به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، در زمانی عادی، ناکامی رهبران دو قدرت هستهای بزرگ جهان در دستیابی به توافقی برای پایان دادن به یک جنگ بیرحمانه سهساله در قلب اروپا میتوانست دلیلی برای یأس باشد. اما برای اوکراینیها و همسایگان اروپاییشان، شکست گفتوگوهای رئیسجمهور ترامپ و ولادیمیر پوتین پس از کمتر از سه ساعت و نیم، نوعی احساس آسودگی به همراه داشت.
با وجود ناامیدی شدید از ادامه مرگ و ویرانی، بزرگترین ترس آنها این بود که ترامپ در برابر خواستههای سرزمینی رئیسجمهور روسیه کوتاه بیاید و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین را در برابر انتخابی دردناک قرار دهد: یا واگذاری بیش از ۲۰ درصد خاک کشورش یا رد توافق صلحی که او بیم داشت به جام زهری مرگبار تبدیل شود.
به گزارش نیویورکتایمز، شاید زلنسکی هنوز ناچار شود چنین انتخابی کند. اما ترامپ زودتر از موعد از آلاسکا پرواز کرد بیآنکه حتی به ابتداییترین گام برسد: آتشبسی موقت که امکان ادامه مذاکرات را فراهم کند.
وقتی پوتین و ترامپ سوار هواپیماهایشان شدند و در دو مسیر متفاوت پرواز کردند، مشخص نبود که آنها در حال بزک کردن یک شکست بودند یا مبهمگویی درباره نوعی توافق بر سر راهی برای پیشبردن مذاکرات. پوتین اصرار داشت که «با ادامه این مسیر میتوانیم، و هرچه زودتر بهتر، به پایان درگیری در اوکراین برسیم.» اما او هیچ مسیری را مشخص نکرد.
ترامپ هم چیز روشنتری نگفت. او در مصاحبهای با شان هانیتی از فاکس نیوز بیان کرد که اکنون توپ در زمین زلنسکی است تا به توافقی برای آتشبس برسد. اگر چارچوبی برای تحقق این هدف وجود داشت، هیچکس دربارهاش صحبتی نکرد.
اما حتی اگر ترامپ هیچ امتیازی درباره خاک اوکراین نداده باشد، بیتردید زلنسکی را نگران کرد که چگونه با رهبر روسیه برخورد کرده است. ترامپ با لحنی ستایشآمیز از پوتین سخن گفت و او را «ولادیمیر» خطاب کرد.
اکوایران: به نظر نمیرسید گفتوگوها گامی معنادار به سوی آتشبس در جنگ اوکراین، برداشته باشد؛ هدفی که ترامپ پیش از نشست تعیین کرده بود. اما صرف نشستن رو در رو با رئیسجمهور آمریکا، برای پوتین که از زمان تهاجم تمامعیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ از سوی رهبران غربی طرد شده بود، یک پیروزی محسوب میشد.
ترامپ گفت: «میتوانستیم کارهای زیادی انجام دهیم، اما ماجرای دروغ دخالت روسیه در انتخابات 2016 را داشتیم.» اشاره او به تحقیقات درباره این بود که آیا کارزار انتخاباتیاش در سال ۲۰۱۶ با روسیه تبانی کرده بود یا نه؛ تحقیقاتی که یافتههای بازپرس ویژه و کمیتهای دوحزبی در سنا نشان داد روسیه به امید پیروزی او در انتخابات دخالت کرده بود.
ترامپ گفت او و پوتین «به جایی نرسیدند» اما تلاش کرد گفتوگو را بهعنوان گامی دیگر در یک روند جلوه دهد و از نشست دیگری در آینده نزدیک صحبت کرد، پیشنهادی که پوتین را بر آن داشت تا از ترامپ بخواهد به مسکو بیاید. اما این واقعیت که هیچیک حاضر نشدند حتی به یک سؤال خبرنگاران پاسخ دهند به روشنی نشان داد که دستکم در حال حاضر، چیز زیادی برای گفتن وجود ندارد.
این دیدار دستکم در ظاهر نمیتوانست دوستانهتر از این باشد. ترامپ پس از پایان جلسه به شان هانیتی گفت: «این دیدار از نظر اینکه ما خیلی خوب با هم کنار آمدیم، نمره ۱۰ بود.» او معیار را از دستیابی به آتشبس به گرمکردن دوباره روابط با کشوری تغییر داد که از زمان حمله به اوکراین از سوی غرب طرد شده بود و رابطه شخصیای را گسترش داده که ترامپ اغلب آن را نوعی دوستی میپندارد.
ترامپ در ادامه جایگاه روسیه را در سلسلهمراتب جهانی بزرگنمایی کرد و گفت: «ما شماره یک هستیم و آنها شماره دو جهان.» دیدگاهی که احتمالاً رهبران چین همراه با اکثر اقتصاددانان و استراتژیستهای جهانی با آن مخالفاند.
هیچ بحثی از تحریمهای ثانویه علیه کشورهایی که نفت روسیه را میخرند مطرح نشد. ضربالاجلهایی که پیشتر ترامپ تعیین کرده بود برای ورود روسیه به یک آتشبس پایدار هم ناپدید شدند. با لبخندها، دست دادنها و دیدار خصوصی، پوتین موفق شد حرفهای ترامپ درباره «پیامدهای جدی» در صورت بینتیجهماندن نشست را از بین ببرد.
بیش از همه، هیچ نشانی از جایگاه پوتین بهعنوان یک مطرود بینالمللی نبود؛ رهبری که در بیشتر کشورهای اروپایی نمیتوانست فرود بیاید چون ممکن بود بر اساس حکم بازداشت صادرشده علیه او به دلیل نحوه اداره جنگ اوکراین بازداشت شود.
برای کسانی که دیپلماسی ترامپ را دنبال کردهاند، این دیدار یادآور یک دیدار دیگر بود: نخستین ملاقات ترامپ با کیم جونگاون در هفت سال پیش، که با در آغوش کشیدن، دست دادن، نامههای ستایشآمیز و همزمان ادامه گسترش زرادخانه هستهای کره شمالی همراه بود.
رابرت لیتواک از دانشگاه جورج واشنگتن که روابط ابرقدرتها را مطالعه میکند، گفت: «این درست مثل نشستهای کیم بود؛ پر از نمایش و خالی از محتوا.» او افزود: «آمادگی بسیار کمی وجود داشت، و خطر مشروعیتبخشی به یک جنایتکار جنگی در اینجا مطرح بود.»
در واقع، پوتین با بزرگترین هدیه از این نشست بیرون آمد: بازپذیرفتهشدن در جمع رهبران جهان. از همان آغاز روز، زمانی که هواپیمایش بر فراز سرزمینهای سابق روسیه پایین آمد و در یک پایگاه بزرگ آمریکایی فرود آمد که جنگندههای F-22 بال به بال صف کشیده بودند، او به نظر مسلط بود.
او با لبخند از هواپیما پیاده شد، در حالی که برای نخستین بار پس از یک دهه پا به خاک آمریکا میگذاشت. سپس برای مسیر کوتاه تا محل جلسه، سوار لیموزین اختصاصی ترامپ شد. و وقتی نشست به پایان رسید، ترامپ امتیاز سنتی خود بهعنوان میزبان را برای آغاز گفتوگوها کنار گذاشت.
در عوض، این پوتین بود که نخستین اظهارات را مطرح کرد؛ درباره دشواریهایش در کار با رئیسجمهور پیشین، جو بایدن، سخن گفت و ادعای ترامپ را تأیید کرد که اگر او در سال ۲۰۲۲ رئیسجمهور بود، جنگ اوکراین رخ نمیداد.
شاید چند روز طول بکشد تا روشن شود که آیا گامی به سوی نوعی توافق برداشته شده یا نه. ترامپ گفت که متحدان اروپایی و همچنین زلنسکی را در جریان قرار خواهد داد.
اما در همین فاصله، پوتین به یک هدف مهم جنگی دست یافته است: او از قفس دیکتاتور تحریمشده بیرون آمده و از سوی رئیسجمهور آمریکا بهعنوان صلحجو مورد استقبال قرار گرفته است. او زمان خریده، همه بحثها درباره تحریمهای بخش نفتیاش را خنثی کرده و در عوض هیچ امتیازی نداده است.
اینکه این دستاوردها تا چه زمانی دوام میآورند، نامعلوم است. اما برای کمتر از چهار ساعت حضور بر خاک آمریکا، دیپلماسی چشمگیری بود.