به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، این یافتهها میتواند سرنخهایی برای مقابله با یکی از دشوارترین انواع سرطانها ارائه دهد؛ بیماریای که سالانه حدود ۱۰,۵۰۰ نفر را در بریتانیا تحت تأثیر قرار میدهد.
سرطان پانکراس معمولاً در مراحل پیشرفته تشخیص داده میشود، زمانی که گزینههای درمانی محدودتر هستند. به همین دلیل، علیرغم پیشرفتهای گسترده در درمان سایر سرطانها، نرخ بقا در این نوع سرطان همچنان پایین است. تیم پروفسور سایمون ویلکینسون با بررسی روند تکامل سرطان پانکراس در تلاش است تا این شرایط را تغییر دهد و عوامل ژنتیکی و فرآیندهای درون سلولی موثر در بروز این بیماری را شناسایی کند.
سلولهای دارای جهش ژن KRAS، که عامل شناختهشدهای در بروز سرطان پانکراس هستند، سلولهای پیشسرطانی نامیده میشوند. محققان مرکز تحقیقات سرطان بریتانیا در اسکاتلند (CRUK Scotland Centre) با استفاده از مدلهای موشی، سلولهای سالم پانکراس و سلولهای دارای جهش KRAS را مقایسه کرده و تغییرات سلولی طی چند هفته را بررسی کردند. همچنین نمونههای انسانی پانکراس بررسی شد تا اطمینان حاصل شود یافتهها در انسان نیز کاربردی هستند.
نتایج نشان داد که فرآیند خودتخریبی سلولی یا «اتوفاژی» در سلولهای پیشسرطانی پانکراس بهطور غیرطبیعی عمل میکند. برخلاف انتظار محققان، اتوفاژی نه بهصورت بیشفعال و نه به شکل طبیعی انجام میشود؛ در نتیجه پروتئینهای اضافی در سلول تجمع یافته و «کلوخه» ایجاد میکنند، پدیدهای که معمولاً در بیماریهای عصبی مانند زوال عقل مشاهده میشود.
مطالعه منتشرشده در نشریه Developmental Cell نشان میدهد که ترکیب جهش ژن KRAS و اختلال در اتوفاژی ممکن است باعث شروع سرطان پانکراس شود. ویلکینسون میگوید: «تحقیقات ما نقش بالقوه اختلال اتوفاژی در مراحل اولیه سرطان پانکراس را نشان میدهد. این یافتهها میتواند از مطالعات بیماریهای دیگر مانند زوال عقل الهام بگیرد تا راهکارهای پیشگیری و درمان بهتر ارائه شود.»
تیم پژوهشی قصد دارد بررسی دقیقتر اتوفاژی در سلولهای پانکراس را ادامه دهد و عوامل تأثیرگذار مانند سن، جنسیت و رژیم غذایی را شناسایی کند تا امکان پیشبینی و شاید معکوس کردن آغاز سرطان فراهم شود.
زوال عقل مجموعهای از علائم است که عملکرد مغز را در طول زمان تحت تأثیر قرار میدهد و شامل مشکلات حافظه، حل مسئله، زبان و رفتار میشود. تجمع پروتئینهای مشکلساز در سلولهای مغز، که به شکل پلاک یا آمیلوئید مشاهده میشود، کارکرد طبیعی سلولها را مختل میکند. داروهایی که این پروتئینها را هدف قرار میدهند میتوانند روند کاهش حافظه و تواناییهای شناختی در مراحل اولیه آلزایمر را کند کنند. محققان امیدوارند که یافتههای مشابه در سرطان پانکراس نیز کاربرد داشته باشد.
این کشف تصادفی نمونهای از اهمیت همگرایی تحقیقات علمی و استفاده از دستاوردهای حوزههای مختلف پزشکی است. پروژه ویلکینسون شامل همکاری دانشمندان در ادینبورگ، داندی و گلاسگو بوده و نشان میدهد که یافتههای حوزههای عصبی میتواند برای فهم بهتر و درمان سرطان پانکراس نیز مفید باشد.
در حالی که این تحقیقات در مراحل ابتدایی قرار دارد، میتواند مسیر درک ما از سرطان پانکراس را تغییر دهد و به راهکارهای جدید پیشگیری، تشخیص و درمان منجر شود که زندگی بیماران را نجات دهد.