چراکه در همین روز، شاخص‌ها مثبت بودند و حتی ورود پول نیز در جریان معاملات دیده می‌شد. تناقضی که پرسش‌برانگیز است: چرا بازار با رنگ سبز شاخص همراه می‌شود، اما همزمان رکود معاملاتی چنان عمیق است که اعداد حجم و ارزش معامله، یادآور روزهای خلوتی و بی‌انگیزگی هستند؟
پاسخ را باید در لایه‌های عمیق‌تری از روان‌شناسی سرمایه‌گذار جست‌وجو کرد. وقتی قیمت سهام به اندازه‌ای پایین می‌آید که فروش دیگر توجیه ندارد، عرضه‌کننده‌ها ترجیح می‌دهند صبر کنند؛ چه از سر ناامیدی و چه به امید بازگشت. همین اتفاق در هفته جاری رخ داده است. یا باید گفت بازار به نقطه‌ای رسیده که کسی مایل به خروج نیست، یا آنکه قیمت‌ها آنقدر کف‌نشین شده‌اند که فروشنده حتی اگر قصد ترک بازار داشته باشد، دیگر انگیزه‌ای برای نقد کردن دارایی‌هایش ندارد.
از زاویه‌ای دیگر، بازار سهام در ماه‌های اخیر با موجی عظیم از خروج پول مواجه بوده است. از زمان پایان جنگ تحمیلی ۱۲روزه تا امروز، حدود ۵۰همت نقدینگی از بورس خارج شده؛ عددی که شاید در آمار و ارقام فقط یک عدد به‌نظر برسد، اما معنای آن برای تالار شیشه‌ای چیزی کمتر از زلزله نیست. در چنین شرایطی طبیعی است که هرکسی می‌خواسته سهم خود را بفروشد و از این فضا فاصله بگیرد، تا امروز اقدام کرده باشد. به بیان دیگر، بازار به نقطه‌ای رسیده که دیگر فروشنده جدیدی در آن باقی نمانده است. این «بی‌فروشندگی» هرچند می‌تواند نشانه‌ای مثبت تعبیر شود، اما به همان اندازه هشداردهنده است؛ زیرا رونق واقعی بازار نه در نبود فروشنده، بلکه در ظهور خریدار واقعی و پرقدرت است.
تصویر امروز بازار بیشتر شبیه سکوتی است که پس از یک همهمه سنگین بر فضا می‌نشیند. سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی که طی ماه‌های اخیر، با هراس از ریسک‌های سیاسی و بی‌اعتمادی به سیاستگذار، مسیر خروج را در پیش گرفتند، حالا در نقطه‌ای ایستاده‌اند که تنها تماشاچی‌اند. نگاه‌ها به تابلوی معاملات خیره است، اما انگشت‌ها روی دکمه خرید یا فروش نمی‌رود. این تردید جمعی خود یکی از نشانه‌های پایان یک روند فرسایشی است. بازاری که همه چیز را فروخته، چیزی برای از دست دادن ندارد؛ و بازاری که همه منتظرند، به محض جرقه‌ای کوچک، آماده چرخش خواهد بود.
اما آیا این جرقه در کوتاه‌مدت زده خواهد شد؟ پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. بازار سرمایه ایران همواره زیر سایه سنگین سیاست حرکت کرده و تصمیمات سیاستگذاران یکی‌از مهم‌ترین متغیرهای شکل‌دهنده به رفتار آن بوده است. تجربه نشان داده هرگاه تصمیمات خلق‌الساعه و مداخلات دستوری بر بورس غلبه کرده، سرمایه‌گذار بی‌اعتمادتر و پول فراری‌تر شده است. بنابراین تداوم رکود معاملاتی امروز را باید نه نشانه‌ای از آرامش، بلکه آینه‌ای از انتظار دانست. انتظاری برای اصلاح سیاست‌ها، شفاف‌تر شدن چشم‌انداز اقتصادی، و یا حتی رخدادهای سیاسی در سطح منطقه و جهان.
در کنار این عوامل کلان، نباید فراموش کرد که ارزش‌گذاری بسیاری از شرکت‌ها امروز در سطوحی است که فاصله زیادی با ارزش ذاتی دارد. همین موضوع موجب می‌شود که حتی کوچک‌ترین سیگنال مثبت بتواند جریان نقدینگی را برگرداند. وقتی فروشنده‌ای در بازار وجود ندارد، ورود حتی حجم محدودی از سرمایه تازه می‌تواند تاثیر بزرگی بر روند قیمت‌ها بگذارد. این همان نقطه حساس و شکننده‌ای است که بورس در آن ایستاده است: مرزی میان رکود عمیق و شروع رونق تازه.
با این حال، تهدیدها نیز کم نیستند. بازار جهانی همچنان با نوسانات ناشی از جنگ‌ها، تنش‌های ژئوپلیتیک و رکود اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در داخل هم ریسک‌های سیاستی و تصمیمات بودجه‌ای می‌توانند بار دیگر اعتماد شکننده فعالان بازار را مخدوش کنند. بنابراین هرچند نبود فروشنده و کف‌نشینی قیمت‌ها می‌تواند بذر امید را در دل سهامداران زنده نگه دارد، اما برای رشد پایدار، تنها یک عامل کافی نیست. نیاز به تغییر ساختاری در نگاه به بازار سرمایه و بازگرداندن اعتماد عمومی، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
به‌طور خلاصه، بورس امروز در نقطه‌ای قرار گرفته که می‌توان آن را «سکوت پرطنین» نامید. نه فروشنده‌ای برای عرضه باقی مانده و نه خریدار بزرگی برای آغاز موج جدید پیدا می‌شود. شاخص‌ها سبزند، اما سبزی آنها از سر شور و شوق نیست؛ بیشتر شبیه سبزی آرامش قبل از توفان است.
در این میان، چشم‌ها به سیاستگذاران دوخته شده تا ببیند آیا اراده‌ای برای بازگرداندن سرمایه‌ها وجود دارد یا خیر. اگر این اراده شکل بگیرد، همان بازاری که ماه‌ها در سکوت و رکود مانده، می‌تواند با سرعتی شگفت‌انگیز جان بگیرد. اما اگر بی‌اعتمادی تداوم یابد، این سکوت آرام‌آرام می‌تواند به خاموشی بدل شود.
تالار شیشه‌ای این روزها بیش از هر زمان دیگری به یک تصمیم درست، یک سیگنال مثبت و یک اتفاق انگیزه‌ساز نیاز دارد. سرمایه‌گذاران فروشنده‌های خود را کنار گذاشته‌اند؛ حالا نوبت آن است که خریداران جدید به میدان بیایند. و این خریداران تنها زمانی بازخواهند گشت که باور کنند سیاستگذار این بار مسیر متفاوتی را انتخاب کرده است.
