چشمداشت به لبنان، سوریه و عربستان است نشانگر تهدید موجودیتی این رژیم برای امنیت و ثبات منطقه است. همه کشورهای منطقه نسبت به تداوم توسعه طلبی این رژیم هوشیار شدند و اگر مهار نکنند حتما منطقه ما با جنگ‌های بی پایان مواجه خواهد شد.
وی در پاسخ به سؤالی گفت که سفارتخانه‌های آلمان، سوئیس و انگلیس که برخی رسانه‌ها از تعطیلی آنها سخن گفتند، در حال فعالیت هستند و ادعاهای مطرح شده در این باره صحت ندارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا مصر میانجی بین ایران و آژانس است؟ گفت: ارتباط با آژانس برقرار است و سطح مراودات ما بعد از اتفاقاتی که رخ داد تغییر یافته ولی رابطه ما با آژانس مستقیم است و هفته گذشته گفت‌وگوهایی درباره تدوین شیوه‌نامه نحوه تعامل با آژانس داشتیم. نمایندگی دائم ما در وین در تماس مستقیم و مستمر با آژانس است.
وی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات اخیر نتانیاهو بیان کرد: طرفی که متهم به دزدی آب است صلاحیت صحبت کردن درباره این مسائل را ندارد.
بقائی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات فرستاده آمریکا در لبنان و اتهام زنی به ایران بیان کرد: نقش آمریکا در منطقه و در کشورهای منطقه خیلی روشن است. مداخلات آمریکا در کشورهای منطقه آشکار در جهت تضمین و تأمین منافع رژیم صهیونیستی به صورت یکسویه بوده است.
وی افزود: مردم لبنان و منطقه نسبت به نقش و برنامه‌های آمریکا برای منطقه ما آگاه هستند و این اتهامات در جهت ایجاد تفرقه و آشوب در کشورهای منطقه صورت می‌گیرد و از نظر ما ارزشی ندارد.
وی در خصوص اظهارات رئیس‌جمهور قبرس و اینکه برنامه هسته‌ای ایران خطر‌آفرین است، بیان کرد: این بحث‌ها در راستای کلیشه‌ای است که رژیم صهیونیستی و برخی از کشورهای غربی درست کردند راجع به برنامه هسته‌ای ایران. این برنامه در مورد ماهیت صلح آمیزش هیچ تردیدی نیست.
بقائی در پاسخ به سؤالی درباره ادعای مطرح شده مبنی بر گریختن فردی متهم به قتل سرباز ایرلندی به ایران گفت: اطلاعی در این خصوص ندارم.
* استقبال از هر ابتکاری برای پایان جنگ و درگیری در اوکراین
وی درباره دیدار پوتین و ترامپ در آلاسکا گفت: از هر ابتکاری برای پایان جنگ و درگیری در اوکراین انجام شود، استقبال می‌کنیم. از ابتدای شروع این درگیری اعلام کردیم اختلافات باید از طریق صلح‌آمیز حل و فصل شود و طرفین را به تعامل و گفت‌وگو دعوت کردیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین بیان کرد: آمریکا به عنوان طرفی که سابقه بدی در مذاکرات بین‌المللی دارد باید تقلای زیادی کند که اعتماد طرف‌های مقابل را جلب کند.
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: ایران از هر فرصتی برای بیان مواضع خود و حمایت از مبارزه مشروع ملت فلسطین برای تعیین حق سرنوشت حمایت می‌کند. از دو سه هفته قبل رایزنی‌هایی را برای برگزاری نشست اضطراری وزرای خارجه کشورهای اسلامی شروع کردیم و با این درخواست موافقت شده و هفته آینده این اجلاس در جده برگزار خواهد شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره کشور مستقل فلسطینی هم عنوان کرد: ما امیدواریم که آن چیزی که تحت عنوان ابتکار کشورهای اروپایی مشخصا فرانسه برای به رسمیت شناختن فلسطین مطرح شده فریبی دیگر نباشد.
وی افزود: شما در زمانی می‌توانید از نیت مثبت خودتان در مورد تشکیل کشور فلسطین صحبت کنید که به لوازمش پایبند باشید.
بقائی افزود: در شرایطی که رژیم صهیونیستی مشغول کشتار مردم فلسطین است و ... صبحت کردن از به رسمیت شناختن فلسطین به نظر میرسد تلاش برای انحراف افکار عمومی از واقعیات باشد. کشورهای اروپایی مسئولیت دارند. این کشورها با حمایت‌های گوناگون از این رژیم به نوعی متهم در همراهی با این جنایات هستند.
وی گفت: موضع ما روشن است و همیشه گفته‌ایم در فلسطین حکومتی باید مستقر شود در چارچوب یک همه پرسی با همه ساکنان اصلی سرزمین فلسطین یعنی مسلمانان، مسیحیان و یهودیان درباره آن تصمیم گیری شود.
وی درباره ورود نیروهای ناتو از مرز آرارات بیان کرد: ما همیشه گفته‌ایم که حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در منطقه ما اعم از قفقاز و یا سایر مناطق پیرامونی ایران را مضر برای ثبات و امنیت کل منطقه می‌دانیم. ثابت شده حضور نیروهای نظامی آمریکا و ناتو در کشورهای منطقه ثبات زدا است و به هیچ عنوان امنیت آور نیست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: در حراست از مرزهای خودمان قطعا با دقت تحولات را رصد و حتما در صیانت از مرزها هر اقدامی لازم باشد را انجام می‌دهیم.
وی درباره سیاست ایران در قبال طالبان و اقدامات برای تامین امنیت مرزها اظهار داشت: به رسمیت شناختن هر حکومت و کشوری یک تصمیم حاکمیتی است و قبلا هم گفته‌ام که به تصمیم دولت روسیه احترام می‌گذاریم.
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: با افغانستان پیوندهای زیادی داریم، مرز مشترک و چالش‌هایی که وجود دارد تماس‌ها با مقامات حکومت سرپرستی افغانستان ادامه دارد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره نشست آتی سازمان همکاری اسلامی در جده با بیان اینکه شورای امنیت باید با صدور قطعنامه‌ای اقدامات رژیم را محکوم می‌کرد، افزود: امیدواریم مصوبات سازمان معنادار باشد از هم اکنون همکاران ما در نشست‌های کارشناسی حضور دارند که مطمئن شویم نتیجه نشست آتی یک قطعنامه روشن و اثرگذار برای کمک به مردم فلسطین و جلوگیری از تداوم نسل کشی در غزه باشد.
* سه کشور حقی برای استفاده از مکانیسم ماشه ندارند
بقائی درباره مکانیسم ماشه و اینکه سه کشور اروپایی گفته‌اند ممکن است این سازوکار را فعال کنند و اینکه آیا ایران این امکان را می‌بیند که موضوع را با این سه کشور حل و فصل کند گفت: اقدام اروپا در استفاده از این ابزار به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران غیرقانونی و غیرمنطقی است.
وی گفت: سه کشور اروپایی از ایفای تعهدات خود طبق برجام قصور ورزیدند و نه در این چند ماه اخیر بلکه بعد از حمله اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته ای صلح آمیز ایران نه محکوم کرده و نه در توجیه موضعشان برآمدند. این سه کشور حقی برای استفاده از این سازوکار ندارند و این نشانگر تلاش این سه کشور برای تداوم یک نقش غیرسازنده در موضوع هسته‌ای ایران است.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: با این سه کشور تعاملاتمان را تداوم بخشیدیم و در هیچ برهه‌ای مذاکرات با این سه کشور قطع نشده است.
وی گفت: مواضع ما روشن است کشورهای اروپایی باید مشخص کنند کجای این کار و معادله برای خودشان نقش تعریف کرده‌اند و آیا قرار است نقش مثبت و سازنده داشته باشند یا نقشی غیرسازنده در راستای منافع و خواسته‌های رژیم صهیونیستی.
این دیپلمات ارشد ایرانی گفت که سندی که لاریجانی در عراق امضا کرد یادداشت تفاهم امنیتی بوده است.
وی در پاسخ به سؤالی گفت: سفر معاون مدیرکل با هدف گفت‌وگو درباره نحوه تعامل ایران و آژانس بعد از تعرض رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران است و در این خصوص هیچ سابقه‌ای نبوده سفر در راستای تدوین شیوه‌نامه‌ای بود و این گفت‌وگوها ادامه دارد و طی روزهای آینده دور دیگری از این گفت‌وگوها بین ایران و آژانس انجام خواهد شد.
* عمق بحران‌هایی که اسرائیل در داخل با آن دست و پنجه نرم می‌کند
خبرنگار فارس به برگزاری تظاهرات گسترده در سرزمین‌های اشغالی در اعتراض به سیاست‌های بنیامین نتانیاهو درباره جنگ غزه اشاره کرد و نظر بقائی را جویا شد که وی اظهار داشت: این اعتراضات بسیار معنادار است رژیم صهیونیستی با بحران‌های جدی مواجه است اصرار سرکردگان این رژیم بر تداوم جنگ و توسعه طلبی نه تنها کشورهای منطقه و کل جهان اسلام و کل جامه جهانی را عصبانی و نگران کرده بلکه جامعه داخلی رژیم هم گویا صبرش رو به پایان است و اتفاقاتی که دیروز شاهد بودیم اعتراضات بسیار پرتعداد نشانگر عمق بحران‌هایی است که این رژیم در داخل با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
بقائی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار فارس که آیا دور بعدی گفت‌وگوها بین ایران و آژانس قرار است در تهران برگزار شود؟ اظهار داشت: اینکه آنها بیایند یا ما برویم موضوع مهمی نیست و مهم این است که گفت‌وگوها بین ایران و آژانس ادامه خواهد داشت و ظرف روزهای آتی یک دور دیگر برگزار خواهد شد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه گفته می‌شود سوریه به هواپیمای حامل لاریجانی اجازه عبور از فضایش را نداده گفت که ما چنین درخواستی نداشتیم.
وی درباره گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا در خصوص وضعیت حقوق بشر در ایران بیان کرد: گزارش‌هایی که آمریکا در موضوعات مختلف می‌دهد یک ابزار سیاسی برای اعمال فشار علیه کشورهایی است که از نظر آنها نامطلوب هستند.
بقائی ادامه داد: اتهاماتی که در خصوص ایران زده شده مشخص است و با نگاه سیاسی و با هدف فشار بر ایران تنظیم شده و ما این ادعاها را رد می‌کنیم. جامعه جهانی باید بیش از هر زمانی متوجه این واقعیت شود که مباحثی چون حقوق بشر در نگاه تصمیم گیران آمریکا صرفا ابزاری برای پیشبرد برنامه‌های سیاست خارجی آنهاست و در عمل اعتقادی به حقوق بشر ندارند و اگر داشتند باید کل گزارش را به رژیم صهیونیستی اختصاص می‌دادند به عنوان طرفی که ناقض حقوق بشر و حقوق بین‌الملل در عرصه بین‌المللی است و مرتکب نقض حقوق بشر است.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار صدای افغان گفت: تعداد زوار افغانستانی در مقایسه با سال‌های قبل کمتر بوده، ولی اینکه هیچ نبوده قطعا چنین نیست.
بقائی بیان کرد: حتما از تجربه امسال استفاده خواهیم کرد برای رفع مشکلات و تسهیل کار در سال آینده. واقعیت این است که مقصد عراق است و بنابراین کسانی می‌توانستند از مسیر ایران برای سفر به عراق بگذرند که از قبل روادید عبور به عراق را دریافت کرده باشند و این یک مقدار مشکلاتی را ایجاد کرد. مسائلی که مرتبط با ما بود و می‌توانستیم تسهیل کنیم این کار را انجام دادیم و امیدواریم در سال آینده در خدمت زوار بیشتری از افغانستان باشیم.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره سفر پزشکیان به ارمنستان بیان کرد: سفر رئیس‌جمهور از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود در جهت تقویت روابط با کشورهای همسایگان و امروز عازم ارمنستان خواهد شد و بعد به بلاروس خواهد رفت. حتما در این سفر موضوعات مرتبط با توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان مطرح خواهد شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی بیان کرد: هفته گذشته مقامات ارمنستان هم حضوری مسائل را در تهران توضیح دادند و هم در گفت‌وگوهای تلفنی با رئیس‌جمهو و وزیر خارجه در این باره توضیحاتی را ارائه دادند.
وی گفت: آنچه شاهد بودیم امضای بیانیه یک تصمیم حاکمیتی دو کشور بود و دو سه نکته وجود دارد یکی موافقتنامه صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان که ما همچون گذشته از تصویب موافقتنامه صلح بین دو کشور استقبال می‌کنیم که زمینه ساز صلح در قفقاز جنوبی خواهد بود. نکته دیگر بحث ایجاد مسیر از جنوب ارمنستان به نخجوان است، در این مورد هم موضع ما بارها بیان شده است در عین اینکه موافق و حامی رفع انسداد و ایجاد مسیرهای ارتباطی بین کشورهای منطقه هستیم، معتقدیم چنین مسیرهایی باید با حفظ مرزهای شناخته شده بین‌المللی و احترام به تمامیت سرزمینی کشورها و بدون هرگونه تغییر ژئوپلیتیک صورت بگیرد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: حضور نیروهای خارجی را مفید نمی‌دانیم و نگرانی‌های خود را مطرح کرده‌ایم و به ما اطمینان داده شدهد هیچ نیروی نظامی در منطقه مستقر نخواهد شد.
وی گفت: یکی از مفاد مهم موافقتنامه صلح بین این دو کشور تأکید بر عدم استقرار هرگونه نیروی نظامی ثالث در طول مرزهای مشترک آنهاست ما هم دغدغه این موضوع را داریم و با دقت تحولات را مدنظر داریم و با هر دو کشور در تماس نزدیک هستیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤال دیگری گفت: کشورهای منطقه باید با تفاهم هم در جهت ایجاد منطقه امن که امنیتش درون‌زا باشد حرکت کنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال خبرگزاری فرانسه درباره اینکه آیا برنامه‌ای برای گفت‌وگو با سه کشور اروپایی تا آخر ماه جاری هست؟ گفت: همتایان ایرانی مدیران سیاسی سه کشور در تماس با این سه کشور هستند و امکان وجود دور دیگری از مذاکرات را رد نمی‌کنیم، ولی تا الان که خدمت شما هستم در این خصوص تصمیمی اتخاذ نشده است.
